Thứ trưởng Bộ Giáo dục: Bạo lực học đường làm đau lòng những người làm giáo dục

Tại sao tình trạng bạo lực học đường hiện nay diễn ra ngày càng nghiêm trọng, nguyên nhân từ đâu đã được nhiều chuyên gia giáo dục, nhà tâm lý phân tích. Dưới đây là ý kiến trao đổi của thứ trưởng Bộ GD&ĐT Nguyễn Thị Nghĩa về vấn đề này với phóng viên Dân trí.

Xử lý nghiêm khắc các cán bộ, giáo viên để học sinh đánh nhau

Tình trạng bạo lực học đường hiện nay vẫn xảy ra ở một số địa phương vì vừa qua có rất nhiều trường hợp học sinh đánh nhau với mức độ khiến nhiều người "phải suy nghĩ". Khi đọc và xem những Clip học sinh đánh nhau như vậy, Thứ trưởng nhìn nhận về về vấn đề này thế nào?

Có thể nhận thấy tình trạng bạo lực học đường hiện nay đang diễn ra hết sức phức tạp, chỉ vì những chuyện nhỏ nhặt thường ngày mà các em đã ứng xử với nhau thiếu lòng nhân ái, trái với chuẩn mực đạo đức xã hội, truyền thống đạo lý của dân tộc Việt Nam.

Không chỉ là các em học sinh nam đánh nhau, mà còn xảy ra khá nhiều vụ học sinh nữ đánh nhau hội đồng, với những cử chỉ thô bạo, nhiều vụ việc đã gây ra hậu quả rất nghiêm trọng. Bên cạnh đó, nhiều học sinh thiếu ý thức, vô cảm trước những hành vi bạo lực, không can ngăn mà còn sử dụng điện thoại di động để quay video clip và đưa lên mạng xã hội như một sự cổ súy cho những hành vi bạo lực này.

Tính chất và mức độ nghiêm trọng của một số vụ việc bạo lực xảy ra ở trong và ngoài nhà trường là một dấu hiệu về sự sa sút đạo đức, lối sống, văn hoá ứng xử và yếu kém về kỹ năng sống của một bộ phận học sinh hiện nay. Những vụ việc đó đã và đang làm đau lòng những người làm giáo dục và gây lo lắng, bức xúc trong xã hội.

Tình trạng bạo lực học đường làm ảnh hưởng tới môi trường giáo dục, môi trường xã hội, gây mất an ninh trật tự, an toàn xã hội, vì vậy chúng ta cần phải có biện pháp quyết liệt để ngăn chặn, hạn chế và tiến tới chấm dứt nó.

Thưa thứ trưởng, sau mỗi sự việc trên, Bộ GD&ĐT đã có những chỉ đạo thế nào tới các địa phương có học sinh đánh nhau?

Ngay khi tiếp nhận được các thông tin liên quan đến học sinh đánh nhau, Bộ đã liên hệ trực tiếp và có văn bản chỉ đạo Sở GD&ĐT khẩn trương kiểm tra nắm tình hình, phối hợp với các cơ quan chức năng địa phương xử lý vụ việc theo quy định pháp luật, đảm bảo đủ sức răn đe và giáo dục học sinh.

Đồng thời, phối hợp với các cấp, các ngành xử lý nghiêm khắc các cán bộ, giáo viên thiếu tinh thần trách nhiệm, buông lỏng trong quản lý, giáo dục học sinh, để xảy ra các vụ việc học sinh đánh nhau; tăng cường sự phối hợp liên ngành và phối hợp với gia đình trong việc quản lý, giáo dục học sinh.

Tổ chức ổn định tình hình nhà trường, ổn định tâm lý cho học sinh, thường xuyên quan tâm, nắm bắt tình hình tư tưởng, đạo đức học sinh, tổ chức rút kinh nghiệm trong công tác quản lý, có giải pháp ngăn chặn, không để tái diễn tình trạng bạo lực học sinh trên địa bàn và báo cáo kịp thời diễn biến vụ việc để chỉ đạo, xử lý.

Một số thầy cô giáo cũng chưa thực sự là tấm gương sáng cho học sinh noi theo

Nhiều ý kiến cho rằng, tình trạng bạo lực học đường xảy ra, phần quan trọng nhất từ phía nhà trường là chưa chú trọng tới giáo dục đạo đức học sinh; cần có nhiều hoạt động giáo dục quan tâm tới tâm lý của các em, sự sâu sát của giáo viên chủ nhiệm hơn nữa...và cả sự vào cuộc cao hơn là trách nhiệm của chính quyền địa phương, Thứ trưởng nghĩ sao?

Bạo lực học đường xuất phát từ nhiều nguyên nhân, trước hết là các em học sinh chưa được giáo dục đầy đủ về đạo đức, nhân cách, lối sống, chưa có đủ kỹ năng để ứng phó và giải quyết các tình huống xảy ra hàng ngày; sự thay đổi tâm sinh lý lứa tuổi, luôn muổn khẳng định mình, cũng có thể dẫn đến những hành vi lệch lạc, thiếu kiểm soát, thiếu kiềm chế.

Nguyên nhân từ giáo dục gia đình, một số bố mẹ thiếu quan tâm đến con cái, không thường xuyên theo dõi, nắm bắt tâm tư nguyện vọng, những diễn biến tâm lý, tình cảm của con cái để kịp thời uốn nắn những lệch lạc, hướng con em theo một con đường tốt đẹp.

Nguyên nhân từ phía xã hội, mặt trái của nền kinh tế thị trường tác động đến tâm lý, tình cảm của học sinh, các em rất dễ bị cuốn theo lối sống thực dụng, đua đòi, thiếu lành mạnh, hành vi bạo lực từ mạng internet, phim ảnh, game online.

Ở một số địa phương, chưa có sự phối hợp, chỉ đạo quyết liệt, huy động sức mạnh của toàn bộ hệ thống chính trị vào cuộc trong việc làm trong sạch môi trường xã hội, tấn công tội phạm, ngăn chặn hành vi bạo lực và phối hợp chặt chẽ với nhà trường trong việc quản lý, giáo dục học sinh...

Theo bà nguyên nhân nào là quan trọng nhất?

Một trong những nguyên nhân quan trọng là từ giáo dục trong nhà trường: Nội dung chương trình giáo dục đạo đức - công dân có phần còn nặng về lý thuyết, ít liên hệ với thực tiễn và việc ứng xử với những tình huống cụ thể, phương pháp giảng dạy còn chậm được đổi mới, chưa cuốn hút học sinh.

Phương thức tổ chức hoạt động ngoài giờ lên lớp, hoạt động ngoại khóa chưa phù hợp, chưa có nhiều hoạt động trải nghiệm để giúp học sinh nhận thức được các bài học về giá trị của lòng nhân ái, bao dung, giá trị của sự tôn trọng và trách nhiệm của bản thân, nhận diện và lên án các hành vi bạo lực...

Vai trò của các tổ chức Đoàn, Hội, Đội trong một số nhà trường chưa được phát huy, giáo viên chủ nhiệm chưa thực sự sâu sát với học trò, chưa thường xuyên liên hệ với gia đình để quản lý, giáo dục học sinh; một số thầy cô giáo cũng chưa thực sự là tấm gương sáng cho học sinh noi theo.

Bạo lực học đường do nhiều nguyên nhân, diễn ra ở nhiều địa bàn, vì vậy rất cần có sự quan tâm vào cuộc quyết liệt của nhà trường, gia đình và xã hội. Trong đó, chính quyền địa phương đóng vai trò hết sức quan trọng trong việc chỉ đạo các lực lượng trên địa bàn chung tay làm trong sạch môi trường xã hội, môi trường giáo dục xung quanh nhà trường; phối hợp quản lý - giáo dục học sinh.

Đặc biệt là chỉ đạo các ban ngành, tổ chức, đoàn thể trên địa bàn phối hợp với nhà trường, gia đình trong quản lý và giáo dục học sinh cá biệt, học sinh có hoàn cảnh đặc biệt. Có như vậy thì việc ngăn chặn, đẩy lùi vấn nạn bạo lực học đường mới có hiệu quả.

Xây dựng và thực hiện bộ quy tắc về văn hóa ứng xử trong trường học

Giải pháp nào có thể khắc phục, đi đến chấm dứt được bạo lực học đường vẫn xảy ra hiện nay? Bộ GD&ĐT sẽ có những giải pháp riêng nào?

Để ngăn chặn, đẩy lùi và từng bước chấm dứt tình trạng bạo lực học đường rất cần sự chung tay của toàn xã hội, đặc biệt là sự phối hợp chặt chẽ giữa nhà trường, gia đình và các cấp các ngành, các tổ chức đoàn thể xã hội để xây dựng môi trường giáo dục nhà trường, môi trường giáo dục gia đình, môi trường xã hội lành mạnh, không bạo lực, tạo điều kiện cho học sinh được phát triển hài hòa thể chất, trí tuệ và tâm hồn đạo đức trong sáng và lành mạnh.

Bộ Giáo dục và Đào tạo tiếp tục chỉ đạo các sở giáo dục và đào tạo, cơ sở giáo dục thực hiện đồng bộ các giải pháp về giáo dục, tuyên truyền, quản lý và tăng cường phối hợp với các ngành chức năng để phòng ngừa, ngăn chặn tình trạng học sinh đánh nhau.

Bộ Giáo dục và Đào tạo tiếp tục chỉ đạo triển khai thực hiện hiệu quả Đề án “Tăng cường giáo dục lý tưởng cách mạng, đạo đức, lối sống cho thanh niên, thiếu niên và nhi đồng giai đoạn 2015-2020” theo Quyết định số 1501/2015/QĐ-TTg của Thủ tướng Chính phủ.

Chỉ đạo triển khai đổi mới nội dung, chương trình và phương pháp giảng dạy môn học Giáo dục công dân, môn học đạo đức theo Đề án đổi mới chương trình giáo dục phổ thông đã được Thủ tướng Chính phủ phê duyệt; đưa môn Giáo dục công dân thành môn thi tốt nghiệp THPT trong năm 2017.

Tăng cường công tác giáo dục đạo đức, lối sống, kỹ năng sống, giáo dục giá trị sống thông qua giảng dạy tích hợp vào các môn học, thông qua việc tổ chức các hoạt động trải nghiệm, đẩy mạnh triển khai công tác tham vấn, tư vấn tâm lý học đường; Xây dựng và thực hiện bộ quy tắc về văn hóa ứng xử trong trường học.

Bộ Giáo dục và Đào tạo xây dựng và trình Chính phủ ban hành Nghị định Quy định môi trường giáo dục an toàn, lành mạnh, thân thiện, phòng chống bạo lực học đường.

Cùng với đó, Bộ Giáo dục và Đào tạo phối hợp với các bộ, ban, ngành Trung ương tăng cường chỉ đạo, hướng dẫn về phổ biến giáo dục pháp luật, phòng chống tác hại của trò chơi trực tuyến có nội dung bạo lực và không lành mạnh; đảm bảo an ninh, trật tự, phòng chống tội phạm và vi phạm pháp luật khác trong ngành Giáo dục.

Tiếp tục đổi mới công tác thi đua, khen thưởng các nhà trường; Quan tâm việc bồi dưỡng và tôn vinh, khen thưởng các tấm gương học sinh, sinh viên tiêu biểu; các giáo viên chủ nhiệm, giáo viên Đoàn, Đội, các tổ chức, cá nhân làm tốt công tác giáo dục học sinh và bảo đảm an ninh, trật trường học.

Với những giải pháp quyết liệt, đồng bộ của ngành Giáo dục và sự nỗ lực vào cuộc, chung tay của các cấp, các ngành, địa phương, tôi tin tưởng trong thời gian tới tình trạng bạo lực học đường sẽ được ngăn chặn, đẩy lùi.

Xin trân trọng cám ơn Thứ trưởng!

Hồng Hạnh (thực hiện)