Cân nhắc việc giảm thuế giá trị gia tăng với xăng dầu

Giảm thuế cần được tính toán trong một bài toán tổng thể

Tháng 6 năm nay, Bộ Tài chính trình Thủ tướng Chính phủ phương án giảm thuế tiêu thụ đặc biệt với xăng và thuế giá trị gia tăng đối với xăng dầu.

Theo quy định hiện hành, các sắc thuế áp dụng đối với mặt hàng xăng dầu và cơ cấu trong giá cơ sở xăng dầu, gồm thuế nhập khẩu, thuế tiêu thụ đặc biệt đối với xăng, thuế bảo vệ môi trường và thuế giá trị gia tăng (VAT). Tỷ trọng thuế trong giá cơ sở xăng dầu tính tại thời điểm tháng 6 năm nay là khoảng 23,12% đối với xăng E5 RON 92; hơn 24% với xăng RON 95 và dầu diesel 12,61%.

Nhiều ý kiến cho rằng cần thiết giảm tiếp VAT, tiêu thụ đặc biệt với xăng dầu để hạ áp lực lạm phát khi giá dầu vẫn còn nhiều biến động khó lường.

Tuy nhiên, ông Nguyễn Văn Phụng - nguyên Vụ trưởng Vụ Quản lý thuế doanh nghiệp lớn (Tổng cục Thuế, Bộ Tài chính) lại cho rằng, VAT cần phải giữ. Bởi đây là mức thuế có tác động liên ngành, liên vùng, là đầu vào - đầu ra của nhiều ngành, lĩnh vực kinh tế. 

"Không thể vì ngắn hạn mà hy sinh dài hạn. Quan trọng nhất là phải đảm bảo kinh tế vĩ mô", ông Phụng nhấn mạnh tại tọa đàm về biến động giá dầu và kịch bản ứng phó để ổn định, phát triển diễn ra mới đây.

Theo vị này, nhiều quốc gia trên thế giới rất hiếm khi điều chỉnh thuế giá trị gia tăng. Ở Việt Nam, điều chỉnh hai loại thuế này thuộc Quốc hội, nên cũng không thể áp dụng ngay. Ông nhấn mạnh việc hạ thuế cần được cân nhắc, bởi khi hạ giá xăng dầu cũng không thể tăng ngay được thuế này.

Nhiều người lập luận giá dầu tăng, Việt Nam hưởng lợi về ngân sách vì bán được dầu thô giá cao. Song ông Phụng cho rằng, giá dầu tăng lên nhưng Việt Nam không được hưởng lợi như trước. Bởi trước khi sản lượng dầu thô khai thác tăng cao, ngân sách thu được thêm 1.000 tỷ đồng từ thuế. Nhưng bây giờ, sản lượng giảm, mỗi một USD giá dầu tăng lên chỉ thu được khoảng 400 tỷ đồng.

Việc giảm thuế, theo ông Phụng, cần được tính toán trong một bài toán tổng thể: "Chúng ta muốn ổn định kinh tế vĩ mô, phải có chính sách thuế hợp lý".

Cần đảm bảo nguồn cung, tăng sản xuất và dự trữ?

Giá dầu thế giới thời gian gần đây có xu hướng giảm, thị trường trong nước cũng chứng kiến 7 lần giảm từ đầu tháng 7 đến nay. Hiện mỗi lít xăng RON 95 về mức 23.210 đồng/lít và E5 RON 92 là 22.230 đồng/lít. Còn dầu diesel là 24.180 đồng/lít.

Tuy nhiên, nhiều chuyên gia kinh tế vẫn cho rằng chưa có dấu hiệu nào cho thấy mặt hàng này sẽ sớm bình ổn, khả năng tăng giá vẫn đang ở trước mắt.

TS. Lương Văn Khôi, Phó giám đốc Trung tâm thông tin và dự báo kinh tế xã hội quốc gia (Bộ Kế hoạch và Đầu tư), cho rằng, để giảm áp lực lạm phát do giá dầu vẫn cần tính toán các dư địa để tiếp tục giảm thuế, phí trong giá bán lẻ xăng dầu hiện nay.

Cụ thể vị này đề nghị cân nhắc giảm thuế VAT với xăng dầu đến hết năm nay và giảm thuế tiêu thụ đặc biệt, thuế nhập khẩu như nhiều nước đã áp dụng.

Ông cũng nói cần có giải pháp tổng thể đảm bảo nguồn cung xăng dầu, điều tiết hệ thống phân phối, tránh đứt đoạn nguồn cung ảnh hưởng tới đời sống người dân và hoạt động sản xuất kinh doanh của doanh nghiệp.

Từ bài học kinh nghiệm của Nhật Bản trong ứng phó trong bối cảnh bất ổn về nguồn cung và về giá xăng dầu trên thế giới, ông Kenya Maeda - Chuyên gia cao cấp Bộ phận Thương mại và Cung ứng dầu thô, Thị trường Toàn cầu, Công ty Idemitsu Kosan cũng dự báo, nhu cầu dầu thô toàn cầu trong trung và dài hạn dự kiến sẽ tăng.

Dựa trên các kế hoạch mở rộng hoặc đóng cửa từ các nhà máy lọc dầu trong khu vực châu Á, vị chuyên gia Nhật Bản dự đoán, khả năng cung cấp các sản phẩm từ xăng dầu trong trung và dài hạn sẽ không thỏa mãn được nhu cầu tăng trưởng.

"Để duy trì nguồn cung xăng dầu ổn định đối với khía cạnh an ninh năng lượng (ngay cả trong thị trường mà không có triển vọng ổn định trong tương lai), cần phải thúc đẩy toàn bộ chuỗi cung ứng đối với các sản phẩm xăng dầu, từ thu mua các nguyên liệu đầu vào, sản xuất đến bán hàng và tiêu dùng", ông Kenya nói.

Bên cạnh việc tính toán giảm thêm thuế với xăng dầu, ông Nguyễn Văn Phụng cho rằng, phương án căn cơ để ứng phó với biến động giá dầu vẫn là tăng dự trữ quốc gia và bảo đảm sản xuất của các nhà máy lọc hóa dầu trong nước.

Vừa qua, thị trường trong nước đã xảy ra những biến động rất lớn về nguồn cung. Các đại lý, phân phối xăng dầu đồng loạt "than thở" về vấn đề chiết khấu và những "ách tắc" khó gỡ trong vấn đề nguồn cung.