Tuyển sinh 2026: Nhiều ĐH đổi mới tổ hợp, “xóa sổ” khối thi truyền thống

Hàng loạt thay đổi tổ hợp xét tuyển

Đến nay, các trường đại học đã bắt đầu công bố kế hoạch tuyển sinh dự kiến năm 2026. Điểm đáng chú ý là việc không ít trường “xóa sổ” khối thi truyền thống.

Trường Đại học Khoa học Xã hội và Nhân văn, Đại học Quốc gia Hà Nội vừa thông báo 15/30 ngành của trường này sẽ không tuyển khối C00 (tổ hợp văn, sử, địa) trong năm 2026. Trong đó bao gồm nhiều ngành "hot" như Báo chí, Đông phương học, Hàn Quốc học, Quan hệ công chúng, Tâm lý học…

Trường cũng bỏ xét khối D66 (văn, tiếng Anh, giáo dục kinh tế và pháp luật), C03 (toán, văn, sử), C04 (toán, văn, địa) với tất cả ngành. Các tổ hợp chính được trường sử dụng đều có môn ngoại ngữ như tiếng Anh, tiếng Trung, tiếng Hàn, tiếng Nhật.

Theo lý giải của trường, việc đưa môn ngoại ngữ vào tổ hợp xét tuyển nhằm phù hợp với thực tiễn đào tạo và mục tiêu đưa tiếng Anh trở thành ngôn ngữ thứ hai trong trường học.

Chủ trương sử dụng các tổ hợp có môn ngoại ngữ và bỏ xét tuyển bằng C00 với một số ngành đã được trường đưa ra ở mùa tuyển sinh năm 2025 song bị học sinh, phụ huynh phản ứng. Năm nay, trường thông báo sớm hơn.

Trong khi đó, Trường Sĩ quan Chính trị cũng cho biết không còn sử dụng tổ hợp A00 (toán, lý, hóa) và C00 (văn, sử, địa) để tuyển sinh năm 2026. Thay vào đó, trường thêm khối C01 (văn, toán, lý), bên cạnh các tổ hợp cũ, gồm C03 (văn, toán, sử), C04 (văn, toán, địa) và D01 (văn, toán, Anh).

Tương tự, năm 2026, Học viện Biên phòng chỉ dùng 3 tổ hợp xét tuyển gồm C03, C04 và D01 cho cả hai ngành Biên phòng và Luật. So với năm nay, trường này bỏ hai tổ hợp truyền thống là C00 và A01 (toán, lý, Anh).

Lý giải về điều chỉnh này, nhà trường cho biết thay đổi tổ hợp nhằm phù hợp với quy chế tuyển sinh hiện hành. Bộ GD&ĐT yêu cầu tổ hợp xét tuyển phải gồm ít nhất 3 môn, bắt buộc môn toán hoặc văn với trọng số tính điểm xét không dưới 25%; từ năm 2026 số môn chung của các tổ hợp phải đóng góp ít nhất 50% trọng số.

Do đó, 4 tổ hợp mà trường dự kiến đều lấy toán và văn làm gốc, đáp ứng tiêu chí này. Đây là hai môn bắt buộc trong kỳ thi tốt nghiệp THPT nên 100% thí sinh sẽ dự thi. Môn thứ ba là lý, sử, địa hoặc tiếng Anh.

Trong khi đó, Trường Đại học Công nghệ, Đại học Quốc gia Hà Nội, dự kiến bỏ xét tuyển khối D01 và B00 (toán, hóa, sinh) khi xét bằng điểm thi tốt nghiệp.

Ở hầu hết ngành, trường này sử dụng 3 tổ hợp gồm A00, A01, X06 (toán, lý, tin). Riêng hai ngành Công nghệ Sinh học và Công nghệ Nông nghiệp tuyển thêm bằng tổ hợp A02 (toán, lý, sinh).

Trước đó, hồi tháng 6, hàng loạt trường đại học cũng đột ngột thông báo không tuyển sinh khối C00 đã gây phản ứng dữ dội khi thời điểm thông báo quá muộn so với việc thí sinh đăng ký môn thi khiến học sinh rơi vào tình trạng “chưa thi đã trượt".

Ngoài Nhân văn Hà Nội, xu hướng này còn xuất hiện ở Học viện Báo chí và Tuyên truyền, Trường Đại học Luật - Đại học Quốc gia Hà Nội, Trường Đại học Mở Hà Nội…

Một lý do khác mà khối C00 đang dần bị loại bỏ bởi theo quy chế tuyển sinh đại học hiện hành, điểm trúng tuyển không được xét theo từng tổ hợp hay phương thức. Trong khi đó, những năm qua, điểm thi khối C00 có xu hướng nổi trội hơn, do đó, điều chỉnh mới nhằm đảm bảo công bằng trong xét tuyển, tránh tình trạng chênh lệch quá lớn giữa các tổ hợp, việc quy đổi trở nên phức tạp.

Học sinh gấp rút đổi “chiến thuật"

Việc các trường điều chỉnh tổ hợp tuyển sinh khi chỉ tháng 6 năm sau đã thi tốt nghiệp THPT khiến nhiều học sinh bị lạc nhịp bởi muốn vào trường top, ngành hot quá trình học tập môn chủ đạo đã bắt đầu ngay từ lớp 10-11.

Nửa tháng qua, bữa cơm tối của gia đình của Mai* (học sinh lớp 12, Trường THPT Nguyễn Khuyến, Ninh Bình) chỉ xoay quanh câu chuyện tổ hợp xét tuyển.

Vốn dành phần lớn thời gian cho khối C00, nhưng giờ đây hàng loạt trường đại học “quay lưng" khiến Mai khá bối rối.

“Em đang băn khoăn không biết sẽ chọn môn toán hay tiếng Anh để thay thế. Cả hai môn này cùng cần nhiều thời gian để học thật tốt chứ còn vài tháng cũng khó cải thiện", Mai chia sẻ.

Bạn của Mai là Nam cũng đang bối rối, hóng từng ngày có quy chế tuyển sinh chính thức.

“Với xu hướng thay đổi phương thức tuyển sinh, tổ hợp liên tục như thế này, em rất lo lắng. Mong rằng các trường có thay đổi gì thì báo sớm, ít nhất cũng phải 1-2 năm để học sinh kịp điều chỉnh", Nam giãi bày.

TS Sái Công Hồng, nguyên Phó Vụ trưởng Vụ Giáo dục Trung học, Bộ GD&ĐT nhận định: Trong khoảng vài thập kỷ qua, phương thức tuyển sinh đại học ở Việt Nam đã trải qua nhiều biến động: từ thi “ba chung”, đến kỳ thi “hai trong một”, rồi giai đoạn các trường được tự chủ xét tuyển theo học bạ, kỳ thi năng lực, phỏng vấn kết hợp hồ sơ...

Mỗi giai đoạn đều hướng tới cải tiến, song sự thay đổi quá nhanh đã khiến không ít học sinh, giáo viên lúng túng.

Việc mỗi năm có một vài thay đổi nhỏ, mỗi trường có một vài phương thức riêng khiến học sinh phải “chạy theo” kỳ thi, ôn luyện theo xu hướng chứ không thể định hướng lâu dài.

Từ đó, ông cho rằng cần quy định giữ ổn định phương thức tuyển sinh đại học ít nhất 3 năm. Chu kỳ 3 năm cho phép học sinh từ lớp 10 đến lớp 12 nắm rõ tiêu chí tuyển sinh, lựa chọn tổ hợp môn học và rèn luyện năng lực phù hợp.

Việc cần giữ ổn định phương thức tuyển sinh đại học không chỉ giúp giảm “sốc” cho học sinh và nhà trường, mà còn tạo nền tảng vững chắc để phân luồng, định hướng nghề nghiệp và phát triển năng lực học sinh theo đúng tinh thần đổi mới.

Đồng quan điểm, TS Lê Viết Khuyến, nguyên Phó Vụ trưởng Vụ Giáo dục Đại học, phân tích vấn đề không nằm ở việc các tổ hợp môn thi còn phù hợp hay không, mà ở quá trình học tập và định hướng của học sinh.

Theo chương trình cũ, học sinh được yêu cầu học đầy đủ các môn, thi đủ 3 môn bắt buộc và 3 môn tổ hợp khoa học tự nhiên/khoa học xã hội nên việc công bố tổ hợp sát kỳ thi sẽ không quá nghiêm trọng.

“Nhưng với Chương trình 2018, học sinh phải chọn môn tự chọn ngay từ lớp 10, tức là đã 3 năm trước", ông Khuyến phân tích.

Do đó, TS Lê Viết Khuyến nhấn mạnh rằng việc công bố tổ hợp xét tuyển đúng ra phải được làm từ trước 3 năm, ngay khi học sinh chuẩn bị thi vào lớp 10 để các em có thể lựa chọn tổ hợp môn tự chọn phù hợp cho cả bậc THPT và định hướng đại học.

Phát biểu tại Quốc hội về dự thảo Luật Giáo dục đại học (sửa đổi) chiều 20/11, đại biểu Nguyễn Thị Thủy (đoàn Thái Nguyên) cũng đề cập đến tình trạng nhiều trường bất ngờ bỏ xét tuyển khối C00.

Bà Thuỷ đánh giá cao tinh thần cải cách của dự thảo Luật Giáo dục đại học, nhưng từ một sự việc cụ thể trên, bà đề nghị cần bổ sung nhiều quy định để bảo đảm tự chủ đại học không gây tổn hại đến quyền lợi người học.

"Chúng ta đề cao tự chủ đại học, nhưng quyền tự chủ phải được thực hiện có thời hạn và có lộ trình hợp lý, tránh ảnh hưởng đến quyền lợi chính đáng của người học. Không thể đi ngược lại triết lý lấy người học làm trung tâm", bà Thuỷ nêu quan điểm. 

* Tên học sinh đã được thay đổi.