Thanh thiếu niên cư xử không đúng mực: Cha mẹ nên làm gì?

Ví dụ thứ nhất: Sau một ngày dài làm việc bận rộn, bạn vội về nhà để nấu bữa tối cho gia đình. Vào bàn ăn, con bạn nếm thử đồ ăn và nói: "Thật là kinh khủng!", hoặc có thể con không nói gì nhưng đứng dậy và rời khỏi bàn.

Ví dụ thứ hai: Con cái tuổi teen hoàn toàn phớt lờ phụ huynh. Con không trả lời cha mẹ. Đôi khi, thanh thiếu niên chỉ đơn giản là ra khỏi phòng và dán mắt vào điện thoại.

Con cái có thực sự ghét chúng ta không? Và quan trọng hơn, bố mẹ cũng chỉ là con người. Bố mẹ phải làm gì để xử lý tổn thương mà lời nói và hành động của con gây ra?

Nhà tâm lý học Suzanne Schneps đã đưa ra lời khuyên về cách xử lý những tình huống khó chịu này.

Trên thực tế, loại hành vi này phù hợp với sự phát triển của thanh thiếu niên. Khi thanh thiếu niên xấu tính với cha mẹ có nghĩa là các con đang cố gắng tách ra. Nhưng nếu có điều gì xảy ra với bạn? Chính con sẽ là người ở bên cạnh bạn.

Hiểu được điều này sẽ giúp các bậc phụ huynh được an ủi phần nào, nhưng vẫn còn vấn đề tồn tại. Theo bà Schneps, "khi con nói với bạn rằng con cực kỳ ghét cha mẹ và bạn là bậc cha mẹ tồi tệ nhất thế giới, điều con thực sự đang bộc lộ chỉ là cảm giác của con về rất nhiều quyết định của bạn". 

Tuy nhiên, chuyên gia này thừa nhận cảm giác khi con đối xử vô lễ với mình vô cùng tồi tệ. Thật khó (và có lẽ là không thể) chấp nhận việc những đứa trẻ mà bạn yêu thương vô điều kiện lại xấu tính như vậy. Thế nhưng, cha mẹ phải cố gắng và nhớ rằng nếu con có thể nói với bạn điều đó, thì thực sự có nghĩa là con yêu bạn. Trên thực tế, bà Schneps giải thích, việc có thể hiện những cảm xúc này ra bên ngoài là tốt cho sức khỏe của con. Bà cho rằng bà lo lắng hơn về đứa trẻ không thể nói được những bất mãn của mình với cha mẹ. Đó là đứa trẻ không cảm thấy an toàn ngay cả trong mối quan hệ với những người thân thuộc nhất.

Thông thường, nếu một thanh thiếu niên tỏ ra vô lễ với cha mẹ, có lẽ là do một điều gì đó khác đang làm phiền chúng. Chẳng hạn, có thể cha mẹ đã quên hỏi suy nghĩ của con trước khi thay đổi một điều gì đó mà con quan tâm. Tâm lý nhạy cảm ở tuổi dậy thì sẽ khiến con cảm thấy khó chịu và dễ dàng bất hòa với phụ huynh dù là những việc tưởng chừng như rất nhỏ.

Điều này có thể vô tình làm tổn thương đến trái tim của thiếu niên y như những hành động thiếu tôn trọng mà con làm với cha mẹ. Điểm mấu chốt là bạn không thể ngăn chặn điều này. 

Vậy cha mẹ nên làm gì khi con cái cư xử vô lễ với mình?

1. Giữ im lặng

Dù cha mẹ muốn nói điều gì đó khi con cái đang cãi lời, chuyên gia khuyên phụ huynh nên giữ im lặng trong thời điểm đó. "Con đang đợi để bạn châm ngòi cuộc chiến và đang đợi để chiến đấu với bạn", bà nói. Không phản hồi là cách xử lý tốt nhất trong trường hợp này, mặc dù điều đó thực sự khó khăn đối với một bậc cha mẹ.

Tuy nhiên, một số cha mẹ cảm thấy cần phải giải quyết hành vi thiếu tôn trọng ngay khi nó xảy ra. Bà Schneps thông cảm với điều này, nhưng vẫn khuyến nghị, cách tốt nhất để làm như vậy là nói với con rằng: "Mẹ sẽ ngưng cuộc trò chuyện tại đây. Nhưng con cũng phải dừng lại, cho đến khi chúng ta có thể tiếp tục thảo luận lại theo một cách khác. Hãy cho mẹ biết khi con sẵn sàng trò chuyện". Và sau đó cha mẹ có thể đề cập lại vấn đề này với con vào dịp khác.

2. Gửi tin nhắn

Phụ huynh cũng có thể dùng cách quen thuộc của những thanh thiếu niên cùng lứa tuổi để tiếp cận với con. Hãy thử gửi tin nhắn có nội dung: "Mẹ chỉ tò mò. Điều gì sẽ khiến con cảm thấy khá hơn trong bữa tối?" Bằng cách này, cha mẹ đang xoa dịu tình huống và giải quyết vấn đề cùng một lúc.

3. Thực hiện phương pháp tiếp cận Ritz Carlton

Cựu Đệ nhất phu nhân Mỹ Michelle Obama rất thích cách này. Đó là biện pháp tốt nhất trong tất cả các biện pháp. Schneps gợi ý cha mẹ có thể đặt một viên kẹo hoặc chocolate lên giường con cùng một lời nhắn nhủ ngọt ngào. 

Ngay cả sau khi thiếu niên của bạn đã đối xử tệ với bạn. Một lần nữa, quan trọng là không nói về những gì đã xảy ra. Cử chỉ này là một cách hữu hình để cha mẹ nói với con rằng cha mẹ quan tâm và dù thế nào đi nữa, cha mẹ cũng yêu con.

4. Đánh lạc hướng bản thân

Chuyên gia Schneps giải thích rằng các con trong độ tuổi teen đang lớn lên và cố gắng thể hiện rằng chúng không cần dựa dẫm vào cha mẹ nữa. Điều đó tất nhiên là không đúng. Nhưng bà Schneps giải thích: "Con càng không nói chuyện, thì bạn càng cần phải có việc gì đó để làm". Khi tiếp xúc với những đứa trẻ không nói chuyện, Schneps thường không cố bắt chuyện; thay vào đó bà khiến mình bận rộn với việc chăm sóc cây cảnh xung quanh. Bà gợi ý rằng cha mẹ nên có một kế hoạch, có thể là rời khỏi nhà để làm việc gì đó, thay vì cứ để bản thân ở lại nhà và thậm chí cảm thấy còn tồi tệ hơn.

5. Nhận ra vai trò của cha mẹ 

Cha mẹ nghĩ rằng vai trò của họ là giúp con cái cảm thấy tốt hơn. Chúng ta muốn giải quyết vấn đề của con và ngăn chặn sự tổn thương. Nhưng đó không phải là công việc của các bậc phụ huynh. Schneps nhấn mạnh, "Đó không phải là công việc của bạn bởi vì bạn sẽ không thể làm được. Bạn không thể làm cho tình huống trở nên tốt hơn cho con. Con đang tìm kiếm sự đồng cảm từ bạn bè đồng trang lứa, không phải bạn. Và bạn đang tự biến mình trở thành "bãi rác" cho cảm xúc của con".

6. Tìm sự hỗ trợ từ một người bạn

Phụ huynh cũng cần những người bạn để có thể gọi điện và tâm sự khi con cái tỏ ra vô lễ, phản nghịch. Bạn có thể xả hơi để sau đó cung cấp cho con sự hỗ trợ mà chúng cần. Schneps nói: "Đây là lý do bạn cần những mối quan hệ khác trong cuộc sống của mình, những người mà bạn có thể thành thật với họ về tâm trạng tồi tệ của bản thân. Vì việc con cái thiếu tôn trọng với phụ huynh thực sự rất kinh khủng".

Schneps là người đầu tiên nhận ra, làm theo các bước này là một công việc khó khăn. Chúng ta phải nhận ra rằng bất kể chúng ta làm gì, những tình huống tiêu cực này vẫn sẽ xảy ra.

"Tôi nghĩ rằng tất cả những ý tưởng mà tôi đã đề cập bên trên đều có thể linh hoạt ứng dụng. Và tôi thực sự tin rằng nếu bạn làm được thì 80% bạn sẽ thành công. Không có phụ huynh nào không trải qua tình huống tương tự này. Và bạn phải dành cho bản thân một chút thời gian được thư giãn và buông lỏng".