Xây dựng điều kiện tuyển sinh "cực gắt" cho ngành vi mạch bán dẫn

Đào tạo chất lượng, tránh tư duy "ăn xổi"  

Nội dung này được nêu ra tại Tọa đàm góp ý dự thảo chương trình đào tạo trình độ đại học, thạc sĩ về vi mạch bán dẫn (lần thứ hai) tổ chức tại Trường Đại học Công nghiệp TPHCM vào ngày 28/2.

GS Chử Đức Trình - Hiệu trưởng Trường Đại học Công nghệ, Đại học Quốc gia Hà Nội, Chủ tịch Hội đồng tư vấn xây dựng chuẩn chương trình đào tạo các trình độ của giáo dục đại học về vi mạch bán dẫn - chia sẻ những quy định rất gắt gao trong đào tạo vi mạch bán dẫn. Việc đào tạo cần đảm bảo nhân lực chất lượng cao và tư duy chiều sâu lâu dài, tránh bài toán đào tạo ngắn hạn, "ăn xổi".

Ông Trình nêu, với chương trình cử nhân, chuẩn đầu vào yêu cầu khối lượng về toán và khoa học tự nhiên (vật lý, hóa học) đạt điểm trung bình từ 80% trở lên của thang đánh giá. Như vậy, nếu thang điểm được tính là 10 thì học sinh phải đạt từ 8 điểm trở lên ở mỗi môn toán, vật lý, hóa học.

Ngoài ra, điều kiện về tiếng Anh cũng được đề cao. Theo đại diện hội đồng tư vấn, học ngành này sẽ có kiến thức toàn cầu, làm việc toàn cầu, vì vậy, cần phải giỏi tiếng Anh. Do đó, với những sinh viên chuyển tiếp từ ngành khác sang phải có trình độ tiếng Anh đạt 3/6 (B1) theo khung năng lực ngoại ngữ 6 bậc. Riêng chương trình kỹ sư bậc 7 thì là 4/6 (B2).

Chuẩn chương trình cũng yêu cầu cao hơn về đội ngũ giảng viên; khối lượng thực hành thí nghiệm, trải nghiệm thực tế tối thiểu bằng 25-30% tổng số tín chỉ.

"Đây có thể là rào cản cho các trường khi tham gia đào tạo ngành này, không dễ gì các trường có thể tham gia đào tạo", GS Chử Đức Trình nói.  

Ở phần thảo luận, vấn đề chuẩn đầu vào nhận được nhiều quan điểm trái chiều. PGS.TS Nguyễn Văn Quỳnh - Trưởng khoa Khoa học Vật liệu tiên tiến và Công nghệ Nano, Trường Đại học Khoa học và Công nghệ - bày tỏ băn khoăn về độ khó của chuẩn đầu vào để có thể đạt mục tiêu Chính phủ đề ra đến năm 2030, đào tạo ít nhất 50.000 nhân lực đại học trở lên phục vụ ngành công nghiệp bán dẫn.

Theo ông Quỳnh, hiện nay, nước ta đang triển khai chương trình giáo dục phổ thông 2018, học sinh có đa dạng tổ hợp môn học để lựa chọn, số lượng học sinh chọn các môn lý, hóa, sinh không nhiều như ngày trước.

Do đó, nếu yêu cầu những bạn muốn học ngành vi mạch bán dẫn phải có điểm 8 trở lên các môn toán, lý, hóa sẽ rất khó. Những điều kiện này vô hình trung thu nhỏ lượng tuyển sinh, có thể khó đáp ứng số lượng đào tạo theo chiến lược của quốc gia.

"Là một ngành rất cạnh tranh nên phải chọn nguồn nhân lực đào tạo rất kỹ nếu không thì sẽ không đáp ứng được. Mặc dù yêu cầu cao thì sẽ tuyển sinh được đối tượng tốt, học sinh giỏi nhưng lại thu hẹp đi đối tượng xét tuyển. Nên chăng chúng ra chỉ kiểm soát chặt đầu ra còn đầu vào nên để các trường được linh động", ông Quỳnh nêu.

Đồng quan điểm, bà Đinh Thị Thủy, Trưởng khoa Kỹ thuật công nghệ, Trường Đại học Văn Hiến cho hay quy định cứng như vậy sẽ rất khó tuyển sinh. Thực tế cho thấy, những sinh viên yêu thích và có tố chất về kỹ thuật, điện tử thì tiếng Anh thường phải cần một thời gian để cải thiện.

Bà Thủy cũng nêu khó khăn về mặt thực hành khi chiếm 25-30% thời lượng đào tạo. Trong bối cảnh hiện nay, để đáp ứng quy định cần chi phí rất cao cho việc đầu tư cơ sở vật chất, phòng thực hành, thí nghiệm vi mạch bán dẫn. Dẫn đến, các trường rất khó mở ngành này. Bà đề xuất có những tổ chức kết nối các nhóm trường cùng chia sẻ trang thiết bị, phòng thí nghiệm với nhau.

Đại diện Phòng Đào tạo, Học viện Khoa học quân sự cũng bày tỏ không nên đặt ra các tiêu chí quá chặt chẽ, nên để cho các cơ sở đào tạo được linh động tuyển sinh. Thay vào đó, các trường sẽ siết chặt chuẩn đầu ra.

Đồng quan điểm, TS Nguyễn Minh Sơn - Trưởng khoa Kỹ thuật máy tính, Trường Đại học Công nghệ thông tin, Đại học Quốc gia TPHCM - bày tỏ nếu đưa chuẩn đầu vào ràng buộc quy định điểm toán và khoa học tự nhiên (vật lý, hóa học) đạt điểm trung bình từ 80% trở lên của thang đánh giá thì đang chỉ chọn các học sinh giỏi. Trong khi đó, số lượng này khá ít, vì thế, ông Sơn đề xuất xem xét hạ xuống mức 70%.

Ông Sơn cũng đề nghị nhóm tổ hợp xét tuyển cần mở rộng hơn, ngoài các môn toán, lý, hóa cần thêm tiếng Anh và tin học.  

Cần tính toán nhu cầu thực tế 

Giảng viên đến từ Trường Đại học Quốc tế, Đại học Quốc gia TPHCM bàn đến tính khả thi để thực hiện mục tiêu đào tạo 50.000 nhân lực trong thời gian tới. Vị giảng viên nhấn "3 nhà" gồm nhà nước, nhà trường, doanh nghiệp cần phối hợp để tính nhu cầu thật về việc làm nhằm đảm bảo an tâm cho sinh viên khi chọn học ngành này.

Trong khi đó, ông Nguyễn Thanh Tuyên - đại diện Bộ Thông tin và Truyền thông - nhấn mạnh rằng Chính phủ đặt yêu cầu đào tạo được 50.000 nhân lực ngành vi mạch bán dẫn trình độ cử nhân trở lên. Nhưng, cần lưu ý rằng nhân lực phải đáp ứng được yêu cầu không chỉ của thị trường Việt Nam mà phải cả thị trường toàn cầu.

Hiện nay, chúng ta có 165 trường đại học đào tạo cử nhân công nghệ thông tin với số lượng khoảng 70.000; nhưng chỉ có 1/3 sinh viên ra trường đáp ứng nhu cầu của doanh nghiệp. 

"Mục tiêu chúng ta đào tạo 50.000 nhân lực ngành công nghiệp bán dẫn, tôi cũng rất lo nếu trong số này chỉ có khoảng 13.000 em kiếm được việc làm trong ngành bán dẫn. Nên rất cần xây dựng chuẩn đào tạo, bám sát các yêu cầu thị trường", ông Tuyên bày tỏ.

Do đó, ông Tuyên cho rằng chương trình đào tạo phải mở, chuẩn đầu ra phải linh hoạt, sẵn sàng cập nhật những xu thế mới của công nghệ; cần nâng chuẩn ngoại ngữ vì ngành này đòi hỏi học, làm việc rất nhiều với tài liệu, giáo trình, đối tác nước ngoài.

Ông Tuyên dẫn chứng các trường đại học hàng đầu trên thế giới khi tuyển sinh các ngành vi mạch bán dẫn đều yêu cầu ứng viên có tố chất toán, khoa học tự nhiên, đặc biệt là giải tích, đại số, logic,… Điểm số cao ở các môn này là một yếu tố quan trọng khi tuyển sinh. Từ đó, ông cho rằng cần tăng cường yêu cầu toán, khoa học tự nhiên để sinh viên có nền tảng vững chắc.

PGS.TS Nguyễn Thu Thủy - Vụ trưởng Vụ Giáo dục Đại học, Bộ GD&ĐT - chia sẻ bán dẫn là ngành công nghiệp mũi nhọn, đóng vai trò then chốt trong sự phát triển công nghệ cao và kinh tế toàn cầu. Bà Thủy nhấn mạnh trong đào tạo, yếu tố chất lượng là rất quan trọng, không nên chạy theo số lượng.

Theo Vụ trưởng, việc xây dựng chuẩn chương trình đào tạo ngành vi mạch bán dẫn ở trình độ đại học và thạc sĩ sẽ là cơ sở vững chắc để các cơ sở đào tạo triển khai các chương trình đào tạo, phát triển đội ngũ nhân lực trình độ cao phục vụ cho ngành công nghiệp bán dẫn của Việt Nam. 

Dự kiến, chuẩn chương trình đào tạo này sẽ được ban hành trong tháng 3/2025.