Tác giả tấm ảnh đoạt Huy chương vàng là của ai?

Xin bà cho biết quyền tác giả được quy định dựa trên những văn bản pháp luật nào?

Quyền tác giả được quy định trong Luật sở hữu trí tuệ (LSHTT), và quy định trong Bộ luật dân sự (BLDS).

LSHTT quy định, “Quyền tác giả là quyền của tổ chức, cá nhân đối với tác phẩm do mình sáng tạo ra hoặc sở hữu”. Tại điều 736-BLDS qui định: “Người sáng tạo tác phẩm văn học, nghệ thuật, khoa học (gọi chung là tác phẩm) là tác giả của tác phẩm đó”.

Trong trường hợp có hai người hoặc nhiều người cùng sáng tạo ra tác phẩm thì những người đó là các đồng tác giả. Người sáng tạo ra tác phẩm phát sinh từ tác phẩm của người khác, bao gồm tác phẩm được dịch từ ngôn ngữ này sang ngôn ngữ khác, tác phẩm phóng tác, cải biên, chuyển thể, biên soạn, chú giải, tuyển chọn là tác giả của tác phẩm phát sinh đó.

Theo điều 739-BLDS về “Thời điểm phát sinh và hiệu lực quyền tác giả” thì quyền tác giả phát sinh kể từ ngày tác phẩm được sáng tạo và được thể hiện dưới dạng vật chất cụ thể nhất định.

Tác giả đích thực của tác phẩm tấm ảnh được xác định dựa trên cơ sở của điều luật cụ thể nào và được những quyền gì đối với tác phẩm của mình, thưa bà?

Theo khái niệm Quyền tác giả của LSHTT và Quyền tác giả quy định trong BLDS nêu trên, thì người có đủ các điều kiện, tiêu chuẩn theo quy định của pháp luật, thì họ là tác giả của tác phẩm; và họ có quyền nhân thân và quyền tài sản đối với tác phẩm của mình.

Quyền nhân thân thuộc quyền tác giả bao gồm: Đặt tên cho tác phẩm; Đứng tên thật hoặc bút danh trên tác phẩm; được nêu tên thật hoặc bút danh khi tác phẩm được công bố sử dụng; Công bố hoặc cho phép người khác công bố tác phẩm; Bảo vệ sự toàn vẹn của tác phẩm, không cho người khác sửa chữa, cắt xén, xuyên tạc tác phẩm.

Quyền tài sản thuộc quyền tác giả bao gồm: Sao chép tác phẩm; Cho phép tạo tác phẩm phát sinh; Phân phối, nhập khẩu bản gốc và bản sao tác phẩm; Truyền đạt tác phẩm đến công chúng; Cho thuê bản gốc hoặc bản sao chương trình máy tính.

Mặt khác, theo quy định tại khoản 2 điều 8, nghị định 100/2006/NĐ-CP quy định chi tiết và hướng dẫn thi hành một số điều của BLDS, LSHTT về quyền tác giả và quyền liên quan và được bổ sung bởi nghị định 85/2011 ban hành ngày 20/9/2011 của Chính phủ, ghi rõ: “Tổ chức, cá nhân làm công việc hỗ trợ góp ý kiến hoặc cung cấp tư liệu cho người khác sáng tạo ra tác phẩm không được công nhận là tác giả”.

Như vậy, xét theo các tiêu chí trên, thì tấm ảnh được sáng tạo ra (ban đầu là do ông Nguyễn Hữu Hài, đưa máy của mình nhờ ông Nguyễn Hữu Xuân Tâm chụp cho ông vài kiểu ảnh) thì ông Tâm là người sáng tạo ra file ảnh.

Sau đó ông Hài tiếp tục các công đoạn chuyển thể từ file ảnh thành tác phẩm ảnh hoàn chỉnh (tức là tác phẩm được thể hiện dưới dạng vật chất cụ thể). Lúc này quyền tác giả trong tác phẩm ảnh do ông Tâm chụp và ông Hài in ra phát sinh. Nhưng chưa rõ họ đã đặt tên cho tác phẩm hay chưa.

Sau đó ông Hài cho ông Tri file ảnh, ông Tri in ra ảnh và đem ảnh đi dự thi, và đoạt giải. Tên tác phẩm do ai đặt, chưa thể hiện rõ. Vì vậy, muốn xác định ai là tác giả hay đồng tác giả của tác phẩm tấm ảnh “ Lễ khất thực Huyền Không” cần phải xác định rõ các yếu tố trên để xác định.

Xét về lý, thì toàn bộ câu chuyện như bà phân tích ở trên, chứng tỏ ông Tâm có phần quyền tác giả đích thực của bức ảnh đoạt giải. Nhưng vì khi đi sáng tác chung, chuyện nhờ chụp ảnh giúp một vài bức cũng không phải là hiếm. Theo bà, thì như thế nào?

Theo tôi, tác phẩm “Lễ khất thực Huyền Không” là tác phẩm được sáng tạo ra bởi tác giả bấm máy, in ra ảnh, đặt tên cho tác phẩm theo quy định của pháp luật.

Nay họ đang có tranh chấp quyền tác giả của tác phẩm, thì tôi chỉ nêu quan điểm tác giả theo quy định của pháp luật, còn thẩm quyền xét giải quyết tranh chấp quyền tác giả, thì do TAND giải quyết khi có đơn khởi kiện.

Xin cảm ơn bà!