Con trai tuổi teen xem phim, ảnh khiêu dâm, phụ huynh nên giáo dục ra sao?

Mới đây, chuyện một bà mẹ nổi tiếng đăng đàn Facebook kể chuyện con mình truy cập và xem những hình ảnh nhạy cảm đang khiến dư luận xôn xao. Trong bài đăng, bà mẹ cho biết cảm thấy bất ngờ khi phát hiện con trai tuổi teen bị thành phần xấu lôi vào nhóm chứa những hình ảnh khiêu dâm trên mạng. Vì tức giận, bà mẹ đã đập điện thoại, đồng thời chia sẻ lên mạng cảnh báo các ông bố bà mẹ khác.

Câu chuyện đang thu hút những ý kiến trái chiều trên mạng xã hội, đặc biệt là sự quan tâm của các bậc phụ huynh. Trước tình huống cụ thể liên quan tới giáo dục con cái nói trên, phóng viên Dân trí phỏng vấn ý kiến của Thạc sĩ Tâm lý - Giảng viên kỹ năng mềm Cao Thị Thùy Trang.

Tiếng chuông báo động cho phụ huynh

Ở góc độ chuyên gia tâm lý, chị Cao Thị Thùy Trang đánh giá ra sao về hành động của người mẹ cũng như đứa trẻ trong câu chuyện này?

- Đây là chuyện không hiếm xảy ra trong cuộc sống số hóa như ngày nay, khi mạng xã hội ngày càng phát triển và đặc biệt là giai đoạn dịch bệnh Covid-19 vừa qua, các con được hợp thức hóa việc dùng thiết bị di động để truy cập các trang web nhằm mục đích học tập.

Tôi vừa thương vừa tiếc cho câu chuyện vừa rồi, thấy thương cho người mẹ, vì tình thương và muốn bảo vệ con tránh những cám dỗ mà đôi khi thiếu thận trọng cho những quyết định của mình. Tôi hiểu với sự bất ngờ của chị khi phát hiện đứa con bé bỏng ngày nào của mình lại có những hành động mà mình không ngờ đến. Cũng vì lo cho các con của mình và sợ các con bị lợi dụng và làm hại, với vai trò là người mẹ, chắc hẳn bậc phụ huynh cũng hiểu được cảm giác này.

Chính vì lẽ đó mà người mẹ có phản ứng đập điện thoại hay đăng bài chia sẻ trên mạng xã hội. Và đây cũng là điều tôi cảm thấy rất tiếc cho người mẹ. Giá như người mẹ có thể kiểm soát cảm xúc tốt hơn, hoặc có thêm các kiến thức về giáo dục giới tính, hiểu về các giai đoạn phát triển của con thì có lẽ mọi thứ sẽ tốt hơn. Điều này cũng cho thấy kỹ năng quản lý cảm xúc hay sự chuẩn bị về kiến thức giáo dục giới tính, tâm lý tuổi vị thành niên ở các bậc phụ huynh hiện nay cần được trang bị nhiều hơn.

Đây là tiếng chuông báo động cho rất nhiều phụ huynh về việc chúng ta đã thực sự có kiến thức về tâm lý tuổi vị thành niên nói riêng hay các giai đoạn phát triển của trẻ nói chung trong quá trình nuôi dạy con. Chúng ta đã thực sự có kiến thức và phương pháp giáo dục con phù hợp với thời đại hiện nay?

Khi trẻ phạm lỗi, đó không phải lỗi của chúng hoàn toàn, bản thân chúng ta là cha mẹ cần có sự hiểu biết để hướng dẫn, chỉ dạy cho con để con biết đâu là điều đúng và sai. Với giai đoạn lứa tuổi teen các bạn rất tò mò về giới tính, bắt đầu biết quan tâm bạn khác giới và mong muốn tìm hiểu các chuyện về tình dục và tình yêu, vậy nên hơn bao giờ hết, các con cần sự hướng dẫn của chúng ta.

Tôi tin rằng người mẹ trong câu chuyện là người mẹ có tình yêu rất lớn dành cho con mình và cũng rất thiện chí muốn chia sẻ để giúp các bậc phụ huynh khác bảo vệ con, nếu được trang bị thêm kiến thức và phương pháp xử lý các tình huống về giới tính đầy đủ, người mẹ ấy sẽ có thể trở thành người bạn đồng hành của con.

Việc bà mẹ chia sẻ chuyện con xem tranh ảnh nhạy cảm có ảnh hưởng ra sao đối với đứa trẻ và gia đình, thưa chuyên gia?

- Đây là giai đoạn cực kì nhạy cảm với trẻ, nên khi ba mẹ có con ở độ tuổi này hãy hết sức thận trọng trong việc đồng hành cùng con. Việc truy cập các trang web đen, xem tranh ảnh nhạy cảm hiện nay được rất nhiều bậc phụ huynh nghiêm cấm tuyệt đối với con và cho rằng đây là điều rất xấu không được làm.

Vậy nên khi thông tin này được lan truyền, sẽ ảnh hưởng không nhỏ đến tâm lý của con. Bởi vì bất kể khi ai đó được ghép vào tội làm điều cấm thì thường hay bị mọi người xem như là người xấu, đặc biệt các bạn bằng tuổi của con đôi khi cũng thiếu kiến thức và có cái nhìn không thiện cảm về con, thậm chí trêu ghẹo hay tẩy chay con.

Các con giai đoạn này rất coi trọng bạn bè và cách bạn bè nhìn mình, nên nếu bị các bạn xem là người xấu, hay trêu chọc tẩy chay có thể sẽ làm con thấy xấu hổ hay lo sợ khi đến trường, ảnh hưởng không nhỏ đến tinh thần và quá trình học tập của con.

Cần bình tĩnh trước tình huống bắt gặp trẻ xem phim, ảnh khiêu dâm

Có ý kiến cho rằng vì bà mẹ và đứa trẻ là người nổi tiếng nên mới cần giấu kín việc nhà, còn nếu là gia đình bình thường thì chia sẻ chuyện con cái lên mạng là không sao cả, chị nghĩ sao về ý kiến này?

- Thật ra dù nổi tiếng hay không thì trẻ em vẫn là những đứa trẻ, vẫn bị tổn thương như nhau. Các tác động tâm lý không vì bạn nổi tiếng hay ít nổi tiếng mà gia giảm tác động. Vậy nên chúng ta cần bảo vệ chúng trước các ý kiến tác động bên ngoài, tránh làm tổn thương con.

Nếu phụ huynh cần chia sẻ với nhau trong việc tìm giải pháp giáo dục con hiệu quả có rất nhiều cách, không nhất thiết phải chia sẻ công khai đời tư và câu chuyện của con lên mạng để những người thật sự chưa hiểu gì về con hay cũng thiếu kiến thức được quyền phát xét hay chỉ trích con.

Vậy cha mẹ nên ứng xử ra sao trong tình huống bắt gặp con nhỏ xem phim, ảnh khiêu dâm, hay mở rộng vấn đề hơn là con truy cập nội dung độc hại không phù hợp với độ tuổi?

- Đây là sẽ tình huống phụ huynh sẽ trải qua nếu có con trong độ tuổi trưởng thành, vậy nên cách tốt nhất là chúng ta hãy hết sức bình tĩnh không được phản ứng tiêu cực và phụ huynh cần hiểu rằng con chúng ta đang lớn và đang muốn học cách trở thành người lớn.

Hãy tìm thời điểm thích hợp để chia sẻ với con, hãy để ba trò chuyện với con trai và mẹ tâm sự cùng con gái. Hãy nói cho con biết ba mẹ biết rằng con đang lớn và thể hiện thiện chí đồng hành cùng con.

Hãy mua cho con các quyển sách về giới tính phù hợp, hãy nói với con nếu có thắc mắc hãy đặt câu hỏi cho ba mẹ, ba mẹ sẽ rất sẵn sàng để trả lời.

Hoặc ba mẹ có thể tìm kiếm các trang web giáo dục giới tính một cách khoa học và chính thống để gửi cho con xem, khi con thật sự hiểu rõ chúng sẽ không tò mò và tự đi tìm câu trả lời nữa.

Hãy cho con biết, hiện nay trên mạng có những cộng đồng không thật sự tốt và những nguy cơ con có thể gặp phải để con có thể đề phòng và bảo vệ bản thân.

Trong những tình huống gặp cú sốc hay tức giận khi nuôi dạy con, phụ huynh nên làm cách nào để lấy lại bình tĩnh?

- Chúng ta sẽ ít sốc khi chúng ta có sự chuẩn bị, vậy nên nếu phụ huynh đang có con trong độ tuổi 13-18 tuổi, phụ huynh nên chuẩn bị tinh thần, kiến thức để sẵn sàng đồng hành cùng con.

Khi đó, nếu gặp phải các tình huống này, chúng ta sẽ bình tĩnh và xử lý tốt hơn. Hãy nhớ rằng việc con tìm kiếm web đen để coi không hề xấu, điều này đồng nghĩa với việc con đang thắc mắc và đang đi tìm câu trả lời. Hãy cho con câu trả lời ba mẹ thay vì cho đòn roi.

Hãy vẽ đường cho hươu chạy, đừng để hươu chạy nhầm đường

Trong tình huống đã lỡ nói, hoặc làm những hành động thái quá trong lúc tức giận với con cái, phụ huynh nên làm gì để sửa sai?

- Hãy mạnh dạn nói lời xin lỗi, đây cũng là cách chúng ta giáo dục con. Có lỗi không đáng sợ, đáng sợ nhất là không biết và không chịu nhận lỗi. Đây là giai đoạn con cần sự đồng hành từ ba mẹ, nếu mất đi kết nối này, con sẽ bị đẩy gần hơn đến với các kết nối khác từ bạn bè có thể tốt hoặc xấu.

Khi nào thì cần dạy con các kiến thức giáo dục giới tính? Cần chuẩn bị tâm lý ra sao cho phụ huynh và con cái để đối mặt với vấn đề dậy thì?

- Hãy dạy con từ khi còn nhỏ, hãy để con hiểu việc giáo dục giới tính là điều cần thiết, và việc chia sẻ nó với ba mẹ là chuyện bình thường. Nhưng giai đoạn 13 - 16 tuổi các con có nhiều thắc mắc và tò mò về giới tính hơn, vậy nên ở giai đoạn này ba mẹ cần hết sức chú ý, hãy chủ động cung cấp kiến thức trước khi trẻ âm thầm đi tìm. Hãy vẽ đường cho hươu chạy, đừng để hươu chạy nhầm đường, lúc đó ta sẽ rất khó tìm chúng quay lại. Hãy chỉ cho chúng đường đi đúng ngay từ đầu.

Phụ huynh có thể mua các sách giáo dục giới tính, hoặc tham khảo các video giáo dục giới tính khoa học trên internet trước, sau đó hãy cho các con đọc và xem sau khi phụ huynh đã chọn lọc. Hoặc phụ huynh có thể đăng kí các lớp giáo dục giới tính tại các đơn vị dạy kỹ năng hiện nay, để những thầy cô có chuyên môn, kiến thức chuẩn xác sẽ hướng dẫn con.

Cảm ơn chị đã trả lời phỏng vấn. Chúc chị sức khỏe và thành công!