Chính phủ muốn Bộ Giao thông “giải trình thuyết phục” về đường sắt tốc độ cao

Văn phòng Chính phủ vừa có thông báo kết luận của Phó Thủ tướng Trịnh Đình Dũng về chuẩn bị Đề án về chủ trương xây dựng đường sắt tốc độ cao trên trục Bắc - Nam.

Dự án quan trọng, cần giải trình thuyết phục

Theo Phó Thủ tướng Trịnh Đình Dũng, do vai trò đặc biệt quan trọng của hành lang giao thông Bắc - Nam bởi địa hình đất nước ta dài và hẹp, nên việc đầu tư xây dựng đường sắt tốc độ cao Bắc - Nam có ý nghĩa quan trọng, kết nối vận tải trên toàn trục, qua các địa phương, các đô thị, các khu kinh tế, các khu công nghiệp, nhằm đáp ứng năng lực vận tải ngày càng gia tăng trên trục Bắc - Nam, giảm áp lực lên các loại hình vận tải đường bộ, hàng không;

Tuyến đường sẽ tạo hành lang phát triển, đặc biệt là phát triển đô thị, phân bổ lại dân cư, góp phần giảm áp lực cho các đô thị lớn như Hà Nội, TPHCM. Tạo hạ tầng tốt, giao thông thuận tiện sẽ khắc phục xu hướng tập trung hóa đô thị như ở các nước đang phát triển hiện nay, góp phần thúc đẩy phát triển kinh tế-xã hội, nâng cao năng lực cạnh tranh quốc gia và cải thiện chất lượng cuộc sống người dân.

Để bảo vệ và giải trình thuyết phục, Bộ Giao thông vận tải (GTVT) tiếp tục chỉ đạo tư vấn nghiên cứu, chuẩn bị kỹ nội dung Đề án, nội dung chính là Báo cáo nghiên cứu tiền khả thi Dự án đường sắt tốc độ cao trên trục Bắc - Nam, nhất là làm rõ kinh nghiệm quốc tế, vấn đề nội địa hóa, lựa chọn tốc độ chạy tàu, cơ cấu các loại hình vận tải, tác động sau khi xây dựng tuyến đường sắt tốc độ cao Bắc - Nam đến vận tải hành khách của các loại hình giao thông khác, khả năng bố trí vốn đầu tư, lựa chọn giai đoạn đầu tư (từ năm 2021 - năm 2030 hay sau năm 2030.

Phó Thủ tướng yêu cầu Hội đồng thẩm định nhà nước, Bộ KH-ĐT khẩn trương tập trung thẩm định, lựa chọn tư vấn có đủ năng lực, kinh nghiệm thẩm tra, phản biện. Trên cơ sở kết quả thẩm định, Bộ GTVT hoàn thiện Báo cáo nghiên cứu tiền khả thi Dự án đường sắt tốc độ cao trên trục Bắc - Nam, báo cáo Thủ tướng Chính phủ, Chính phủ, Bộ Chính trị, Ban Chấp hành Trung ương Đảng và trình Quốc hội tại kỳ họp thứ IX Quốc hội khóa XIV (tháng 5/2020).

“Nếu được Quốc hội thông qua sẽ triển khai đầu tư vào các giai đoạn từ năm 2021-2030 hoặc sau năm 2030. Giai đoạn từ năm 2021 - năm 2030 có thể đề xuất đầu tư xây dựng một hoặc hai đoạn tuyến đường sắt tốc độ cao, ưu tiên Tp. Hồ Chí Minh đi sân bay Long Thành và một số đoạn ưu tiên khác tùy thuộc nhu cầu vận tải và nguồn lực đầu tư.” - Phó Thủ tướng nhấn mạnh.

Hai Bộ “vênh nhau” cùng một dự án

Hồi tháng 7, báo cáo nghiên cứu tiền khả thi dự án đường sắt tốc độ cao trên trục Bắc - Nam của Bộ GTVT và Bộ KH-ĐT được công bố đã gây nhiều tranh cãi, bàn luận khi tổng mức đầu tư mà hai Bộ này nêu ra “vênh” nhau tới 32 tỷ USD.

Bộ GTVT trình Thủ tướng Chính phủ báo cáo nghiên cứu tiền khả thi dự án đường sắt tốc độ cao có tổng chiều dài dự án khoảng 1.559km chạy dọc hành lang Bắc - Nam, đi qua 20 địa phương, nối Hà Nội và TPHCM. Tốc độ thiết kế đoàn tàu 350km/h, tốc độ khai thác 320km/h; được xây dựng để khai thác riêng tàu chở khách. 

Dự án có tổng mức đầu tư 1.334.459 tỷ đồng (58,71 tỷ USD). Dự án được chia thành 2 giai đoạn xây dựng: giai đoạn 1 có tổng mức đầu tư 561,6 nghìn tỷ đồng (24,71 tỷ USD), giai đoạn 2 là 772,6 nghìn tỷ đồng (34 tỷ USD). Tổng mức đầu tư dự án được tư vấn trong nước và nước ngoài dựa trên dự kiến phương án đầu tư, khối lượng, đơn giá và giá được cập nhật hiện nay.

Dự kiến, thời gian thực hiện dự án: Từ năm 2020 - 2032 nghiên cứu, đầu tư xây dựng đoạn Hà Nội - Vinh và Nha Trang - TPHCM; giai đoạn 2 dự kiến từ năm 2032 - 2050 đầu tư xây dựng đoạn Vinh - Nha Trang, trong đó đoạn Vinh - Đà Nẵng hoàn thành năm 2040, đoạn Đà Nẵng - Nha Trang hoàn thành năm 2050.

Trong khi đó, Bộ KH-ĐT báo cáo lên Thủ tướng Chính phủ về phương án thực hiện dự án đường sắt tốc độ cao trên trục Bắc - Nam. Bộ Kế hoạch và Đầu tư dẫn phương án thực hiện dự án đường sắt tốc độ cao Bắc - Nam theo phân tích của các chuyên gia Đức và Hà Lan. Tốc độ chạy tàu trên trục Bắc - Nam khoảng 200 km/h. Tổng mức đầu tư dự án khoảng 26 tỷ USD, giảm hơn 32 tỷ USD so với đề xuất của Bộ GTVT.

Bộ KH-ĐT cho rằng, nếu tính đến các yếu tố khác như sự hợp lý của hướng tuyến, giảm chiều dài tuyến đường sắt tốc độ cao, tổng mức đầu tư sẽ tiếp tục giảm. Với tốc độ khai thác 200 km/h, thời gian di chuyển giữa Hà Nội - TPHCM khoảng 8 giờ đồng hồ.

Châu Như Quỳnh