Bộ trưởng Công Thương: Tạm dừng không phải là hủy phát triển điện hạt nhân

Tại phiên thảo luận tại Quốc hội chiều 30/5, Bộ trưởng Bộ Công Thương Nguyễn Hồng Diên trả lời một số ý kiến đại biểu liên quan đến vấn đề quy hoạch phát triển điện hạt nhân.

Theo ông Diên, các cấp có thẩm quyền đã cho chủ trương và Quốc hội đã có Nghị quyết về việc dừng thực hiện chủ trương đầu tư dự án điện hạt nhân Ninh Thuận. "Như vậy Nghị quyết là tạm dừng chứ không phải hủy bỏ", ông Diên nói. Ông cho biết, về nguyên tắc, không có cơ sở để bỏ quy hoạch địa điểm xây nhà máy điện hạt nhân Ninh Thuận.

Mặt khác, ông Diên cho rằng, địa điểm Ninh Thuận được đối tác, các ngành có liên quan nghiên cứu rất kỹ và khẳng định đây là nơi phù hợp nhất để phát triển điện hạt nhân của Việt Nam.

Từ góc độ ngành, Bộ trưởng cho biết Bộ đã tham mưu Chính phủ là thế giới hiện nay cũng phải quay lại phát triển điện hạt nhân. Bởi lẽ các quốc gia cam kết ở Hội nghị COP26 việc phải phát triển năng lượng sạch như gió, mặt trời. Theo đó, để khai thác nguồn năng lượng tái tạo này, Bộ trưởng nhấn mạnh "phải có điện nền ổn định". Trong khi đó, nhiệt điện than thì không còn điều kiện để phát triển, thủy điện hết dư địa.

Do vậy Bộ trưởng cho hay nếu tương lai buộc phải thực hiện những cam kết ở COP26 thì phát triển rất mạnh năng lượng tái tạo. "Nhưng để phát triển tái tạo thì phải có điện nền, xu hướng tất yếu lúc nào đó phải tính đến điện hạt nhân", ông Diên nhấn mạnh.

Bộ trưởng cũng thông tin thêm, gần đây, Mỹ và Đức là những quốc gia 3 năm trước giảm điện hạt nhân nhưng  đến giờ hai quốc gia này cũng đang phải xây dựng lộ trình phát triển mạnh hơn điện hạt nhân.

Do vậy Bộ trưởng đã phải "kiên trì" kiến nghị với Chính phủ và Chính phủ đã báo cáo Quốc hội về quy hoạch địa điểm phát triển điện hạt nhân ở Ninh Thuận, chờ đến khi cấp có thẩm quyền quyết định tiếp tục hay không tiếp tục… Ông Diên nhấn mạnh lại, đây là địa điểm được đối tác nghiên cứu rất kỹ. "Không có địa điểm nào phù hợp hơn phát triển ở đây", ông Diên nói.

Nêu ý kiến về vấn đề này trước đó, đại biểu Trương Trọng Nghĩa (đoàn TPHCM) đã đề nghị Quốc hội xóa bỏ quy hoạch điện hạt nhân Ninh Thuận. Đồng thời, ông đề nghị tạo ra một quy hoạch mới cho Ninh Thuận để trở thành một vùng du lịch sinh thái, có chuyển động về kinh tế và cuộc sống được nâng lên bằng quy hoạch mới.

Trước đó, theo Ủy ban Kinh tế, với lộ trình giảm phát thải tiến tới đạt mức phát thải ròng bằng 0 năm 2050, điện hạt nhân là vấn đề cần được nghiên cứu, xem xét trong quá trình phát triển giai đoạn tiếp theo. Việc phát triển điện hạt nhân, theo cơ quan này, cũng là giải pháp quan trọng để bảo đảm an ninh năng lượng quốc gia, an ninh cho hệ thống điện với nhu cầu đa dạng nguồn phát và đặc biệt là bảo đảm nguồn phát nền cho nguồn điện tái tạo được phát triển bùng nổ trong thời gian vừa qua.

Ủy ban Kinh tế cho biết thêm, việc lựa chọn địa điểm xây dựng nhà máy điện hạt nhân đưa vào quy hoạch là quá trình lâu dài, cẩn trọng, tuân thủ quy định chặt chẽ và rất tốn kém.

Các địa điểm quy hoạch xây dựng các nhà máy điện hạt nhân Ninh Thuận 1 và 2 cũng đã trải qua quá trình nghiên cứu lâu dài, lựa chọn kỹ lưỡng, đáp ứng được các tiêu chí khắt khe của quốc tế, đồng thời nhận được sự ủng hộ của chính quyền và nhân dân địa phương.

Hiện nay, dự án điện hạt nhân Ninh Thuận mới được dừng thực hiện, Ủy ban Kinh tế cho biết nếu hủy bỏ sẽ ảnh hưởng đến khả năng phát triển điện hạt nhân trong tương lai, đồng thời cũng ảnh hưởng đến quan hệ với các nước đối tác. Do đó, cơ quan này đề nghị Chính phủ xem xét tạm giữ quy hoạch đối với các vị trí dự kiến xây dựng nhà máy điện hạt nhân Ninh Thuận 1 và 2 cho đến khi cấp có thẩm quyền có quyết định chính thức về vấn đề này.