Giáo sư Y khoa Việt Nam khác biệt thế nào với giáo sư Y khoa ở Mỹ?

Thứ bảy, 03/03/2018 - 12:24

(Dân trí) - Hàm PGS/GS Y khoa tại Việt Nam như là một chứng chỉ quốc gia và có giá trị vô thời hạn. Trong khi đó, chức danh PGS/GS ở Mỹ thường có hạn định, được xem xét sau 5 năm để công nhận tiếp tục, thăng cấp hoặc cho nghỉ dạy.

Năm 2017 là năm Việt Nam có số lượng GS/PSG được phong nhiều nhất. Song, có không ít ý kiến phản hồi cho rằng chất lượng của PGS/GS được phong không phản ảnh đúng thực tế, trong đó bao gồm cả PGS/GS trong y khoa.

Khác với nhiều nơi trên thế giới, Việt Nam chỉ có một hội đồng xem xét phong danh hiệu PGS/GS duy nhất do trung ương quản lý. Vì vậy, hàm PGS/GS tại Việt Nam như là một chứng chỉ quốc gia và có giá trị vô thời hạn. Trong ngành y, việc phong cấp PGS/GS cũng có những điểm khác biệt và đặc thù so với nước Mỹ. Dưới đây là 4 điểm khác biệt:

PGS/GS y khoa Việt Nam có thể không phải đi dạy

Trong khi đó, tại Mỹ, để được phong PGS/GS thì ứng viên phải đi dạy. Nếu ứng viên nghỉ dạy thì danh xưng PGS/GS không còn nữa. Thêm nữa, tất cả các PGS/GS y khoa của Mỹ là do trường Y khoa tự chỉ định, thông qua một quá trình bình chọn và xét tuyển nghiêm ngặt. Ở trường hợp của Việt Nam, có những chính khách đương nhiệm vẫn được phong GS/PSG - điều này đồng nghĩa rằng, họ không tham gia dạy học dù ít.

PGS/GS y kho ở Việt Nam thường giàu hơn so với bác sĩ đi làm tư bên ngoài

Ở Việt Nam, được phong PGS/GS sẽ tăng hệ số lương từ giảng viên lên ngạch lương PGS/GS và giảng viên cao cấp. Khi bệnh nhân khám bệnh bằng PGS/GS thì họ cũng phài trả tiền nhiều hơn so với khám bệnh thường, thường từ 2 đến 3 lần (350.000 đồng một lần khám thay vì 100.000 đồng).

Ở Mỹ thì ngược lại, PGS/GS Y Khoa Mỹ thì thường nghèo hơn so với làm bác sĩ bên ngoài. Ví du như lương PGS y khoa về nội khoa (Assistant/Associate Professor) tại BV ĐH Michigan, Ann Arbor, lương khoảng 100.000 USD/năm so với với lương BS nội khoa tổng quát bên ngoài là 180.000 USD/năm.

Đơn giản vì PGS/GS y khoa tại Mỹ được lựa chọn trên đam mê đi dạy và nghiên cứu. Những ai thích đi dạy y khoa bên Mỹ đều biết lương sẽ thấp hơn làm tư bên ngoài.

PGS/GS Y khoa Việt Nam có thể không bắt buộc giỏi tiếng Anh

Ngày nay, tiếng Anh là ngôn ngữ chính trong giới y khoa.Tất cả các phương pháp chữa trị, cập nhật điều trị mới nhất đều bằng tiếng Anh chuyên ngành. PGS/GS không giỏi tiếng Anh chuyên ngành thì làm sao cập nhật kiến thức y khoa và giảng dạy. Theo quy định phong hàm GS/PGS 2012 có yêu cầu "thông thạo một ngôn ngữ" nhưng chỉ dành cho chức danh GS.

PGS/GS Y khoa tại Việt Nam phải có bằng Tiến sĩ nghiên cứu về Y khoa (PhD in medicine)

Cách đào tạo bậc thang của hệ thống Y khoa Việt Nam khiến những ai muốn đi dạy thật sự sẽ rất vất vả vì nhiều bước và thủ tục phức tạp. Đầu tiên phải học BS nội trú hoặc học chuyên khoa 2-3 năm, sau đó làm thêm tiến sĩ nghiên cứu về y khoa mới được xem xét phong PGS/GS.

Tại Mỹ, vì bằng y khoa là văn bằng cao nhất (Doctor of Medicine/Doctor of Osteopathy là Tiến sĩ Y khoa) nên để trở thành PGS/GS thì các ứng viên cần xong chương trình nội trú chuyên khoa (Residency), và thường làm thêm nghiên cứu sinh chuyên khoa (Fellowship).

Theo quy định của trường Y khoa Michigan, một trong những trường Y tốt nhất nước Mỹ, thì PGS/GS ngoài có chứng nhận chuyên khoa thì có thể chuyên đi dạy lâm sàng (clinical track) làm clinical professor hoặc làm nghiên cứu (research track, research professor), hoặc cả hay. Bằng cách này, những bác sĩ nào chỉ muốn dạy lâm sàng có thể hoàn toàn tập trung đi dạy. Quan trọng nhất, PGS/GS y khoa của Mỹ muốn được công nhận thì phải đang giảng dạy.

Bác sĩ Huynh Wynn Tran (Bệnh viện ĐH Y khoa Keck, Đại học University of Southern California, Los Angeles, Hoa Kỳ) - tác giả bài viết.

PGS/GS y khoa tại Mỹ có hạn định, thường được xem xét mỗi 5 năm để công nhận tiếp tục, thăng cấp, hoặc cho nghỉ dạy. Giá trị của PGS/GS y khoa tùy vào khả năng nghiên cứu, xuất bản, giảng dạy, và chất lương của trường Y đang giảng dạy. Ví dụ như PGS của trường Y khoa Harvard (xếp hạng cao) khi đến dạy trường Y khoa Tulane University (xếp hạng bậc trung) có thể được phong thành GS.

Cuối cùng, chất lượng khám chữa bệnh cho bênh nhân là quan trọng nhất chứ không phải danh xưng của bác sĩ. Một bác sĩ đa khoa bình thường nếu dành đủ thời gian cho bênh nhân sẽ làm tốt công việc hơn là một PGS/GS y khoa khám bệnh dịch vụ qua loa trong một vài phút.

Cách phân biệt hạn ngạch PGS/GS so với BS trong y khoa Việt Nam khiến cho việc chạy chức danh là một phần bắt buộc để thăng tiến. Dĩ nhiên, sẽ có thêm không ít người có lợi từ nhu cầu này.

Đôi nét về tác giả - BS. Wynn Tran

Bác sĩ Trần Huỳnh (tên tiếng Anh là Huynh Wynn Tran) tốt nghiệp chuyên ngành Y sinh học - trường Đại học Grand Valley State University, Mỹ; tốt nghiệp văn bằng Tiến sĩ Y Khoa ĐH New York tại Buffalo, Mỹ và là bác sĩ nội trú chuẩn đoán hình ảnh tại Bệnh viện Đại học University of Florida, bác sĩ nội trú chuyên khoa nội tổng quát Bệnh viện St Joseph Mercy Health…

* Một số giải thưởng:

- Bác sĩ nội trú giảng dạy tốt nhất

- Phần thưởng sinh viên Y nghiên cứu của Hiệp hội Y khoa tuổi thanh niên Hoa Kỳ

- Học bổng nghiên cứu mùa hè tại Bệnh viện Nhi Boston, trường Y khoa Harvard.

- Giải thưởng SV xuất sắc ĐH Grand Valley State University.

- Học bổng từ cộng đồng tại trường University of Michigan.

- Gương mặt sinh viên xuất sắc được đăng trên trang web trường Grand Valley State University.

Bác sĩ Huynh Wynn Tran

(Từ Los Angeles, California, Mỹ)