Cha mẹ Trung Quốc vật lộn giúp con "cai nghiện" điện thoại

Một ngày trong kỳ nghỉ hè, cậu bé Guoguo (7 tuổi) bắt đầu khóc. Cậu há miệng to, hét ầm ĩ, nước mắt lấm lem và khuôn mặt nhăn nhó. Tiếng khóc chói tai của cậu bé vang vọng khắp cả tòa chung cư 6 tầng ở một ngôi làng gần Thái Nguyên, thủ phủ của tỉnh Sơn Tây, Trung Quốc.

Tuy nhiên, những người hàng xóm lại tỏ ra không hề bị quấy rầy. Đối với họ, một cuộc náo loạn như vậy là điều thường lệ. Họ biết rõ tại sao Guoguo lại nổi cơn tam bành: Cha mẹ cậu bé đã lấy đi chiếc điện thoại thông minh.

Guoguo xuất thân từ một gia đình thuộc tầng lớp lao động. Mẹ cậu, Fang (35 tuổi) là một bà nội trợ; còn bố cậu, Liang, là một tài xế xe tải. Guoguo có một người chị sinh đôi tên là Tangtang và một em gái 12 tuổi tên là Panpan.

Fang cho biết, cặp song sinh bị ám ảnh bởi điện thoại thông minh ngay cả trước khi cả hai biết đọc. Guoguo chưa thể nhập chữ nhưng thay vào đó lại sử dụng chức năng nhập liệu bằng giọng nói khi dùng điện thoại.

Tại Trung Quốc con trẻ nghiện điện thoại quá đà đang khiến các bậc cha mẹ phải đau đầu. Một tìm kiếm đơn giản trên Internet kiểu: "Phải làm gì nếu con bạn nghiện điện thoại di động?" trả lại hàng triệu kết quả.

Hơn nữa, việc Trung Quốc khuyến khích các cặp vợ chồng sinh thêm con, tình trạng nêu trên càng khiến nhiều bậc cha mẹ trẻ hiện phải vật lộn để đối phó.

Fang cũng không ngoại lệ. Cô khẳng định rằng các con của mình đã được tiếp xúc với điện thoại di động khi còn là trẻ sơ sinh. "Chúng nghiện điện thoại", cô nói.

Nhiều năm qua, Fang đã phải trải qua "một cuộc chiến lâu dài", hy sinh sở thích bản thân để cân bằng giữa sự nghiệp và gia đình.

Trận chiến giữa các thời đại

Bất cứ khi nào không nghe thấy cặp song sinh của cô trò chuyện, Fang biết chắc chắn rằng chúng đang dùng điện thoại di động. Cô thường giấu điện thoại và định kỳ thay đổi mật khẩu. Đôi khi, Fang không thể tìm thấy điện thoại.

Một ngày trước khi Guoguo "bùng nổ", Fang đã đưa con về nhà bố mẹ đẻ để tham dự một đám cưới. Trước khi đi, cô hứa sẽ mua cho cậu một khẩu súng đồ chơi mới và cảnh báo cha không được để Guoguo nghịch điện thoại.

Cha cô hứa sẽ đưa cháu trai đi chơi công viên và xem tivi trước khi đi ngủ.

Tuy nhiên, khi thức dậy vào lúc 5 giờ sáng ngày hôm sau, ông thấy cháu trai ngồi thu mình trên ghế sofa trong phòng khách, lướt điện thoại với vẻ mặt vô hồn và hoàn toàn không biết ông mình đang nói gì.

Bằng cách nào đó, Guoguo đã tìm cách rút điện thoại ra khỏi bộ sạc và sau đó "bẻ khóa" mật khẩu.

Ông đã lấy lại chiếc điện thoại và hỏi cậu bé đã sử dụng nó trong bao lâu. Guoguo giật mình thú nhận đã ngồi chơi điện thoại từ 4 giờ sáng.

Vợ chồng Fang đã rất tức giận sau khi biết chuyện này. Vừa tan làm về nhà, Liang đã đánh cậu bé. Anh nhốt cậu con trai lầm lì của mình vào phòng để suy nghĩ về những gì đã làm và sẽ không được động đến điện thoại cho đến khi hoàn thành bài tập về nhà dịp nghỉ hè.

Hầu hết các thành viên trong gia đình tin rằng điện thoại di động đã "đầu độc" Guoguo. Ở trường, khi được hỏi về 3 điều yêu thích của mình, cậu trả lời: "Thứ nhất là chơi trên điện thoại và thứ hai là xem người khác chơi điện thoại".

Cậu cố gắng vắt óc để suy nghĩ ra điều thứ 3 nhưng không thể nào đưa ra câu trả lời. Sau khi được cô giáo nhắc nhở, cậu bé miễn cưỡng nói rằng mình thích học.

Fang lo lắng rất nhiều cho cặp song sinh của mình, bởi không chỉ có Guoguo mà Tangtang cũng có chung vấn đề "nghiện điện thoại".

Khi Tangtang còn là một đứa trẻ nhỏ, Fang đã cho cô bé xem một số bộ phim hoạt hình để giáo dục. Khi ấy, Tangtang ngoan ngoãn và luôn nói lời cảm ơn khi nhận được một thứ gì đó.

Khi học mẫu giáo, Tangtang đã yêu thích những chiếc váy xếp ly, thắt bím tóc, sơn móng tay và chiếc túi sáng bóng. Hơn nữa, cô bé cũng dành nửa giờ mỗi ngày để soi gương.

Chẳng bao lâu cô bé bắt đầu xem ngấu nghiến những video về búp bê Barbie, đồ chơi trang trí nhà cửa, đồ vật bằng đất sét tự làm và hướng dẫn làm đồ chơi trên mạng.

Ban đầu, Fang nghĩ điều này là bình thường đối với một cô gái. Tuy nhiên, ngay sau đó, cô nhận thấy Tangtang thường lấy nắp chai nước và giả vờ là phấn phủ; hay đứng trên hai khối gạch rồi tưởng tượng chúng là giày cao gót.

Cuối cùng, Fang tìm hiểu được rằng cô con gái nhỏ đang say sưa xem các video về trang điểm, làm móng trên điện thoại của bố.

Fang lo lắng rằng nỗi ám ảnh ban đầu về ngoại hình sẽ ảnh hưởng đến việc học của Tangtang. Nhưng cô bé đã bác bỏ và khẳng định với mẹ cô muốn trở thành một beauty blogger.

Một lần sinh nhật, có người đã tặng Tangtang một món quà nhưng cô bé không vội vàng mở nó ra. Thay vào đó, cô đã mượn điện thoại của bố để quay video đập hộp.

Năm nay, khi Tangtang bắt đầu học tiểu học, Fang lo lắng rằng cô bé có thể sẽ có nhu cầu hẹn hò quá sớm, bởi ngay từ khi học mẫu giáo, Tangtang đã thu hút sự chú ý của nhiều cậu bé. Theo giáo viên của cô, hai cậu bé thậm chí đã từng tranh nhau xem ai sẽ nắm tay cô trong khi anh trai cô bé Guoguo lại cổ vũ họ.

Sự hy sinh

Đối với thế hệ cha mẹ trẻ hiện nay tại Trung Quốc, cuộc chiến chống lại các thiết bị điện tử bắt đầu ngay từ khi con cái họ được sinh ra.

Các con của Fang thường được người thân tặng cho những đồ dùng như bút đọc thông minh, đồng hồ điện tử và máy tính bảng viết chữ. Nhưng ngay sau đó, những đứa trẻ đã không còn hứng thú với những thiết bị như vậy.

Nhưng, điện thoại di động và iPad thì lại có sức thu hút vô cùng mãnh liệt. Ở các thiết bị này có những ứng dụng như BabyBus và Panda Literacy, cho đến Game for Peace hay các ứng dụng video ngắn như Douyin, Kuaishou. Cùng với sự kết nối Internet, chúng sẽ có được những trải nghiệm giải trí vô tận.

Các con của Fang dường như luôn tìm ra mật khẩu Ipad một cách dễ dàng. Bởi thế cô đã tìm mọi cách để hạn chế được "cơn nghiện điện thoại" của con.

Nhưng các vấn đề thì vẫn tiếp diễn. Trước khi con gái lớn của Fang là Panpan lên 5 tuổi, cô bé đã phải khám vì mắt luôn đỏ.

Các bác sĩ phát hiện mắt cô bé bị lác tương đối nặng. Fang và chồng cô choáng váng. Trong ba thế hệ, không ai trong gia đình họ bị cận thị nhưng cô con gái nhỏ của họ đã phải đeo kính.

Fang cho rằng, chứng "nghiện" điện thoại của các con bắt đầu diễn ra khi cô đi làm trở lại. Nhà họ nằm trên con đường có xe tải chạy tấp nập, ông bà lo lắng bọn trẻ có thể bị thương khi chơi đùa bên ngoài nên đã đưa điện thoại cho cháu chơi. Đó cũng là cách duy nhất khiến bọn trẻ trở nên ngoan ngoãn.

Với quyết tâm nuôi dạy con cái mình một cách đúng đắn, Fang đã quyết định từ bỏ công việc kế toán để tự giáo dục con mình.

Đó là khi cô nhận thấy điện thoại di động đã ảnh hưởng đến thế hệ trẻ em ở vùng nông thôn như thế nào. Những đứa trẻ không nhảy dây trong sân, hay rượt đuổi nhau trong quảng trường làng, cũng không chơi những trò chơi như mèo kéo nôi, hay nhảy lò cò.

Sau giờ học thể dục hàng ngày, đám trẻ chỉ đứng xung quanh trong bóng râm và thảo luận về những gì trên điện thoại.

Fang không đơn độc, bởi hầu hết các bậc cha mẹ ở Taiyuan đều có chung sự lo lắng như vậy.

Cháu trai 15 tuổi của Fang là Zhibin hiếm khi nói chuyện với bố mẹ. Khi mẹ cậu bé nhìn trộm điện thoại, bà phát hiện ra con trai và một số nam sinh khác có một nhóm WeChat thảo luận về những mối tình lãng mạn trong trường, xe của giáo viên, tin tức về trò chơi điện tử và thậm chí cả cách xin tiền cha mẹ.

Hai bà mẹ nhún vai bất lực, họ nhớ về tuổi thơ bình dị của chính mình. Với nhiều cám dỗ, bây giờ khó mà đoán được con cái của họ sẽ trở nên như thế nào.

Hành động cân bằng

Để giúp các con thoát khỏi chứng nghiện điện thoại, cô đã cố gắng đưa chúng đi chơi, thậm chí còn cố gắng dạy chúng sử dụng điện thoại di động để học được điều gì đó hữu ích.

Tuy nhiên, cho đến nay, những việc làm đó không mang lại kết quả như mong đợi. Ngược lại, hành động ấy dường như chỉ làm căng thẳng thêm mối quan hệ giữa cha mẹ và con cái.

Fang không cho phép bọn trẻ nghịch điện thoại hoặc xem tivi trước khi hoàn thành bài tập về nhà. Nhưng chồng cô, Liang, khi trở về nhà, thường nằm dài trên ghế sofa để bắt đầu xem những đoạn video ngắn.

Bọn trẻ lắng nghe trong khi làm bài tập và thậm chí có thể kể lại những cảnh trong một số video lan truyền mà chúng đã xem. Bất chấp những lời cảnh báo lặp đi lặp lại của cô, Liang vẫn chưa nhìn nhận vấn đề một cách nghiêm túc, dẫn đến một số tranh luận.

Fang nhớ lại một lần khi cô đang nấu bữa tối, Guoguo giật điện thoại từ người chị song sinh. Một cuộc chiến xảy ra sau đó và cả hai bắt đầu khóc toáng.

Hay lần khác, khi Fang xem bài tập của con, chúng đã viết ít hơn 10 từ trong một giờ. Trong khi đó, Panpan đã đóng cửa phòng và không muốn nói chuyện với mẹ. Còn Liang, chồng cô, đi làm về và đã ngủ say.

Sau khi xử lý cặp song sinh, Fang quay trở lại bếp, nhận thấy nồi cơm đã cháy.

Mặc dù là một bà mẹ toàn thời gian, Fang cũng điều hành cửa hàng trên WeChat, kiếm 2.000-3.000 nhân dân tệ/tháng (khoảng 7-8 triệu đồng) để giúp đỡ gia đình. Cô cũng chăm lo việc nhà và nề nếp gia đình.

Nhưng đêm đó, nỗi tuyệt vọng len lỏi. Cô suy sụp và nói rằng: "Tôi đã hiểu tại sao một số phụ nữ lại nhảy khỏi tòa nhà cùng con của họ".

Cho và nhận

Nhận thấy việc cách ly hoàn toàn con cái khỏi điện thoại là điều cực kỳ khó khăn, Fang đã thử biến điện thoại thành một công cụ để kỷ luật. Điều này tác động đến Guoguo rất nhiều.

Cậu bé từng nhảy nhót làm hỏng một chiếc ghế sofa ở nhà, đập vỡ bể cá và thậm chí là khiêu khích một con chó lớn khiến cậu bị cắn. Cậu bé la khóc và không chịu uống thuốc. Thế nhưng, khi được bảo rằng có thể chơi điện thoại, cậu ngay lập tức trở nên ngoan ngoãn.

Tangtang cũng vậy. Fang cho biết cô bé thường xuyên xao nhãng trong khi làm bài tập, nhưng đột nhiên sẽ tập trung và hoàn thành công việc của mình khi được hứa xem phim hoạt hình 10 phút.

Panpan lại là một ngoại lệ. Cô bé được sử dụng điện thoại vì đã học lớp 6, cần có thiết bị để tham gia các lớp học trực tuyến và nộp bài tập.

Theo Fang, Panpan sử dụng điện thoại để tra từ trong từ điển, đặt báo thức, sử dụng chức năng tính toán và kiểm tra những thứ cô bé không hiểu. Đối với Fang, Panpan là một học sinh gương mẫu, điểm của cô bé thuộc hàng cao nhất trong lớp.

Một lần Fang tình cờ nghe được Panpan nói chuyện cùng bạn bè với những lời lẽ không chuẩn mực. Nhưng cô hiểu rằng, bọn trẻ đều phải trải qua giai đoạn này và luôn có giới hạn về mức độ mà phụ huynh có thể quản lý.

Giữa nhiều rắc rối của mình, Fang vẫn có những khoảnh khắc hạnh phúc, chẳng hạn khi các con nói lớn: "Con yêu mẹ". Mặc dù bọn trẻ không chăm học nhưng điểm số không quá tệ.

Đôi khi, Fang cảm thấy thói quen sử dụng điện thoại của Guoguo không hoàn toàn là xấu. Cậu bé thích xem các video về phim, đặc biệt là các phim siêu anh hùng và khoa học viễn tưởng. Guoguo có thể kể lại tất cả mọi chi tiết trong phim mà không bỏ sót bất cứ điểm nào.

Người dì đã gợi ý Fang đăng ký cho Guoguo tham gia một lớp học nói, tin rằng nó có thể giúp cậu trở thành người dẫn chương trình hoặc nghề gì đó tương tự trong tương lai.

Trước sự ngạc nhiên của mẹ, Guoguo đã thể hiện sự tập trung hiếm hoi trong khi biểu diễn. Vài tháng trước, Guoguo thậm chí còn tham gia sự kiện tại trường của mình.

Nhiều lúc, Fang tự hỏi liệu cô có đầu tư đủ thời gian hay sự kiên nhẫn để nuôi dạy con cái hay không.

Khi được hỏi liệu Fang có thể kiểm soát được chứng nghiện điện thoại của các con hay không, cô thừa nhận đã có khi cảm thấy bất lực.

Cô nói: "Cuối cùng, nhu cầu của các con tôi chủ yếu là tình cảm. Nếu phụ huynh ít quan tâm, điện thoại thông minh chính là nguồn hạnh phúc rẻ tiền với chúng".

Làm thế nào để có thể kỷ luật trẻ em khi điện thoại đã trở thành một phần trong cuộc sống là một bài toán khó. Những bậc cha mẹ như Fang cần cố gắng để đạt được cân bằng giữa sự cởi mở - kiểm soát; hay quan tâm và thấu hiểu.