“Hội nghị Diên Hồng” của các trường đại học ngoài công lập

Phát biểu khai mạc, Bộ trưởng Phùng Xuân Nhạ cho biết Hội nghị này nhằm bàn luận, thống nhất các vấn đề, giải pháp có tính chất then chốt để việc phát triển hệ thống giáo dục đại học ngoài công lập (NCL) được bền vững.

Do đó, ông Nhạ đề nghị các đại biểu, đại diện các trường cần nhìn thẳng, nói thật các vấn đề trên tinh thần cởi mở để cùng bàn luận, đưa ra các vấn đề có tính thực tiễn, khả thi trong giải pháp thực hiện.

Bộ trưởng Nhạ cũng chia sẻ, chủ trương của Chính phủ và Bộ GD-ĐT là tiến tới một môi trường phát triển tốt, bình đẳng trong toàn hệ thống.

Tại đây, Bộ trưởng mong các nhóm chuyên gia nghiên cứu, các trường thẳng thắn trình bày những gì hệ thống đại học ngoài công lập đã làm được, những tồn tại thuộc cơ chế, chính sách, hỗ trợ… để cùng tìm ra các giải pháp, xin ý kiến để cùng thống nhất chương trình hành động.

“Chúng ta cần giải quyết triệt để các vấn đề đang tồn tại (chất lượng, quy mô, tính bền vững) của hệ thống mà nhiều người chưa ý thức, thậm chí còn nghi ngờ để phát triển hệ thống một cách bền vững, chất lượng đào tạo ngày một được nâng cao.

Tôi cũng mong muốn kết thúc Hội nghị hôm nay, chúng ta sẽ có những kết luận, tuyên bố để cùng nhau xây dựng các chương trình hành động cụ thể”, Bộ trưởng nhấn mạnh.

Bà Phạm Thị Huyền, đại diện Nhóm chuyên gia nghiên cứu các trường ĐH NCL đã báo cáo kết quả nghiên cứu sau khi khảo sát trực tiếp tại 59 trường. Qua phân tích số liệu thống kê, khảo sát cho thấy, bên cạnh những điểm sáng về phát triển còn một số trường ĐH NCL “tụt hậu” so với mặt bằng chung của các trường.

Về cơ sở vật chất, bên cạnh nhiều trường đã xây dựng cơ sở khá tốt nhưng vẫn còn một số trường có quá nhiều cơ sở, diện tích cơ sở nhỏ, chứng tỏ đầu tư manh mún và chưa có tầm nhìn dài hạn để tạo ra môi trường học thuật. Tại một số trường, một số ngành học thuộc khối kỹ thuật, công nghệ các điều kiện về trang bị, phòng thí nghiệm, thực hành còn hạn chế. Hệ thống thư viện của một sộ trường cũng còn yếu, học liệu nghèo nàn.

Bên cạnh đó, nguồn lực tài chính của các trường ĐH NCL còn hạn chế. Học phí là nguồn thu chủ yếu của các trường, chiếm trên 61,17% tổng thu. Chi chủ yếu cho các hoạt động thường xuyên của nhà trường như trả lương cho cán bộ nhân viên, chi phí điện nước, duy trì bảo dưỡng cơ sở vật chất đã chiếm tới hơn 59%. Điều này cũng phản ánh một thực tế là hoạt động của các trường ĐH NCL chủ yếu dựa vào hoạt động đào tạo. Vấn đề cũng hàm chứa rủi ro về tài chính trong bối cảnh việc tuyển sinh gặp nhiều khó khăn.

Cũng theo đánh giá của nhóm nghiên cứu, còn một tỷ lệ lớn giảng viên các trường ĐH NCL có trình độ cử nhân. Điều này cho thấy việc tuân thủ quy định của Luật GDĐH chưa nghiêm. Bên cạnh đó, điểm yếu cơ bản của đội ngũ giảng viên là chưa thực sự năng động và sáng tạo trong việc khai thác các quan hệ với đối tác và doanh nghiệp. Đây cũng là tồn tại chung của hệ thống GDĐH.

Công tác tuyển sinh của các trường gặp khó khăn tại tất cả các hệ đào tạo một phần do cơ chế, chính sách tuyển sinh, một phần do địa điểm xây dựng trường ở một số địa phương và một phần do uy tín và các điều kiện học tập của trường chưa đủ hấp dẫn để thu hút người học dẫn đến việc không tuyển đủ sinh viên về số lượng và chất lượng làm ảnh hưởng đến tình hình tài chính, đào tạo và NCKH.

Bên cạnh đó, chương trình đào tạo vẫn còn nặng về lý thuyết, chưa cập nhật kịp với xu thế phát triển của thế giới và chưa đáp ứng được nhu cầu của thị trường lao động. Tỷ lệ lý thuyết - thực hành trong chương trình đào tạo chưa phản ánh đúng tính chất đào tạo ứng dụng của các trường ĐH NCL. Thêm vào đó, ở một số trường, chương trình đào tạo chưa được thống nhất và ổn định trong điều kiện đào tạo theo học chế tín chỉ, ảnh hưởng tới quá trình tiếp thu kiến thức hoặc bố trí lịch học của sinh viên. Dịp này, nhóm nghiên cứu cũng kiến nghị nhiều đề xuất để giải quyết những bất cập của các trường.

Lê Phương