Nuôi đà điểu, cá sấu, mảng trọng tâm là thuốc lá
Tổng Công ty Khánh Việt (Khatoco) là doanh nghiệp Nhà nước thuộc tỉnh Khánh Hòa, thành lập ngày 4/10/1983. Công ty do UBND tỉnh Khánh Hòa nắm 100% vốn.
Xuất phát điểm là một công ty kinh doanh thuốc lá, hiện nay Khatoco hoạt động theo mô hình công ty mẹ - công ty con với nhiều đơn vị thành viên. Tổng công ty hoạt động ở nhiều lĩnh vực khác nhau như công nghiệp thuốc lá, dịch vụ du lịch, công nghiệp may - thời trang, công nghiệp chăn nuôi - thuộc da, kinh doanh hạ tầng cụm công nghiệp và bất động sản.
Trong các mảng kinh doanh này, đáng chú ý Khatoco có chuỗi sản xuất sản phẩm từ đà điểu và cá sấu. Theo giới thiệu, công ty sở hữu đàn đà điều lớn nhất Việt Nam, có 2 trung tâm giống tại Ninh Hòa (Khánh Hòa) và Tam Kỳ (Quảng Nam).
Trong đó, Trung tâm Giống đà điểu Khatoco Ninh Hòa có 600 con đà điểu sinh sản, 3.500 con đà điểu thương phẩm. Hàng năm, trung tâm cung cấp ra thị trường 3.000 con giống, 170 tấn thịt và hơn 3.000 tấm da đà điểu cho ngành thuộc da.
Còn Trung tâm Giống đà điểu Khatoco Quảng Nam có quy mô nuôi gồm 450 con đà điểu sinh sản, 2.500 con thương phẩm. Hàng năm, trung tâm cung cấp ra thị trường khoảng 5.500 con đà điểu giống, hơn 150 tấn thịt và khoảng 3.000 tấm da đà điểu cho ngành thuộc da.
Khatoco cung cấp các sản phẩm thuộc da đà điểu, cá sấu (Ảnh: Khatoco).
Ngoài ra, công ty còn có trang trại nuôi cá sấu tại Ninh Hòa (Khánh Hòa), nhà máy thuộc da và may da. Năm 2023, công ty bán ra 516 tấn thịt đà điểu, cá sấu, vượt 43% kế hoạch. Năm nay, công ty đặt chỉ tiêu bán 270 tấn thịt này, giảm nhiều so với thực hiện năm trước.
Với ngành chăn nuôi, công ty tiếp tục thực hiện đề án tái cơ cấu ngành, điều chỉnh quy mô đàn về định hình tối ưu. Ngoài ra, công ty sẽ sắp xếp, tinh giản nhân sự; rà soát, bổ sung hoàn thiện quy trình chăn nuôi.
Thuốc lá là ngành công nghiệp trọng điểm của Khatoco. Doanh thu mảng này đứng top đầu trong 18 doanh nghiệp sản xuất và kinh doanh thuốc lá tại Việt Nam. Công ty chủ động được vùng trồng, có vùng trồng tại Đắk Lắk và Gia Lai với diện tích 2.200ha. Công ty cũng xuất khẩu sản phẩm đi nhiều nơi như Hong Kong (Trung Quốc), Australia, Campuchia, Malaysia, Singapore, Thái Lan...
Năm 2023, Khatoco sản xuất 1.011 triệu bao thuốc lá, tiêu thụ nội địa chiếm 71%. Tuy nhiên, công ty đánh giá ngành thuốc lá cùng lúc gặp nhiều khó khăn. Thứ nhất là nguyên liệu đầu vào, do Trung Quốc thay đổi chính sách xuất khẩu nguyên liệu khiến nguồn cung thuốc lá nguyên liệu trên thế giới khan hiếm.
Giá nguyên liệu bị đẩy lên cao trong vòng nhiều năm trở lại đây. Bên cạnh đó, sự chậm trễ trong việc cấp hạn ngạch thuế quan nhập khẩu nguyên liệu thuốc lá năm 2023 khiến doanh nghiệp luôn trong tình trạng thiếu hụt nguyên liệu sản xuất, kinh doanh bị động.
Thứ 2 là suy thoái kinh tế, người tiêu dùng thắt chặt chi tiêu, thói quen tiêu dùng thay đổi. Người hút thuốc có xu hướng giảm hoặc chuyển sang sử dụng các sản phẩm thuộc phân khúc trung bình và thấp. Các nhãn hiệu này có biên lợi nhuận thấp, làm giảm hiệu quả kinh doanh của doanh nghiệp.
Công ty thực hiện dự án di dời nhà máy thuốc lá Khatoco Khánh Hòa vào Cụm công nghiệp Trảng É 1 (Cam Lâm, Khánh Hòa). Dự án có vốn đầu tư 555 tỷ đồng, tính đến cuối năm 2023 đã thực hiện 385 tỷ đồng. Do tình hình dịch bệnh kéo dài 2020 - 2021, dự án bị chậm tiến độ xây dựng một số hạng mục công trình, ảnh hưởng đến kế hoạch di dời.
Năm nay, ban lãnh đạo đánh giá tình hình vẫn khó khăn, các chi phí liên quan sau khi di dời nhà máy này cũng sẽ được phân bổ vào chi phí hoạt động, phản ánh đầy đủ vào hiệu quả kinh doanh của doanh nghiệp.
Vùng trồng nguyên liệu thuốc lá của Khatoco (Ảnh: Khatoco).
Đối với mảng bất động sản, Khataco có đầu tư vào cụm công nghiệp Trảng É (Cam Lâm, Khánh Hòa), diện tích hơn 152ha và cụm công nghiệp Khataco Ninh Ích (Ninh Hòa, Khánh Hòa), diện tích hơn 35ha.
Với mảng du lịch, Khatoco xây dựng trên chuỗi phát triển bền vững giữa cụm khách sạn và các khu dịch vụ vui chơi giải trí. Biển đảo Long Phú, công viên du lịch Yang Bay (570ha, Khánh Hòa), dịch vụ lưu trú Liberty Central Nha Trang 4 sao, Ibis Styles Nha Trang 4 sao là các dịch vụ du lịch mà Khatoco cung cấp.
Doanh thu trên dưới 7.000 tỷ đồng mỗi năm, khả năng sinh lời giảm
Trong giai đoạn 2018-2023, Khatoco luôn duy trì doanh thu ở mức cao, trên dưới 7.000 tỷ đồng. Cá biệt năm 2023, doanh thu thuần cao nhất giai đoạn trên, đạt 8.772 tỷ đồng, tăng 10% so với năm trước. Tuy nhiên, lợi nhuận sau thuế hợp nhất lại giảm 15%, còn 242 tỷ đồng.
Tỷ suất lợi nhuận/doanh thu (phản ánh khả năng sinh lời, hiệu quả hoạt động kinh doanh) của Khatoco đã liên tục biến động trong giai đoạn kể trên. Hai năm 2018-2019, hệ số này đạt 4,6%, sau đó giảm về 3,6% trong 3 năm tiếp theo. Đến năm 2023, khả năng sinh lời còn 2,8%, thấp nhất trong 6 năm qua.
Cùng với đó, Khatoco cũng gặp áp lực với việc vay nợ. Tính đến 31/12/2023, doanh nghiệp có 2.331 tỷ đồng nợ vay ngắn hạn và gần 56 tỷ đồng nợ vay dài hạn. Vay ngắn hạn chiếm gần 98% tổng nợ vay tài chính. Tổng nợ phải trả tương đương 98%vốn chủ sở hữu.
Chủ nợ lớn nhất của Khatoco là ngân hàng TMCP Công Thương Việt Nam (VietinBank) - chi nhánh Khánh Hòa với số cho vay nợ gần 1.034 tỷ đồng. Ngân hàng TMCP Ngoại thương Việt Nam (Vietcombank) - chi nhánh Khánh Hòa cho vay 913 tỷ đồng.
Tại ngày 31/12/2023, doanh nghiệp có vốn điều lệ 2.366 tỷ đồng với 2.733 nhân viên. Khatoco cũng nhiều năm nằm trong danh sách doanh nghiệp nộp thuế lớn tại tỉnh Khánh Hòa. Năm 2023, công ty nộp ngân sách 3.326 tỷ đồng, vượt 6% kế hoạch. Trong 5 tháng đầu năm nay, công ty đạt doanh thu 3.760 tỷ đồng, nộp ngân sách 1.440 tỷ đồng.
Hồi tháng 4 năm nay, ông Phan Quang Huy - Tổng giám đốc Khatoco - qua đời ở tuổi 53 vì tai nạn. Ông Huy có nhiều năm công tác tại tổng công ty, được bổ nhiệm làm tổng giám đốc từ tháng 4/2022.
