Sự khác biệt giữa Trường Đại học Bách khoa HN và Đại học Bách khoa HN

Ngày 2/12, Phó Thủ tướng Chính phủ Vũ Đức Đam đã thay mặt Thủ tướng Chính phủ ký Quyết định 1512/QĐ-TTg về việc chuyển Trường Đại học Bách khoa Hà Nội thành Đại học Bách khoa Hà Nội.

Sự thay đổi này là một bước phát triển đột phá của Đại học Bách khoa Hà Nội, tuy nhiên nhiều người bày tỏ nỗi băn khoăn, chưa hiểu rõ về việc thay đổi tên gọi giữa "Trường Đại học Bách khoa Hà Nội" và "Đại học Bách khoa Hà Nội".

Mô hình "trường đại học" và "đại học" khác nhau như thế nào?

Theo Luật Giáo dục đại học sửa đổi năm 2018, các khái niệm được dùng làm tên gọi các cơ sở giáo dục đại học, gồm: Trường đại học, học viện (được gọi chung là trường đại học); đại học (ví dụ như mô hình của Đại học Quốc gia, Đại học Huế, Đại học Đà Nẵng...).

Theo luật, trường đại học là cơ sở giáo dục đại học đào tạo, nghiên cứu nhiều ngành.

Đại học là cơ sở giáo dục đại học đào tạo, nghiên cứu nhiều lĩnh vực; các đơn vị cấu thành đại học cùng thống nhất thực hiện mục tiêu, sứ mạng, nhiệm vụ chung.

Đơn vị thành viên của đại học là trường đại học, viện nghiên cứu có tư cách pháp nhân, do Thủ tướng Chính phủ thành lập, cho phép thành lập theo quy định của pháp luật; được tự chủ trong tổ chức và hoạt động theo quy định của pháp luật, quy chế tổ chức và hoạt động của đại học.

Trong đại học và trường đại học cùng có thể có đơn vị trực thuộc. Đơn vị trực thuộc là đơn vị có tư cách pháp nhân của cơ sở giáo dục đại học, do hội đồng trường, hội đồng đại học quyết định thành lập; tổ chức và hoạt động theo quy định của pháp luật, quy chế tổ chức và hoạt động của cơ sở giáo dục đại học.

Trong đại học và trường đại học còn có đơn vị thuộc, tức là đơn vị không có tư cách pháp nhân của cơ sở giáo dục đại học, do hội đồng trường, hội đồng đại học quyết định việc thành lập; tổ chức và hoạt động theo quy chế tổ chức và hoạt động của cơ sở giáo dục đại học, phù hợp với quy định của pháp luật.

Trường là đơn vị đào tạo thuộc cơ sở giáo dục đại học, do hội đồng trường, hội đồng đại học quyết định việc thành lập theo quy định của Chính phủ, tổ chức và hoạt động theo quy chế tổ chức và hoạt động của cơ sở giáo dục đại học.

Về cơ bản, đại học và trường đại khác nhau ở phạm vi đào tạo và nghiên cứu. Đại học đa lĩnh vực (trong một lĩnh vực thường có nhiều ngành), còn trường đại học thì chỉ cần đa ngành.

Theo Nghị định 99/2019/NĐ-CP hướng dẫn thực hiện luật 34, đại học và trường đại học còn khác nhau ở chỗ, trường đại học không chịu sự quy định về quy mô, còn đại học thì có. Cụ thể, muốn trở thành đại học, ngoài việc phải có ít nhất 3 trường cơ sở đào tạo, còn phải có ít nhất 10 ngành đào tạo đến trình độ tiến sĩ; có quy mô đào tạo chính quy trên 15.000 người. Riêng quy mô 15.000 sinh viên chính quy thì hiện nay có rất nhiều trường ĐH đạt yêu cầu.

Mô hình Đại học Bách khoa hiện tại

Đại học Bách khoa Hà Nội hiện tại (tính từ 2/12/2022) không có trường đại học thành viên mà chỉ có 3 trường trực thuộc là Trường Công nghệ Thông tin và Truyền thông; Trường Cơ khí; Trường Điện - Điện tử (mới thành lập năm 2021).

Cụ thể, Trường Công nghệ thông tin và Truyền thông trên cơ sở tổ chức lại các đơn vị thuộc Viện Công nghệ thông tin và Truyền thông; Trường Cơ khí trên cơ sở tổ chức lại 3 Viện đào tạo (Viện Cơ khí, Viện Cơ khí động lực và Viện Khoa học và Công nghệ Nhiệt lạnh); Trường Điện - Điện tử trên cơ sở tổ chức lại 2 Viện đào tạo và 1 Viện nghiên cứu (Viện Điện, Viện Điện tử viễn thông; Viện Nghiên cứu quốc tế về thông tin đa phương tiện, truyền thông và ứng dụng).

Theo Quyết định 1512/QĐ-TTg, Đại học Bách khoa Hà Nội là đơn vị sự nghiệp công lập tự chủ trực thuộc Bộ GD&ĐT.

Đại học Bách khoa Hà Nội thực hiện tổ chức lại cơ cấu tổ chức và hoạt động trên cơ sở Trường Đại học Bách khoa Hà Nội theo quy định của Luật Giáo dục đại học năm 2012 và Luật sửa đổi, bổ sung một số điều của Luật Giáo dục đại học năm 2018 và quy định pháp luật có liên quan.

Đây là một dấu mốc quan trọng trong quá trình hơn 66 năm xây dựng và phát triển của Bách khoa Hà Nội.

Theo Đại học Bách khoa Hà Nội, đại học này hướng tới mô hình tổ chức và quản trị tiên tiến, bộ máy tinh gọn, tăng tính chủ động, sáng tạo ở các đơn vị, thực hiện phân cấp tự chủ mạnh nhưng không phân lập, không xây dựng các trường đại học thành viên, thống nhất quan điểm "Một Bách khoa Hà Nội".

Quan điểm này thể hiện sự thống nhất về mục tiêu phát triển, giá trị cốt lõi, chuẩn mực và chất lượng của toàn Đại học.

Mô hình đào tạo cử nhân, kỹ sư, thạc sĩ, tiến sĩ được áp dụng thống nhất với bộ chuẩn chương trình đào tạo và quy chế đào tạo do Đại học Bách khoa Hà Nội quy định.

Người học khi tốt nghiệp các bậc trình độ đều được cấp văn bằng tốt nghiệp của Đại học Bách khoa Hà Nội để đảm bảo sự gắn kết giữa sinh viên, cựu sinh viên với vị thế và danh tiếng của Đại học.

Đại học Bách khoa Hà Nội đặt ra phương châm "Nhà trường làm nền tảng - Người thầy là chủ thể, là động lực phát triển - Người học là trung tâm", phát triển môi trường làm việc quốc tế hóa, nơi hội tụ và phát triển tài năng, thu hút sinh viên ưu tú, học giả xuất sắc trong nước và quốc tế đến học tập, nghiên cứu và làm việc, một trung tâm đổi mới sáng tạo công nghệ xuất sắc của khu vực, tác động quan trọng vào phát triển kinh tế tri thức và góp phần gìn giữ hòa bình đất nước, tiên phong trong hệ thống giáo dục đại học Việt Nam về xây dựng hệ sinh thái đổi mới sáng tạo, phát triển mô hình đào tạo chia sẻ trên nền tảng chuyển đổi số hiện đại.