Chủ tịch nước Nguyễn Phú Trọng trình Quốc hội phê chuẩn Hiệp định CPTPP

“Các nước đã quyết định hoãn một số nhóm nghĩa vụ được coi là có mức độ cam kết cao nhưng tổng thể hiệp định này vẫn được đánh giá là một FTA chất lượng cao, toàn diện với mức độ cam kết sâu nhất từ trước tới nay”, Chủ tịch nước Nguyễn Phú Trọng đánh giá.

Chủ tịch nước Nguyễn Phú Trọng nhấn mạnh, việc tham gia và sớm phê chuẩn CPTPP giúp Việt Nam thể hiện cam kết mạnh mẽ với đổi mới và hội nhập quốc tế toàn diện, sâu rộng; khẳng định vai trò và vị thế địa - chính trị quan trọng của Việt Nam trong khu vực Đông Nam Á, cũng như châu Á - Thái Bình Dương.

"Đặc biệt, trong bối cảnh tình hình chính trị, an ninh thế giới và khu vực đang thay đổi nhanh chóng, diễn biến phức tạp, khó lường, tham gia CPTPP vừa giúp ta có điều kiện nâng cao nội lực để ứng phó, vừa giúp củng cố vị thế để thực hiện đường lối đối ngoại độc lập, tự chủ, đa phương hoá, đa dạng hóa đi đôi với củng cố, tăng cường quốc phòng, an ninh", ông nói.

Ngoài thuận lợi, tham gia CPTPP cũng đặt ra những thách thức về kinh tế - xã hội, thu ngân sách, hoàn thiện khung khổ pháp luật, thể chế… Đặc biệt, việc mở cửa các hoạt động kinh tế, đi kèm với quy định về lao động, minh bạch hoá, chống tham nhũng… đòi hỏi Việt Nam chủ động, nỗ lực đổi mới, tiếp tục hoàn thiện các quy định của pháp luật, thiết lập các cơ chế quản lý để phù hợp với điều ước quốc tế nhưng đảm bảo sự vững chắc ổn định chính trị - xã hội.

"Với những cam kết đã đủ rõ, đủ chi tiết và có thể áp dụng trực tiếp theo quy định của Luật Điều ước quốc tế, Chính phủ kiến nghị áp dụng trực tiếp hiệp định này", Chủ tịch nước nêu rõ.

Trình bày báo cáo thuyết minh về hiệp định, Phó Thủ tướng, Bộ trưởng Bộ Ngoại giao Phạm Bình Minh đánh giá đàm phán về cơ bản đảm bảo được các lợi ích cốt lõi của Việt Nam cũng như dành được nhiều bảo lưu, linh hoạt để thực thi hiệu quả, có lợi.

Thay mặt Thủ tướng trình bày báo cáo thuyết minh hiệp định CPTPP sau đó, Phó thủ tướng Phạm Bình Minh cho biết, với Nhật Bản là nền kinh tế lớn thứ ba thế giới, hiệp định bao phủ 13,5% GDP toàn cầu. "Vì vậy, việc tham gia CPTPP về tổng thể là có lợi cho Việt Nam", Phó thủ tướng nói.

Dẫn tính toán của Bộ Kế hoạch & Đầu tư, Phó thủ tướng cho hay, CPTPP có thể giúp GDP và xuất khẩu của Việt Nam tăng tương ứng là 1,32% và 4,04% đến năm 2035. Tổng kim ngạch nhập khẩu cũng có thể tăng thêm 3,8% thấp hơn tốc độ tăng xuất khẩu nên tác động tổng thể đến cán cân thương mại là thuận lợi.

Ngoài ra, việc có quan hệ FTA với các nước CPTPP sẽ giúp cơ cấu lại thị trường xuất nhập khẩu theo hướng cân bằng hơn, từ đó nâng cao tính độc lập tự chủ của nền kinh tế. Việt Nam cũng có cơ hội tham gia chuỗi cung ứng hình thành sau khi CPTPP có hiệu lực, là điều kiện quan trọng để nâng cao trình độ phát triển nền kinh tế, từ đó có thể tham gia vào các công đoạn sản xuất có giá trị gia tăng cao hơn.

Chính phủ cũng đánh giá CPTPP sẽ tạo thêm nhiều việc làm, nâng cao thu nhập và góp phần xóa đói giảm nghèo. Theo kết quả nghiên cứu của Bộ Kế hoạch và Đầu tư, CPTPP có thể giúp tổng số việc làm tăng bình quân mỗi năm khoảng 20.000 - 26.000; dự kiến sẽ giúp giảm 0,6 triệu người nghèo (ở mức chuẩn nghèo 5,5 USD/ngày).

Tuy nhiên, CPTPP cũng mang đến nhiều thách thức khi mở cửa thị trường 3 nước Canada, Mexico và Peru. Xét theo mặt hàng, thịt heo, thịt gà là những mặt hàng có thể gặp phải sự cạnh tranh từ hàng nhập khẩu do sức cạnh tranh còn yếu. Ngoài ra, một số sản phẩm có thể gặp khó khăn như giấy, thép, ô tô... Tuy nhiên, Chính phủ cũng khẳng định có nhiều giải pháp để khắc phục các thách thức.

Cạnh tranh tăng lên khi tham gia CPTPP cũng có thể làm cho một số doanh nghiệp lâm vào tình trạng khó khăn, kéo theo đó là khả năng thất nghiệp trong một bộ phận lao động sẽ xảy ra. Tuy nhiên, Chính phủ cho rằng do cơ cấu xuất nhập khẩu của phần lớn các nền kinh tế trong CPTPP không cạnh tranh trực tiếp với Việt Nam nên tác động chỉ mang tính cục bộ, ngắn hạn.

Thách thức trong lĩnh vực an toàn, an ninh thông tin thể hiện ở chỗ trong và sau lộ trình 5 năm, Việt Nam cần xây dựng kế hoạch, biện pháp thực thi các nghĩa vụ của CPTPP, Luật An ninh mạng, cũng như một số văn bản pháp luật khác liên quan trực tiếp hoặc gián tiếp đến việc lưu chuyển thông tin và đặt máy chủ tại Việt Nam.

Trong lĩnh vực lao động, Chính phủ đánh giá thách thức trong lĩnh vực lao động liên quan đến việc sửa đổi luật pháp về quyền thành lập tổ chức của người lao động tại DN và sự quản lý của Nhà nước để đảm bảo hoạt động của các tổ chức này tuân thủ đúng pháp luật Việt Nam, phù hợp với nguyên tắc "tuân thủ pháp luật của nước sở tại" đã nêu trong Công ước 87 của ILO, đồng thời giữ vững ổn định chính trị - xã hội. Tuy nhiên, việc tham gia CPTPP với thị trường rộng mở hơn cũng sẽ khiến Việt Nam đối mặt với nhiều thách thức.

Cũng theo Phó Thủ tướng, việc cắt giảm thuế nhập khẩu theo cam kết sẽ làm giảm thu ngân sách, song sẽ không tác động đột ngột do trong CPTPP có đến 7/10 nước có FTA với Việt Nam. Ngoài ra, các doanh nghiệp trong và ngoài nước sẽ có nhiều cơ hội phát triển hoạt động sản xuất kinh doanh, từ đó có thể đóng góp nhiều hơn vào ngân sách thông qua các khoản thu thuế nội địa như thuế thu nhập doanh nghiệp...

Hiệp định CPTPP sẽ có hiệu lực vào ngày 30/12 do đã có 6 nước chính thức thông qua gồm Mexico, Nhật Bản, Singapore, New Zealand, Canada và Australia.

Phương Dung