Đề xuất xây dựng chương trình về trí tuệ nhân tạo trong giáo dục

Thiếu giáo viên để phát triển AI trong trường học

Tại tọa đàm “Đẩy mạnh ứng dụng AI trong giáo dục và đào tạo - Những lợi ích và thách thức”, do Ban Tuyên giáo và Dân vận Trung ương phối hợp Báo Sài Gòn Giải Phóng tổ chức ngày 25/10, TS Lê Thị Mai Hoa, Phó Vụ trưởng Vụ Giáo dục, Ban Tuyên giáo và Dân vận Trung ương, nêu ra khuyến nghị cần xây dựng chương trình hiểu biết về trí tuệ nhân tạo quốc gia “AI Literacy quốc gia” dành cho học sinh và giáo viên ở các cấp học từ tiểu học, THCS, THPT.

Đây là một hướng đi cụ thể hóa Nghị quyết số 71-NQ/TW về “phổ cập và ứng dụng mạnh mẽ công nghệ số, trí tuệ nhân tạo trong giáo dục, đào tạo”.

Bà Hoa cũng đề xuất đẩy mạnh đào tạo, bồi dưỡng đội ngũ giáo viên về kỹ năng số và đạo đức sử dụng AI (trí tuệ nhân tạo). Việc đào tạo giáo viên không chỉ dừng lại ở kỹ năng công nghệ, mà còn phải chú trọng đến năng lực đánh giá, định hướng và bảo đảm an toàn học đường trong môi trường số, gắn với phẩm chất đạo đức nghề nghiệp.

Ngoài ra, cần tích hợp AI vào các môn học STEM (toán, lý, hóa, tin); xây dựng khung quy định về đạo đức học thuật và sử dụng AI trong nghiên cứu, giảng dạy; đầu tư phát triển hạ tầng số và các nền tảng AI “Make in Vietnam” phù hợp với dữ liệu và ngôn ngữ tiếng Việt…

7 năm triển khai dạy học môn trí tuệ nhân tạo, bà Phạm Thị Bé Hiền, Hiệu trưởng Trường THPT chuyên Lê Hồng Phong, TPHCM cho biết, chương trình đang được thực hiện ở 3 cấp độ gồm phổ cập; nâng cao - ứng dụng; nâng cao - nghiên cứu chuyên sâu dành cho học sinh định hướng theo học ngành AI ở bậc đại học.

Khó khăn lớn nhất trong việc thực hiện là bài toán thiếu giáo viên được đào tạo bài bản về AI. Hiện tại, trường chọn giải pháp hợp đồng với giảng viên các trường đại học và kỹ sư về trí tuệ nhân tạo song song với việc tổ chức bồi dưỡng sâu cho đội ngũ giáo viên tin học của nhà trường.

3 trụ cột để triển khai AI trong giáo dục phổ thông

GS.TS Lê Anh Vinh, Viện trưởng Viện Khoa học Giáo dục Việt Nam, cho biết hiện nay Bộ GD&ĐT đang xây dựng khung chương trình giáo dục AI dành cho học sinh từ lớp 1 đến lớp 12.

Ông Vinh thông tin, kết quả khảo sát về mức độ sẵn sàng của học sinh Việt Nam đối với AI do Viện thực hiện vào cuối năm 2024 cho thấy hơn 87% học sinh THCS có hiểu biết về AI.

Tuy nhiên, chỉ có 17% học sinh ứng dụng AI rất hiệu quả, 50% học sinh ứng dụng hiệu quả, hơn 30% còn lại cảm thấy bình thường hoặc ứng dụng không hiệu quả.

Một số khó khăn học sinh gặp phải khi sử dụng Al gồm thiếu kiến thức và kỹ năng về AI; thiếu trang thiết bị, công nghệ; thiếu hướng dẫn từ giáo viên…

Đối với giáo viên, kết quả khảo sát thể hiện, 76% giáo viên cho biết đã từng sử dụng AI trong giảng dạy. Trong đó, một tỷ lệ đáng lo ngại là có 30,95% giáo viên phân vân về hiệu quả sử dụng; hơn 20% giáo viên chưa tự tin khi ứng dụng AI trong giáo dục.

Từ thực tế này, ông Lê Anh Vinh đề xuất, việc triển khai AI trong giáo dục phổ thông cần dựa trên 3 trụ cột chính gồm khung chính sách nhất quán (đảm bảo các yêu cầu về đạo đức, an toàn dữ liệu và định hướng dài hạn); chương trình giảng dạy, tài liệu học tập toàn diện, linh hoạt; nguồn lực con người và tài chính.

Bà Nguyễn Phương Lan, Tổng Giám đốc EMG Education đóng góp ý kiến, việc đẩy mạnh ứng dụng AI cần dựa trên 3 trụ cột chiến lược gồm đào tạo tiếng Anh, đào tạo năng lực số, các công nghệ lõi ứng dụng AI kết hợp Metaverse (vũ trụ ảo).

Từ các kết quả và đề xuất tại tọa đàm, ông Huỳnh Thành Đạt, Phó Trưởng Ban Tuyên giáo và Dân vận Trung ương, đề nghị Bộ GD&ĐT, Bộ Khoa học và Công nghệ sớm tham mưu Chính phủ ban hành các văn bản hướng dẫn triển khai chiến lược AI trong giáo dục. Đặc biệt là khung đạo đức AI trong trường học và chương trình, tài liệu AI cho cấp phổ thông.

Ông Huỳnh Thành Đạt cũng đề xuất Chính phủ và các bộ, ngành nghiên cứu xây dựng Quỹ chuyển đổi số trong giáo dục đại học, một quỹ đầu tư chiến lược, có cơ chế, chính sách đột phá để thu hút nguồn lực xã hội hóa, khuyến khích doanh nghiệp đầu tư vào hạ tầng số và các giải pháp AI trong giáo dục.

Ông Huỳnh Thành Đạt nhấn mạnh các trường đại học cần đào tạo chủ động, tiên phong trong đổi mới, học hỏi các mô hình thành công.

Còn cộng đồng các doanh nghiệp cần thay đổi tư duy, chuyển từ vai trò là “người sử dụng lao động” thụ động sang vị thế là “người đồng kiến tạo” ra nguồn nhân lực.