Hạt sạn trong luận án tiến sĩ cầu lông và chuyện "con voi chui lọt lỗ kim"

1. Những lời than vãn của người trong cuộc, "đẽo cày giữa 6 Hội đồng"

Tháng 5/2018 báo Thanh niên có bài "Bảo vệ tiến sĩ ở Việt Nam: Hành là chính, chất lượng... hên xui", một Phó giáo sư (PGS) trong bài báo đã thốt lên rằng: "Bảo vệ tiến sĩ ở ta quy trình phải nói là ngặt nghèo nhất thế giới".

Một nghiên cứu sinh (NCS) đã ví von: "Nếu Luận án Tiến sĩ là cái cày thì làm Tiến sĩ ở Việt Nam thực chất là "đẽo cày" giữa 06 Hội đồng: Hội đồng bảo vệ đề cương, Hội đồng bảo vệ Tiểu luận tổng quan, Hội đồng bảo vệ 03 Chuyên đề Tiến sĩ, hội đồng cấp bộ môn, Hội đồng cấp cơ sở và Hội đồng cấp trường…"… đến nỗi, có NCS sau khi trải qua 6 Hội đồng và nhận bằng Tiến sĩ đã tuyên bố thẳng với tác giả: "Nói thầy đừng tự ái, nếu có kiếp sau, em xin thề: không bao giờ làm NCS ở Việt Nam"….

2. Những hạt sạn trong luận án Tiến sĩ "Cầu lông"

Tác giả không ngạc nhiên khi đọc nhiều bài viết bình luận xung quanh Luận án Tiến sĩ Cầu Lông của Đặng Hoàng Anh. Thực chất đây chỉ là "giọt nước tràn ly", vì còn rất nhiều luận án có hàm lượng khoa học tương tự luận án Tiến sĩ "Cầu lông" … đó là những hạt sạn quá to mà chắc chắn tất cả các ủy viên ở 6 Hội đồng đều biết nhưng "ngậm bồ hòn làm ngọt" cố tình bỏ qua. Do khuôn khổ bài báo có hạn, tác giả chỉ đưa ra "hạt sạn" về tiêu chuẩn bảo vệ luận án.

Theo Thông tư số 10 /2009/TT-BGDĐT ngày 07/5/2009 của Bộ trưởng Bộ Giáo dục và Đào tạo). Yêu cầu đối với luận án tiến sĩ: "Kết quả nghiên cứu của luận án phải được công bố ít nhất trong hai bài báo trên tạp chí khoa học chuyên ngành có phản biện độc lập. Các tạp chí khoa học trong nước thuộc nhóm các tạp chí chuyên ngành được Hội đồng chức danh giáo sư Nhà nước đánh giá điểm công trình đến 1 điểm, đồng thời thuộc danh mục các tạp chí khoa học mà cơ sở đào tạo quy định cho mỗi chuyên ngành đào tạo".

Hãy xem 02 công bố khoa học của Đặng Hoàng Anh

Bài 1. "Thực trạng phong trào Cầu lông công nhân viên chức lao động" Hội thảo quốc tế Thái Bình Dương trong bối cảnh cuộc cách mạng công nghiệp 4.0 ", Trường Đại học Thể dục thể thao Bắc Ninh, tr.147-149.

Kỷ yếu (Proceedings) của Hội thảo này không có chỉ số ISBN, nội dung bài báo không phản ánh nội dung chính luận án là "Giải pháp phát triển môn Cầu lông cho công chức viên chức thành phố Sơn La".

Bài 2. "Thực trạng nhu cầu, động cơ và hứng thú tập luyện Cầu lông của đội ngũ công chức, viên chức thành phố Sơn La", Tạp chí Khoa học Đào tạo và Huấn luyện thể thao, (Số 3), Trường Đại học Thể dục thể thao Bắc Ninh, tr.31-33

Tạp chí Khoa học Đào tạo và Huấn luyện thể thao" không thuộc nhóm các tạp chí chuyên ngành được Hội đồng chức danh giáo sư Nhà nước Ngành Giáo dục học.

Như vậy nếu theo quy chế, Luận án chưa đủ điều kiện cứng để đưa ra bảo vệ cấp cơ sở, nhưng vẫn được thông qua. Trách nhiệm này thuộc về tất cả ủy viên của 6 Hội đồng và sau đây là lý do chính để "hạt sạn" to đùng như vậy - "Con voi chui lọt lỗ kim"?

3."Cha chung không ai khóc"

Khác với tâm trạng ức chế của NCS, những người được mời là ủy viên hội đồng đến dự đánh giá luận án có tâm trạng vui mừng như dự lễ hội.

Tác giả là người đã ngồi cả 6 cấp hội đồng ở nhiều ngành, nhiều cơ sở đào tạo khác nhau từ Bắc đến Nam nên có trải nghiệm "mục sở thị" khi được là ủy viên Hội đồng.

Mỗi khi có điện thoại hay giấy mời làm ủy viên đánh giá luận án Tiến sĩ, tác giả cảm thấy như mình đang có "lộc" lớn, được "ăn được nói, được gói mang về".

Ngồi trong hội đồng, tha hồ phát biểu, tha hồ phán bảo NCS phải sửa chỗ này phải sửa chỗ kia, không cần biết đúng sai.

Đây là cơ hội để các ủy viên thể hiện năng lực hiểu biết của mình trước mọi người. Muốn được nhiều cơ sở đào tạo mời, thì các ủy viên phải nhận xét tốt, cuối cùng đều thông qua với tâm lý còn nhiều hội đồng nữa tiếp tục phán bảo.

Người được dự hội đồng cuối cùng - Hội đồng cấp Trường thường có tâm lý, cả 5 Hội đồng đã thông qua, NCS đã quá vất vả rồi, Hội đồng này chủ yếu là đến vỗ tay nhận phong bì.

Người dự hội đồng bộ môn thì nghĩ còn những 2 Hội đồng nữa, nên góp ý nhẹ nhàng …. Nếu ủy viên nào "cứng", góp ý thẳng thắn, hoặc bỏ phiếu không thông qua cho NCS thì lần sau không ai mời làm ủy viên Hội đồng.

Vì vậy tác giả rất hiểu và thông cảm vì sao luận án Tiến sĩ "Cầu Lông" lại dễ dàng được thông qua ở 6 Hội đồng.

Tài liệu tham khảo

[1] Bảo vệ tiến sĩ ở VN: Hành là chính, chất lượng... hên xui", báo Thanh Niên tháng 5/2018

[2] Thông tư số 10 /2009/TT-BGDĐT ngày 07/5/2009 của Bộ trưởng Bộ Giáo dục và Đào tạo)

[3]. Đặng Hoàng Anh, Luận án Tiến sĩ "Nghiên cứu giải pháp phát triển môn Cầu lông cho công chức viên chức thành phố Sơn La"