Bịt "lỗ hổng" chính sách: "Ông lớn" Sabeco bị truy thu 408 tỷ đồng thuế tiêu thụ đặc biệt

Theo bà Trương thị việt Hương - Kiểm toán trưởng Kiểm toán Nhà nước khu vực 4, thuế tiêu thụ đặc biệt đánh vào khâu sản xuất và được tính trên giá bán ra của cơ sở sản xuất.

Cụ thể, theo quy định của Thông tư 05 hướng dẫn về tính thuế tiêu thụ đặc biệt, giá tính thuế là giá bán ra của nhà sản xuất. Trong trường hợp nhà sản xuất bán hàng qua cơ sở kinh doanh thương mại thì giá làm căn cứ tính thuế là giá bán của cơ sở sản xuất nhưng không thấp hơn 10% giá bán bình quân của cơ sở thương mại bán ra.

Tuy nhiên, theo bà Hương, việc tính thuế tiêu thụ đặc biệt tại Sabeco diễn ra khá vòng vèo. Sabeco đã lập ra một hệ thống tiêu thụ bao gồm Công ty TNHH MTV Thương mại Sabeco là công ty con 100% vốn công ty mẹ. Thuế tiêu thụ đặc biệt được tính, kê khai qua giá bán ra của công ty con này. 

Sau đó, công ty con này của Sabeco lại thành lập hàng chục công ty con, công ty liên kết tại các vùng với tỷ lệ sở hữu 90-94% và bán các sản phẩm cho các đại lý cấp 1 qua hệ thống các công ty thương mại vùng này. 

“Kiểm toán Nhà nước xác định đây là mô hình khép kín của Sabeco, trong đó Tổng công ty mẹ quyết định từ giá thu mua đầu vào cho tới giá bán ra, kể cả giá bán cho các đại lý cấp 1. Lợi nhuận cuối cùng các công ty chuyển về cho Sabeco. Do đó, Kiểm toán Nhà nước yêu cầu truy thu phần thuế còn thiếu khi tính theo giá bán ở khâu cuối cùng mà các công ty thương mại bán ra cho đại lý cấp 1”, bà Hương nói.

Đại diện Kiểm toán Nhà nước cũng thừa nhận, ở đây tồn tại một “lỗ hổng” chính sách khi tại Thông tư 05 quy định các cơ sở thương mại nói chung mà không quy định độc lập hay không độc lập dẫn đến nhiều “hiểu lầm”. 

“Đối với Sabeco, chúng tôi không xác định đây là chuyển giá mà vấn đề ở chỗ nhận thức văn bản thôi. Khi Sabeco hỏi về cách tính thuế, Bộ Tài chính và Tổng cục Thuế trả lời không khác Thông tư 05. Sabeco khi hỏi không nói rõ hệ thống thương mại là công ty con mà chỉ hỏi là cơ sở thương mại. Tuy nhiên, Kiểm toán Nhà nước không chỉ căn cứ vào 1 điều trong thông tư 05 mà còn vào cơ sở và cơ cấu sản xuất của Sabeco nữa”, bà Hương nhấn mạnh. 

Trao đổi thêm về vấn đề này, ông Cao Tấn Khổng - Phó Tổng Kiểm toán Nhà nước khẳng định: “Chắc chắn Sabeco sẽ thực hiện nghĩa vụ thuế nhưng vì năm đầu thực hiện nên vẫn sử dụng quyền khiếu nại của doanh nghiệp. Tuy nhiên, lãnh đạo Bộ Tài chính thống nhất cao quan điểm với Kiểm toán Nhà nước trong vấn đề này”.

Trước ý kiến cho rằng, không chỉ Sabeco mà nhiều doanh nghiệp ngành bia khác cũng xây dựng một hệ thống tiêu thụ tương tự, lãnh đạo cơ quan Kiểm toán nói: “Bộ Tài chính đã ước lượng được vấn đề và trình Chính phủ sửa đổi một số nội dung trong Luật thuế tiêu thụ đặc biệt có hiệu lực từ 1/1/2016 tới đây. Về mặt kiểm toán chỗ nào không làm không được suy diễn, phải thu thập bằng chứng bằng pháp luật và đánh giá trên cở sở bằng chứng hiện hữu. Do đó, ngoài Sabeco còn bao nhiêu trường hợp, không thể nói được”.

 Phương Dung