Trái Đất có bao nhiêu kiến?

Đã khi nào bạn tự hỏi chính xác có bao nhiêu con kiến sống trên Trái Đất chưa? Các nhà khoa học đã tìm hiểu và đưa ra câu trả lời.

Ước tính khiêm tốn nhất thì trên Trái Đất cũng có khoảng 20 triệu tỉ con kiến, tức là số 20 kèm theo 15 số 0 nữa (20.000.000.000.000.000).

Tiếp theo, các nhà khoa học còn ước tính toàn bộ số kiến này nặng tương đương 12 triệu tấn carbon khô, tức là lớn hơn khối lượng của toàn bộ các loài chim và thú có vú sống hoang dã, hoặc tương đương với 1/5 tổng khối lượng của toàn bộ con người trên Trái Đất.

Nhà sinh vật học người Mỹ nổi tiếng Edward O. Wilson từng nói rằng côn trùng và các động vật không xương sống khác là "những vật tí hon kiểm soát thế giới", và ông đã nói đúng. Cụ thể là kiến, chúng là một phần vô cùng quan trọng của tự nhiên. Kiến làm thông khí cho đất, phân tán hạt giống, phân hủy chất hữu cơ, tạo môi trường sống cho các loài động vật khác và tạo thành một phần quan trọng của chuỗi thức ăn.

Việc tính toán số lượng và khối lượng của toàn bộ loài kiến rất quan trọng đối với việc giám sát số lượng kiến trong bối cảnh môi trường đáng lo ngại hiện nay.

Đếm số kiến trên thế giới

Có hơn 15.700 loài kiến được đặt tên và nhiều loài khác chưa được đặt tên. Mức độ tổ chức xã hội trình độ cao của kiến cho phép chúng xâm chiếm gần như tất cả các hệ sinh thái và khu vực trên toàn cầu.

Sự có mặt đáng kinh ngạc của kiến ở khắp nơi đã khiến nhiều nhà tự nhiên học phải suy nghĩ về số lượng chính xác của chúng và họ đã sử dụng những phương pháp tính toán có hệ thống để đưa ra con số chắc chắn, còn thực tế con số này còn lớn hơn.

Họ đã thực hiện các nghiên cứu trên tất cả các châu lục, ở những môi trường sinh sống chủ đạo bao gồm rừng, sa mạc, đồng cỏ và các thành phố có người ở. Họ sử dụng các phương pháp chuẩn hóa để bắt và đếm số lượng kiến. Con số 20 nghìn triệu triệu con kiến cao hơn nhiều so với các ước tính trước đây.

Tiếp theo, họ tính xem số kiến này cân nặng bao nhiêu. Khối lượng của các sinh vật thường được đo theo thành phần carbon của chúng. Các nhà khoa học ước tính số kiến này ở kích thước cơ thể trung bình sẽ có trọng lượng khô, hay cách gọi khác là "sinh khối", vào khoảng 12 triệu tấn carbon. Con số này lớn hơn tổng sinh khối của các loài chim và thú có vú sống trong hoang dã, và khoảng 20% tổng sinh khối loài người.

Carbon chiếm khoảng ½ khối lượng khô của kiến. Nếu khối lượng của các thành phần khác của cơ thể cũng được tính toán thì tổng khối lượng của toàn bộ kiến trên thế giới còn lớn hơn nhiều.

Kiến sinh sống cũng không đều trên bề mặt Trái Đất. Mật độ của chúng thay đổi từ 1 đến 6 lần giữa các nơi sinh sống khác nhau, nhưng chúng sống đông nhất ở vùng nhiệt đới.

Kiến đặc biệt có nhiều trong rừng, và đáng ngạc nhiên là ở những vùng khô cằn và chúng sống rất ít ở môi trường sống do con người tạo ra.

Chúng ta rất cần kiến

Đối với con người, kiến cung cấp "dịch vụ hệ sinh thái" vô cùng quan trọng, ví dụ như một nghiên cứu mới đây cho biết kiến giúp cho mùa màng sinh sôi tốt hơn nhiều so với thuốc bảo vệ thực vật.

Kiến cũng rất hữu ích đối với nhiều loài sinh vật khác, ví dụ có hàng nghìn loài cây là nhà hoặc cung cấp thức ăn cho kiến để đổi lại được kiến bảo vệ hoặc gieo hạt giống ra xa. Một số loài kiến còn là động vật ăn thịt, giúp kiểm soát số lượng một số loài côn trùng khác.

Thật không may, hiện nay số lượng kiến trên toàn cầu đang giảm ở mức báo động do nhiều nguyên nhân, ví dụ như môi trường sống bị hủy hoại, con người sử dụng hóa chất không hợp lý, xuất hiện các loài xâm lấn và biến đổi khí hậu.

Mặc dù loài kiến đang trong tình trạng nguy hiểm như vậy nhưng số liệu về đa dạng sinh học các loài kiến lại vô cùng khan hiếm. Các nhà khoa học hy vọng nghiên cứu này sẽ đưa ra một đường cơ sở cho các nghiên cứu tiếp theo để lấp đầy những thiếu hụt đó.

Phạm Hường