Bị truất quyền tự chủ chỉ tiêu tuyển sinh 5 năm, trường chấp nhận nhưng...

Bộ GD-ĐT vừa truất quyền tự chủ xác định chỉ tiêu tuyển sinh của nhiều trường đại học do tuyển sinh vượt số lượng theo quy định về xác định chỉ tiêu tuyển sinh. 

Trong đó, có Trường Đại học Sư phạm (Đại học Đà Nẵng) và Trường Đại học Nông lâm TPHCM bị tước quyền tự chủ xác định chỉ tiêu tuyển sinh trong 5 năm, từ 30/3/2023 đến 2/4/2028. 

Theo Bộ GD-ĐT, trước đó, vào tháng 9/2022, hai trường này đều đã bị xử phạt hành chính vì có hành vi vi phạm quy định về đối tượng, điều kiện, chỉ tiêu tuyển sinh. Cụ thể là hành vi tuyển sinh vượt số lượng theo quy định về xác định chỉ tiêu tuyển sinh.

Trước quyết định này của Bộ GD-ĐT, TS Trần Đình Lý, Phó hiệu trưởng Trường Đại học Nông lâm TPHCM khẳng định, ông ủng hộ câu chuyện lớn về tự chủ đại học vì như vậy mới có thể phát triển, nâng tầm giáo dục đại học Việt Nam. 

Ông cũng đồng tình rằng, nếu vi phạm, bất kỳ ai, đặc biệt do cố ý, sẽ phải xử phạt thật nặng. 

Tuy nhiên, TS Trần Đình Lý cho hay, tại hội thảo góp ý kiến cho dự thảo Nghị định sửa đổi Nghị định số 04/2021/NĐ-CP về xử phạt vi phạm hành chính trong lĩnh vực giáo dục, nhiều đại biểu từ các cơ sở giáo dục đã đưa ra ý kiến có phần gay gắt về những bất cập, lỗi thời. Hành lang pháp lý còn tồn tại nhiều bất cập, điều này thể hiện rõ trong các kết luận thanh tra, kiểm tra. 

Thứ nhất, theo thanh tra Bộ GD-ĐT, sau một năm áp dụng Nghị định 127, trong số khoảng 300 các trường đại học và các trường cao đẳng sư phạm đã có tới gần 100 trường bị xử phạt. Như vậy số trường bị xử phạt chiếm 1/3 nên cần xem xét lại các định mức, quy định, chính sách của Nghị định.

Thứ 2, chiến lược phát triển giáo dục Việt Nam, phấn đấu đến 2030 đạt 260 sinh viên/1 vạn dân, con số này hiện đang thấp hơn nhiều quốc gia khác trong khu vực vì hiện tại mới chỉ đạt 215 sinh viên/1 vạn dân.

Thứ 3, Nghị định 127 quy định tuyển vượt 3% (đáng lẽ 10%) sẽ bị phạt và khi đã phạt thì liên lụy đến rất nhiều vấn đề khác. Vấn đề đặt ra việc quy định như vậy có tâm phục khẩu phục không khi mà một thời gian ngắn sau khi báo cáo số sinh viên thực học chỉ còn 1-2% và sau 4-5 năm sau, tỷ lệ sinh viên ra trường còn lại chỉ khoảng 85- 90%. Trong khi chỉ tiêu đầu ra mới thực sự đáp ứng yêu cầu thị trường lao động.

Thứ 4, khi trường đại học vượt tuyển chỉ tiêu thì điều chuyển sinh viên sang trường khác điểm chuẩn cao hơn thì vi phạm quy chế. Còn chuyển đến nơi có chuẩn bằng hoặc thấp hơn thì bản thân các em có chấp nhận không? 

Nên chăng có quy định chỉ tiêu bình quân cho các trường đại học theo quy mô đào tạo. Có thể năm nay thiếu thì năm sau tuyển sung thêm vì đó là năng lực đào tạo thực sự của nhà trường.

Ngoài ra, TS Trần Đình Lý cho hay, Trường Đại học Nông lâm TPHCM có điểm chuẩn tương đối cao, có ngành điểm chuẩn từ 26,5 đến 27,7 điểm. Trường đã giữ chất lượng rất cao để đáp ứng cả số lượng và chất lượng nhu cầu nguồn nhân lực đang khan hiếm trầm trọng. 

Số liệu thực tế tại trường, số lượng sinh viên nhập học cao hơn so với chỉ tiêu được xác định ban đầu là 151 sinh viên (tương đương 3,4% tổng chỉ tiêu). 

Tuy nhiên, đến thời điểm 30/5/2023, tổng số sinh viên khóa 2022 chỉ còn 4.533, vượt chỉ tiêu 85 sinh viên (tương đương 1,9% tổng chỉ tiêu ban đầu), do sinh viên nghỉ học theo nguyện vọng hoặc bị buộc thôi học. 

Theo ông Lý, so với tổng chỉ tiêu xác định ban đầu, số lượng sinh viên tuyển vượt của Trường Đại học Nông Lâm TPHCM trong kỳ tuyển sinh 2022 là thấp, không đáng kể.

 Nhiều ngành chỉ tuyển được 10-20 sinh viên 

Trước đó, liên quan đến vấn đề tuyển sinh vượt chỉ tiêu năm 2022, Trường Đại học Nông lâm TPHCM cũng đã có văn bản giải trình gửi Bộ GD-ĐT. 

Theo lý giải của lãnh đạo Trường Đại học Nông lâm TPHCM, trường đào tạo đa ngành, đa lĩnh vực nhưng lĩnh vực, ngành truyền thống của trường vẫn là nông lâm nghiệp và thủy sản. 

Năm 2022, nhà trường xác định chỉ tiêu tuyển sinh của lĩnh vực nông lâm nghiệp và thủy sản là 1.082 chỉ tiêu, chiếm 24,3% tổng chỉ tiêu. Tuy nhiên, thực tế chỉ có 588 sinh viên nhập học (chiếm 54,3% tổng chỉ tiêu của lĩnh vực này) và hiện nay chỉ còn 579 sinh viên gây thiếu hụt chỉ tiêu nghiêm trọng.

Tương tự số lượng sinh viên ở các lĩnh vực như sư phạm kỹ thuật nông nghiệp chỉ tuyển được 10 sinh viên (chiếm 22,2% tổng chỉ tiêu lĩnh vực), khoa học tự nhiên 20 sinh viên (chiếm 23,0% tổng chỉ tiêu lĩnh vực); giáo dục mầm non trình độ đại học ngành mới được Bộ GD-ĐT phê duyệt từ tháng 5/2022 chỉ 16 em.

Thậm chí lĩnh vực sản xuất và chế biến cũng chỉ đạt 72,5% tổng chỉ tiêu của lĩnh vực với 444 sinh viên. Trong đó ngành chế biến thủy sản và ngành chế biến lâm sản chỉ tuyển được lần lượt 59,2% và 51,6%. Việc thiếu hụt sinh viên ảnh hưởng nghiêm trọng đến nguồn thu học phí của nhà trường.

Do đó, nhà trường đã linh động cân đối chỉ tiêu ở một số lĩnh vực có nhiều thí sinh để bù lại sự thiếu hụt chỉ tiêu ở các lĩnh vực khác.

Trường cũng nhấn mạnh, chất lượng đầu vào của các lĩnh vực, ngành nhà trường tuyển vượt chỉ tiêu nói chung đều ở mức cao, đảm bảo chất lượng với đa số 7-9 điểm/môn.

Ngoài ra, một số ngành do số chỉ tiêu thấp, nên khi tuyển vượt chỉ tiêu vài sinh viên, cũng làm tăng tỷ lệ tuyển vượt. Ví dụ như ngành giáo dục mầm non hệ cao đẳng tuyển 41 sinh viên/36 chỉ tiêu, vượt chỉ tuyển vượt chỉ 5 sinh viên nhưng tỷ lệ vượt là 14%.

Theo số liệu thống kê của nhà trường, tỷ lệ sinh viên nghỉ học theo nguyện vọng cá nhân hoặc buộc thôi học theo quy chế tại trường khoảng 10-15% dẫn đến chỉ tiêu thực tế để đáp ứng nhu cầu nguồn nhân lực và thị trường lao động càng bị giảm thấp.

Trong đơn giải trình, Trường Đại học Nông lâm TPHCM đề nghị Bộ GD-ĐT xem xét đối với trường hợp tuyển sinh năm 2022 của trường trong điều kiện tuyển sinh các ngành thuộc lĩnh vực nông lâm nghiệp và thủy sản cũng như một số lĩnh vực khác gặp khó khăn.