FicaChọn ngành học đón đầu phát triển xanh và chuyển đổi số
(Dân trí) - Xu thế tái định hình nhu cầu nhân lực ngành nghề khi phát triển xanh, chuyển đổi số trở thành hướng đi không thể đảo ngược của nền kinh tế đã đặt ra bài toán cho sinh viên cũng như trường đại học tại Việt Nam về việc học ngành gì, dạy thế nào.
Xu hướng chuyển dịch ngành đào tạo
Tại Việt Nam, tăng trưởng xanh và phát triển bền vững được Đảng và Nhà nước đặc biệt quan tâm trong thời gian qua.
Chiến lược quốc gia về tăng trưởng xanh giai đoạn 2021-2030, tầm nhìn 2050 xác định mục tiêu chuyển đổi mô hình tăng trưởng theo hướng xanh hóa các ngành kinh tế, áp dụng mô hình kinh tế tuần hoàn thông qua khai thác và sử dụng tiết kiệm, hiệu quả tài nguyên thiên nhiên và năng lượng dựa trên nền tảng khoa học và công nghệ, ứng dụng công nghệ số và chuyển đổi số. Phát triển kết cấu hạ tầng bền vững để nâng cao chất lượng tăng trưởng, phát huy lợi thế cạnh tranh và giảm thiểu tác động tiêu cực đến môi trường cũng được chú trọng.
Khoa học dữ liệu và An toàn thông tin là những lĩnh vực có sự tăng trưởng mạnh mẽ về việc làm trong thời gian tới (Ảnh: USTH).
Yêu cầu của nền kinh tế cũng đặt ra những thách thức cho ngành giáo dục khi phải thay đổi nhận thức của người dân, đồng thời chuyển dịch đào tạo để chuẩn bị một lực lượng nhân sự phù hợp với xu thế tái định hình lại nhu cầu nhân lực.
Báo cáo Tương lai Việc làm 2025 của Diễn đàn Kinh tế Thế giới (WEF) ước tính đến năm 2030, 92 triệu việc làm sẽ bị thay thế và 170 triệu việc làm mới sẽ được tạo ra do tác động trực tiếp của các tiến bộ về trí tuệ nhân tạo (AI), dữ liệu lớn và tự động hóa, cùng với nỗ lực ứng phó biến đổi khí hậu. Trong số các việc làm mới này, các vị trí liên quan đến Khoa học dữ liệu, An toàn thông tin, Kỹ thuật ô tô, Môi trường hay Năng lượng tái tạo là những ngành có nhu cầu nhân lực hàng đầu.
Là nền kinh tế đang phát triển, thu hút nhiều vốn FDI, Việt Nam đặt mục tiêu trở thành trung tâm nghiên cứu và phát triển AI, IoT, dữ liệu lớn hàng đầu khu vực. Việt Nam cũng sở hữu tỷ lệ dân số vàng, yêu thích các ngành STEM, là lợi thế ban đầu để phát triển lực lượng lao động chất lượng cao.
Với ngành kỹ thuật ô tô, đi cùng với xu hướng phát triển phương tiện giao thông bền vững là yêu cầu về giảm phát thải nhà kính và bụi mịn. Nhiều quốc gia, trong đó có Việt Nam, đang triển khai các chính sách giảm phát thải khí carbon, hạn chế động cơ đốt trong, thúc đẩy sự chuyển dịch mạnh mẽ sang phương tiện sử dụng năng lượng sạch cũng như tạo ra cơ hội việc làm cho nhóm kỹ sư và chuyên gia về ô tô điện, xe tự hành.
Theo báo cáo của WEF, kỹ sư năng lượng tái tạo nằm trong nhóm 15 công việc có tốc độ tăng trưởng nhu cầu cao nhất thập kỷ, trong bối cảnh các quốc gia và doanh nghiệp đẩy mạnh đầu tư vào các nguồn năng lượng xanh như điện gió, điện mặt trời, thủy điện và pin lưu trữ năng lượng. Trong khi đó, số lượng việc làm xanh toàn cầu đã tăng 8%/năm trong nhiều năm qua cho thấy nhu cầu của thế giới nói chung và Việt Nam nói riêng về nguồn nhân lực có chuyên môn đánh giá tác động môi trường và quản lý bền vững.
Lựa chọn ngành học để đón đầu xu hướng
Trước sự chuyển mình mạnh mẽ của thị trường lao động, lựa chọn theo học các lĩnh vực đón đầu xu hướng nhân lực thời kỳ mới đang trở thành ưu tiên của thí sinh và phụ huynh.
Hiện nay, nhiều cơ sở giáo dục đại học tại Việt Nam đẩy mạnh xây dựng chương trình đào tạo theo định hướng ứng dụng, bám sát với nhu cầu thực tiễn của doanh nghiệp và xu thế toàn cầu hóa. Trong đó, Trường Đại học Khoa học và Công nghệ Hà Nội (USTH) là một trong ba trường đại học Việt Nam được Chính phủ định hướng phát triển thành đại học quốc tế xuất sắc, với các ngành học tiên phong trong phát triển xanh và chuyển đổi số, dựa trên thế mạnh hợp tác với đối tác chiến lược là Pháp.
USTH là một trong 6 trường đại học Việt Nam được HCERES công nhận đạt chuẩn cơ sở giáo dục đào tạo (Ảnh: USTH).
Với ngành Khoa học dữ liệu tại USTH, sinh viên được trang bị nhiều mảng kiến thức như khai thác dữ liệu, học máy, trực quan hóa, mô hình dự đoán và thống kê, phân tích, các ngôn ngữ lập trình thiên hướng thống kê và các công cụ dữ liệu lớn. Chương trình có thời lượng thực hành cao, chiếm tối thiểu 30% thời gian học, kết hợp chặt chẽ với giảng dạy lý thuyết, giúp sinh viên có nền tảng kỹ năng vững chắc sau khi tốt nghiệp.
Môi trường học tập quốc tế tại USTH (Ảnh: USTH).
Sinh viên tốt nghiệp ngành An toàn thông tin tại USTH có đủ năng lực đảm nhiệm các vị trí như chuyên gia an ninh mạng, kỹ sư bảo mật hệ thống và chuyên viên tư vấn giải pháp bảo mật tại các tập đoàn công nghệ, ngân hàng, doanh nghiệp, tổ chức tài chính và cơ quan quản lý nhà nước.
Sinh viên vừa trang bị kiến thức chuyên sâu về an toàn thông tin và an ninh mạng vừa có khả năng thích ứng với môi trường công nghệ số hiện đại, góp phần bảo vệ không gian mạng, đảm bảo an toàn hệ thống thông tin và dữ liệu quốc gia trong kỷ nguyên số hóa.
Sinh viên học về xe tự hành tại xưởng thực hành ô tô của USTH (Ảnh: USTH).
Chương trình Kỹ thuật ô tô của trường được thiết kế đặc biệt với 3-6 tháng thực tập tại các trung tâm nghiên cứu, doanh nghiệp ô tô tại Việt Nam và nước ngoài. Việc liên kết chặt chẽ với các doanh nghiệp, trung tâm nghiên cứu mang tới cơ hội thực hành các kiến thức kỹ thuật về xe điện, xe tự lái và kết nối thông minh. Sinh viên không những được tiếp cận những công nghệ mới nhất mà còn được trang bị hành trang để trở thành nhân lực chủ chốt trong ngành công nghiệp ô tô tương lai.
Hệ thống lưới điện thông minh tại USTH (Ảnh: USTH).
Ngành Kỹ thuật điện và Năng lượng tái tạo tại USTH trang bị cho sinh viên những kiến thức cập nhật về lưới điện thông minh và các công nghệ phát điện sử dụng các nguồn năng lượng tái tạo như hệ thống quang điện, điện gió, thủy điện, nhiên liệu sinh học, pin nhiên liệu, quản lý và sử dụng hiệu quả năng lượng. Chương trình giúp sinh viên có đủ năng lực tham gia nghiên cứu, phát triển tại các trang trại điện gió/điện mặt trời... làm việc tại các công ty điện lực, tư vấn giải pháp tiết kiệm năng lượng cho doanh nghiệp, góp phần hiện thực hóa mục tiêu kinh tế xanh và an ninh năng lượng của Việt Nam.
Sinh viên ngành Khoa học Môi trường Ứng dụng của USTH đi thực tế tại Nhà máy nước mặt sông Đuống (Ảnh: Nhà máy nước mặt sông Đuống).
Riêng sinh viên tốt nghiệp Chương trình Khoa học Môi trường Ứng dụng của USTH sẽ là hạt nhân trong công cuộc phát triển nguồn nhân lực trình độ cao của Việt Nam với kiến thức cũng như khả năng phân tích chuyên sâu và những kỹ năng đa ngành nhằm giải quyết các vấn đề nóng bỏng liên quan đến môi trường hiện nay như: biến đổi khí hậu toàn cầu; ô nhiễm đất, nước, không khí; các công nghệ tiên tiến trong xử lý ô nhiễm; ảnh hưởng của môi trường đến sức khỏe con người; hay quản lý an toàn lao động…
Lựa chọn ngành học đón đầu xu hướng nghề nghiệp tương lai không chỉ giúp sinh viên có sự nghiệp vững chắc mà còn góp phần quan trọng vào xây dựng đất nước, phát triển kinh tế bền vững trong kỷ nguyên mới.
