Tiếp xúc vi nhựa có thể gây suy giảm thần kinh?

Một nghiên cứu mới được công bố tại Hội nghị thường niên lần thứ 77 của Viện Hàn lâm Thần kinh Mỹ tiết lộ rằng một số khu vực ven biển có mức độ ô nhiễm vi nhựa cao tiềm ẩn nguy cơ làm tăng tỷ lệ khuyết tật ở người.

Mặc dù vi nhựa vốn dĩ được xem là có thể gây ra nhiều mối lo về sức khỏe, song đây là lần đầu tiên có sự liên kết đáng lo ngại giữa nồng độ vi nhựa và sự gia tăng tỷ lệ khuyết tật.

Nghiên cứu dựa trên việc phân tích 218 quận ven biển ở 22 tiểu bang Mỹ và phát hiện tác động nghiêm trọng của ô nhiễm vi nhựa đối với sức khỏe thần kinh.

Các nhà nghiên cứu đã chia mức độ vi nhựa thành bốn nhóm, gồm nhóm thấp (dưới 0,005 mảnh/m³ nước biển), nhóm trung bình (0,005 - 1 mảnh/m³), nhóm cao (1 - 10 mảnh/m³), và nhóm rất cao (trên 10 mảnh/m³).

Dữ liệu cho thấy ở những khu vực có mức vi nhựa cao nhất, có 15,2% cư dân mắc chứng khuyết tật về tư duy và trí nhớ (so với 13,9% ở khu vực có mức thấp nhất). Cùng với đó, 14,1% mắc chứng khuyết tật vận động (so với 12,3%). 4,2% mắc chứng khuyết tật tự chăm sóc (so với 3,6%). 8,5% mắc chứng khuyết tật sống tự lập (so với 7,7%).

Sau khi đánh giá các yếu tố như bệnh tim bẩm sinh, đột quỵ, trầm cảm, ô nhiễm không khí và các yếu tố thuộc kinh tế-xã hội, nhóm nghiên cứu vẫn ghi nhận sự gia tăng nhất định về tỷ lệ khuyết tật ở những khu vực có mức độ ô nhiễm vi nhựa cao. 

Cụ thể, đó là mức tăng 9% đối với nguy cơ khuyết tật tư duy và trí nhớ, 6% nguy cơ khuyết tật về vận động, 16% nguy cơ khuyết tật về khả năng tự chăm sóc, 8% nguy cơ khuyết tật về khả năng sống độc lập.

"Những phát hiện này cung cấp thông tin quan trọng về tác động tiềm ẩn của ô nhiễm vi nhựa đối với sức khỏe cộng đồng, đặc biệt là sức khỏe não bộ", TS Sarju Ganatra, đến từ Bệnh viện và Trung tâm Y tế Lahey, nhấn mạnh.

Ông lưu ý rằng dòng hải lưu, mật độ dân số, quản lý chất thải và hoạt động công nghiệp có thể ảnh hưởng đến nồng độ vi nhựa ở từng khu vực.

Dẫu vậy, chuyên gia này cũng cho biết cần có thêm nhiều nghiên cứu để làm sáng tỏ những rủi ro, cũng như để hiểu rõ mối liên hệ giữa vi nhựa và sức khỏe thần kinh.

Vi nhựa là gì?

Vi nhựa là những mảnh nhựa có kích thước dưới 5mm, được hình thành từ quá trình phân hủy của các sản phẩm nhựa như: chai, túi nilon, quần áo sợi tổng hợp…

Theo Cơ quan Khí quyển và Đại dương Mỹ (NOAA) và Cơ quan Hóa chất Châu Âu (ECHA), vi nhựa có thể xâm nhập vào chuỗi thức ăn và ảnh hưởng đến sức khỏe con người.

Một nghiên cứu đăng trên Tạp chí Environment International cho thấy, hạt vi nhựa có thể xâm nhập vào máu người, di chuyển đến các cơ quan quan trọng như gan, thận, não và có khả năng làm gián đoạn quá trình sinh học.

Đặc biệt, nghiên cứu tháng 3/2024 của Đại học New York phát hiện những người có vi nhựa trong động mạch cảnh có nguy cơ đau tim, đột quỵ hoặc tử vong cao gấp đôi so với người không nhiễm.

Theo các chuyên gia, để giảm nguy cơ hấp thụ vi nhựa, người tiêu dùng cần thực hiện một số biện pháp sau:

- Rửa sạch thực phẩm trước khi chế biến để loại bỏ một phần vi nhựa bám trên bề mặt.

- Lựa chọn thực phẩm từ nguồn đáng tin cậy, ưu tiên hải sản từ các khu vực nước sạch, tránh sản phẩm nuôi trồng công nghiệp.

- Hạn chế thực phẩm đóng gói trong nhựa, ưu tiên thực phẩm tươi sống hơn là đồ đông lạnh hoặc thức ăn nhanh.

- Giảm sử dụng nhựa một lần, vì đây là nguồn chính gây ô nhiễm vi nhựa.