Từ vụ nam sinh bị bắt liếm biển số xe: Hậu quả của giáo dục nuông chiều?

Không thể viện lý do “trẻ người non dạ” để bao biện

Ngày 17/10, mạng xã hội lan truyền đoạn clip ghi lại cảnh một nam sinh bị nhóm 6 thanh niên quây, bắt gọi bằng bố, bắt bò bằng 2 tay 2 chân và liếm biển số xe. Nạn nhân sau đó được xác định là học sinh lớp 10 Trường THPT Minh Phú (Sóc Sơn, Hà Nội). 2 trong 6 đối tượng là học sinh lớp 10 của Trung tâm Giáo dục nghề nghiệp - Giáo dục thường xuyên Sóc Sơn. 4 người còn lại đã bỏ học, tuổi từ 15 đến dưới 18.

Đoạn clip khiến nhiều độc giả làm cha mẹ đau lòng, nhất là khi sự việc xảy ra chỉ ít ngày sau vụ nam sinh dùng dao đâm chết bạn học đuổi đánh mình tại Thanh Hoá. Con đường đến trường trở nên bất an bởi bạo lực học đường rình rập.

Nhận định về sự việc trên, ThS Huỳnh Thanh Phú - Hiệu trưởng Trường THPT Bùi Thị Xuân, TPHCM - cho rằng đây là hồi chuông cảnh tỉnh mạnh mẽ về sự xuống cấp đạo đức trong một bộ phận học sinh hiện nay. 

“Đây không chỉ là hành vi bạo lực học đường nghiêm trọng mà còn cho thấy sự dã man, mất hết giới hạn giữa đúng và sai. 

Không thể viện lý do “trẻ người non dạ” để bao biện, bởi các em hoàn toàn ý thức được việc làm sai trái của mình. 

Càng đáng lo hơn khi trong nhận thức của nhiều học sinh, bản kiểm điểm dường như là tấm lá chắn vô hình, đủ để xoá sạch lỗi lầm. Đó là biểu hiện của một nền giáo dục đang bị tước mất “chiếc răng nghiêm minh”, khi kỷ luật không còn sức răn đe”, ông Phú nhận định.

Theo ông Phú, một trong những nguyên nhân cốt lõi đằng sau hành vi bạo lực học đường này là khoảng trống trong giáo dục kỹ năng sống và cảm xúc. 

Nhiều gia đình quá nuông chiều con, để các em dễ dàng tiếp cận game, phim bạo lực mà thiếu định hướng. Học sinh ngày nay ít được dạy dỗ, rèn luyện những kỹ năng cơ bản như: dọn nhà, nấu cơm, rửa bát, giặt quần áo, đi thưa về trình, đi thăm bệnh, dự họp mặt dòng họ, dẫn xe đi sửa, tự học…

Trong khi đó, nhà trường lại bị bó hẹp trong những quy định xử lý nhẹ nhàng, khiến thầy cô không còn dám nghiêm khắc khi học sinh sai phạm. Kỹ năng sống tuy có được lồng ghép trong nhiều nội dung giáo dục nhưng không phải học sinh nào cũng chăm ngoan thực hiện. Thầy cô thiếu công cụ bắt buộc các em thực hiện do bị áp lực từ phụ huynh và quy định kỷ luật của ngành. 

Hiệu trưởng Trường THPT Bùi Thị Xuân cũng chỉ ra rằng, trên mạng xã hội vẫn còn quá nhiều thông tin độc, hại. Trên nhiều nền tảng, loạt phim ngắn tràn lan với các nội dung thiếu lành mạnh, làm lệch chuẩn nhận thức của giới trẻ. 

“Muốn giảm bạo lực học đường, không thể chỉ trông chờ vào nhà trường mà cần khôi phục sự phối hợp chặt chẽ giữa ba trụ cột: gia đình - nhà trường - xã hội. 

Đã đến lúc toàn xã hội cần chung tay với ngành giáo dục để chấn hưng đạo đức học đường. Bởi nếu không dám nhìn thẳng, không dám “đau để chữa lành”, chúng ta sẽ tiếp tục đánh mất những điều tốt đẹp nhất trong tâm hồn con trẻ”, ThS Huỳnh Thanh Phú, nói.

Khi kỷ luật bị làm yếu đi, học sinh sẽ không còn thấy sợ sai

Cùng quan điểm, thầy Đ.T.D, Hiệu trưởng một trường THPT tại Hà Nội, cho rằng sẽ còn những vụ việc như tại Sóc Sơn nếu nhà trường thiếu công cụ đủ nghiêm và đủ răn đe trong kỷ luật học sinh.

Theo thầy D., kỷ luật học đường cần được tuân thủ từ những quy định nhỏ nhất, từ đeo khăn quàng đỏ, mặc đúng đồng phục, mang dép quai hậu, đi học đúng giờ, trực nhật đều đặn… 

“Một số trường hợp cha mẹ bênh con khi thầy cô đánh giá hạnh kiểm vì các vi phạm nhỏ nói trên. Nhưng nhà trường kiên quyết xử lý đúng theo quy định. 

Chính việc cha mẹ học sinh xem nhẹ nội quy, kỷ luật thường ngày đã tạo nguồn cơn cho học sinh chống đối ngầm kỷ luật nhà trường, từ đó sẽ dẫn tới những mức độ vi phạm cao hơn. Phần lớn những lỗi lầm nghiêm trọng là hệ quả của một chuỗi lỗi lầm nhỏ không được điều chỉnh hành vi kịp thời”, thầy D. nói.

Thầy D. cho rằng, quy định kỷ luật hiện nay của Bộ Giáo dục rất nhân văn nhưng chưa có hiệu quả khi bộ phận tham vấn tâm lý học đường chưa đồng bộ, chuyên nghiệp. Các giáo viên kiêm nhiệm không có chuyên môn sâu. Nhà trường không có bộ quy chuẩn về hỗ trợ và can thiệp hành vi tích cực. Các biện pháp kỷ luật chỉ được đưa ra khi sự việc đã nghiêm trọng, do đó không giải quyết được gốc rễ vấn đề.

ThS Huỳnh Thanh Phú cho rằng, cần nhìn nhận giáo dục không chỉ là xử lý vi phạm mà còn là quá trình chữa lành và định hướng lại nhân cách. 

“Khi kỷ luật bị làm yếu đi, học sinh sẽ không còn thấy sợ sai, còn thầy cô thì không đủ công cụ để điều chỉnh hành vi lệch chuẩn. Một nền giáo dục nghiêm minh không phải là khắt khe, mà là dạy học sinh hiểu giới hạn của đúng - sai và hậu quả của hành động”, ông Phú nhấn mạnh.

Về biện pháp xử lý học sinh gây bạo lực học đường, cả hai vị hiệu trưởng đều chung quan điểm cần tách học sinh khỏi môi trường chung để các em nhận thức được lỗi lầm, được giáo dục lại nhân cách và kỹ năng sống. 

Cách ly không phải là trừng phạt, mà là cơ hội để chữa lành. Kỷ luật nghiêm khắc nếu được thực hiện bằng tình thương và trách nhiệm chính là liều thuốc giúp vết thương đạo đức trong giáo dục được "mổ" và lành thật sự.