“Thương câu ví dặm”, Du ca Việt tìm đường vô xứ Nghệ

Men theo câu ca “Đường vô xứ Nghệ quanh quanh/ Non xanh nước biếc như tranh họa đồ”, chuyến xe “Du ca Việt” (DCV) đã nồng nàn lăn bánh tới  Nghệ An – cái nôi của “đặc sản vùng” để nói lời “thương câu ví, dặm”. Đồng hành cùng giám đốc âm nhạc Lê Minh Sơn và êkip DCV lần này còn có ca sĩ Cao Thái Sơn, nghệ sỹ violin Trịnh Minh Hiền, ban nhạc Sơn Flamenco… để gặp gỡ, “kết duyên” cùng những nghệ nhân dân ca xứ Nghệ. Đó là những thành viên của CLB dân ca xã Hưng Tân (Hưng Nguyên – Nghệ An) – vốn dĩ là những người nông dân chân chất giản dị, chân lấm tay bùn nhưng có một tình yêu vô điều kiện với di sản tinh thần mà cha ông họ để lại. Là anh Mai Trọng Kiên (diễn viên đoàn Kịch hát dân ca, Trung tâm Bảo tồn và phát huy di sản dân ca xứ Nghệ) -  người từng có bề dày gần 20 năm nặng lòng “thương câu ví, dặm” và cũng vì tình yêu sâu nặng đó mà anh đã tìm được nghị lực đứng lên từ bệnh tật, khó khăn...

Khi chuyến xe DCV dừng bánh tại Vinh thì cũng là lúc người nghệ sỹ trẻ đau đáu với nghề đang nằm trên giường bệnh, giữa đợt điều trị phẫu thuật thay chỏm xương đùi do hệ lụy của căn bệnh gút mang lại. Những cái nắm tay rất chặt giữa hai bên vào giây phút xúc động đó đã giúp Kiên gượng dậy từ cơn đau để kịp có mặt trong đêm diễn “Thương câu ví dặm” diễn ra ngay sau đó mà DCV dành tặng cho thầy trò trường ĐH Vinh trước thềm năm học mới.

Thật ra, Kiên chưa bao giờ đơn độc trong tình yêu của anh với ví, dặm, cả khi anh trên giường bệnh lẫn khi anh bước ra sân khấu. Bởi bên cạnh Kiên và đằng sau anh luôn có những ánh nhìn động viên, những bàn tay chia sẻ để cùng anh đi trọn tình yêu gan ruột ấy, như chính tên bài hò ví, dặm mà anh đã mang đến góp vui cùng DCV: “Thử lòng chung thủy”.

Cùng hòa giọng với Kiên trên sân khấu “Thương câu ví dặm” của DCV vì thế còn có cả người nghệ nhân nức tiếng của miền ví, dặm, năm nay đã bước vào tuổi lục tuần Nguyễn Thị Hương, với bài dân ca “Phụ tử tình thâm” lay động lòng người sâu sắc về đạo làm con, nghĩa mẹ thầy… Là những nghệ nhân gạo cội đến từ CLB dân ca xã Hưng Tân (Hưng Nguyên – Nghệ An) với tiết mục “Ví phường cấy”, tái hiện mộc mạc một hoạt động thường nhật của những người nông dân xứ Nghệ ngay trên chính sân khấu DCV.

Đối ngược mà không hề “chỏi” trên sân khấu “Thương câu ví, dặm” là màn hòa tấu sôi động của ban nhạc Sơn Flamenco dưới sự dẫn dắt của nhạc sĩ Lê Minh Sơn, tiếng đàn violin réo rắt của nữ nghệ sỹ trẻ tài hoa Trịnh Minh Hiền, giọng ca lôi cuốn Cao Thái Sơn với “Ngẫu hứng sông Hồng”, “Mơ về nơi xa lắm” hay tiếng hát tràn đầy năng lượng của Viết Nguyễn với “Năm anh em trên một chiếc xe tăng”, “Người đi xây hồ Kẻ Gỗ”… Tất cả, đã cùng góp bút tái hiện lên một không gian riêng có của miền ví dặm, mà cũng là của chính DCV…

Dân ca Nghệ Tĩnh có câu: “Ai biết nước sông Lam răng là trong là đục/ Thì biết sống cuộc đời răng là nhục là vinh”. Với chuyến xe “Thương câu ví dặm”, DCV tuy chưa đủ để dò được hết nhẽ “trong đục, nông sâu” của một miền văn hóa từng góp cho đất nước và thế giới những tên tuổi và nhân cách lớn, nhưng ít nhiều cũng đã đủ phác nên một bức “tranh họa đồ” nên thơ bằng ví dặm, bao năm như giục như mời: “Ai vô xứ Nghệ thì vô”…

An Nguyên