Xét tuyển đại học bằng học bạ sắp "hết thời"?

Nhiều trường "nói không" với xét tuyển học bạ

Bỏ xét tuyển bằng điểm học bạ đang là xu hướng của một số trường đại học trong mùa tuyển sinh đại học 2025. Đến nay, đã có hơn 120 trường đại học công bố phương thức xét tuyển dự kiến, trong đó, nhiều trường đại học lớn đã "nói không" với xét tuyển học bạ.

Điển hình, Đại học Quốc gia TPHCM thống nhất với các trường thành viên chủ trương thực hiện 3 phương thức tuyển sinh đại học gồm xét tuyển thẳng, xét tuyển dựa trên kết quả kỳ thi đánh giá năng lực của Đại học Quốc gia TPHCM và xét tuyển dựa trên kết quả tốt nghiệp THPT.

Trước đó, phương thức ưu tiên xét tuyển của Đại học Quốc gia TPHCM được xem là xét học bạ một cách "có chọn lọc" trong 83 trường THPT chuyên, năng khiếu và 66 trường THPT có thành tích tốt theo các tiêu chí riêng của đơn vị này.

So với năm 2024, Trường Đại học Sư phạm Hà Nội, Trường Đại học Sư phạm - Đại học Thái Nguyên dự kiến loại bỏ phương thức xét học bạ THPT và xét học bạ kết hợp điểm thi năng khiếu.

Cách đây 4 hôm, Trường Đại học Sư phạm TPHCM công bố điều chỉnh phương án tuyển sinh ban đầu. Theo đó, trường loại bỏ phương thức xét tuyển học bạ độc lập, song vẫn dùng điểm học bạ kết hợp với điểm thi đánh giá năng lực chuyên biệt. Đây là sự thay đổi rõ rệt so với dự kiến công bố hồi tháng 10/2024 khi không sử dụng bất cứ điểm học bạ nào.

Trường Đại học Công nghiệp Hà Nội, Đại học Thương mại cũng không còn xét tuyển học bạ riêng lẻ. Thay vào đó, trường kết hợp tiêu chí này với chứng chỉ quốc tế, thành tích học sinh giỏi và điểm thi đánh giá năng lực, tư duy...

Như vậy, danh sách các trường không xét tuyển học bạ tiếp tục được nối dài. Các trường nhiều năm không xét tuyển học bạ như: Trường Đại học Y Hà Nội, Trường Đại học Y dược TPHCM, Trường Đại học Y khoa Phạm Ngọc Thạch, Đại học Bách khoa Hà Nội… 

Từ năm 2024, Trường Đại học Kinh tế Quốc dân đã bỏ phương thức xét tuyển bằng học bạ. Trường chỉ sử dụng 3 phương thức tuyển sinh gồm: Xét tuyển thẳng, xét tuyển kết hợp và xét tuyển theo kết quả thi tốt nghiệp THPT.

Dù chưa chấm dứt xét học bạ song Trường Đại học Công Thương TPHCM dự kiến sẽ giảm chỉ tiêu cho phương thức này từ 30% còn 15 - 20% tổng chỉ tiêu.

Có thể thấy, ngày càng nhiều trường đại học top đầu không chuộng phương thức xét tuyển học bạ. Tuy nhiên, đây mới là phương án dự kiến được đưa ra. Thí sinh cần theo dõi sát đề án tuyển sinh chính thức hoặc bản sửa đổi để có thông tin chuẩn xác nhất.

Vì sao "quay lưng"?

Trước xu hướng trên, một câu hỏi đặt ra là vì sao điểm học bạ lại sắp "hết thời" như vậy?

Ông Nguyễn Văn Lực - giáo viên đã nghỉ hưu tại Khánh Hòa - cho rằng, việc các trường đại học nói không với xét tuyển học bạ bởi những lý do sau cùng với mục tiêu chung là tạo sự công bằng trong tuyển sinh đại học là cần thiết.

Thứ nhất, điểm học bạ hiện nay thực hiện theo Thông tư 22 số 22/2021/TT-BGDĐT ngày 20/7/2021 áp dụng đối với học sinh học chương trình 2018. Tuy điểm học bạ được thực hiện đúng theo thông tư của Bộ GD&ĐT nhưng điểm đánh giá thường xuyên, và định kỳ (giữa kỳ và cuối kỳ) khó bảo đảm được sự công bằng giữa các trường trong cùng một tỉnh và giữa các địa phương trong cả nước khi mà đề kiểm tra, điểm kiểm tra có độ khó khác nhau.

Thứ hai, dù đề kiểm tra có thực hiện theo ma trận, hướng dẫn chấm, thực hiện chấm mẫu, chấm chéo, cắt phách… đi chăng cũng không tránh được việc chấm chặt - lỏng giữa các giáo viên, nhất là đối với môn tự luận. Khi giáo viên chấm tự luận, vì tâm lý chấm bài cho học trò của mình nên kết quả không phản ánh đầy đủ năng lực của học sinh giữa các trường.

Thứ ba, thầy cô hiện nay thực hiện đúng quy chế chuyên môn và cũng đảm bảo chỉ tiêu đăng ký về chất lượng bộ môn, chất lượng lên lớp thẳng, tốt nghiệp…

Lâu nay, dư luận vẫn râm ran chuyện để đánh giá xếp loại thi đua cuối năm, không ít thầy cô bằng nhiều cách phải hoàn thành chỉ tiêu, chạy theo thành tích, trong đó có điểm số học bạ. Việc làm đẹp học bạ cũng không thể tránh khỏi.

Thứ tư, điểm học bạ là điểm đánh giá một quá trình học tập của học sinh khác với điểm thi tốt nghiệp THPT đánh giá tại một thời điểm và chỉ có một số ít môn thi.

Còn điểm học bạ với nhiều đầu điểm (ít nhất là 2 đầu điểm đánh giá thường xuyên cộng với 4 đầu điểm đánh giá định kỳ/môn) và với cách tính điểm trung bình cộng/hệ số/môn) sẽ có lợi thế hơn so với tính điểm môn thi tốt nghiệp THPT trong xét tuyển đại học.

Vì vậy việc lấy điểm học bạ cũng sẽ lợi thế hơn trong xét tuyển đại học so với điểm thi tốt nghiệp THPT. Điều này không bảo đảm sự công bằng trong xét tuyển đại học giữa các phương thức.

Thứ năm, hiện nay Bộ GD&ĐT chưa có công cụ quản lý chặt chẽ điểm số nói riêng, điểm học bạ nói chung ở các trường phổ thông mà chỉ ban hành thông tư, (Thông tư 22 số 22/2021/TT-BGDĐT) hướng dẫn thực hiện là chưa đủ.

Việc thực hiện đối sánh giữa điểm thi tốt nghiệp THPT với điểm học bạ được Bộ thực hiện thời gian qua cũng cho thấy những khập khiễng như nói trên.

Thứ sáu, Chương trình giáo dục phổ thông 2018 dạy học phát huy phẩm chất năng lực của học sinh cùng với việc chọn tổ hợp môn học theo định hướng nghề nghiệp.

Do vậy, ông Nguyễn Văn Lực đánh giá khi xét tuyển sinh đại học bằng điểm thi tốt nghiệp là một trong những lựa chọn của các trường đại học là đáp ứng thực tế, yêu cầu tuyển sinh đại học hiện nay.

Huyên Nguyễn & Nguyễn Lực