Dân sinh
Fica
DTiNewsNhững trăn trở trong Lễ hội phết Hiền Quan ngày đầu năm
(Dân trí) - Dù nhận nhiều chờ đợi nhưng năm nay Lễ hội phết Hiền Quan 2025 không có màn ném phết khiến người dân tiếc nuối.
Lễ hội phết Hiền Quan (xã Hiền Quan (Tam Nông, Phú Thọ) đã tồn tại hàng nghìn năm, kể từ thời Hai Bà Trưng. Lễ hội được tổ chức vào ngày 12 và 13 tháng Giêng âm lịch hằng năm, trong đó chính hội là ngày 13.
Những quả phết trên bàn cúng tế, không được mang ra tranh cướp trong lễ hội năm nay (Ảnh: Đinh Huy).
Theo quan niệm của người dân, hễ ai lấy hoặc chạm vào quả phết sẽ mang lại may mắn cả năm. Chính vì vậy, vào ngày này, rất đông người dân trong vùng và du khách thập phương đến tham dự.
Tuy nhiên, theo ghi nhận của chúng tôi, lễ hội năm nay vắng vẻ, thưa thớt vì không có màn đánh phết như mọi năm.
Ông Bùi Phúc Khánh - 75 tuổi, người xã Hiền Quan, hiện sinh sống ở TP Việt Trì, Phú Thọ - cho biết, người dân Hiền Quan rất mong mỏi lễ hội truyền thống của mình sớm được tổ chức với đầy đủ nghi thức.
"Ngay như thời chiến tranh, trong tiếng bom rơi đạn lạc, người dân Hiền Quan vẫn tổ chức đánh phết với mong mỏi một năm bình an, may mắn. Nhưng 7 năm nay quả phết không bay lên khiến ai cũng tiếc nuối...", ông Khánh nói.
Ông Phúc Khánh là nguyên Chủ tịch huyện Thanh Sơn (Phú Thọ), nên ông hiểu rằng trong bối cảnh hiện nay, việc tổ chức đánh phết cần nhiều thay đổi để đảm bảo yếu tố truyền thống, văn minh, an toàn.
Trao đổi với báo chí, ông Trần Kim Tuyến - Bí thư Đảng ủy xã Hiền Quan - cho biết, chính quyền địa phương rất trăn trở trước mong muốn, nguyện vọng của nhân dân.
Tuy nhiên, việc tổ chức phần đánh phết nếu chỉ dựa vào trách nhiệm của xã thì cơ quan này không đảm đương được, mà cần có sự chung tay của các cấp huyện, tỉnh và nguồn lực từ xã hội hóa.
"Tôi cũng mong người dân được đánh phết. Nhưng hội phết giờ không chỉ của người dân Hiền Quan mà rất đông khách thập phương về tham gia. Vì vậy, tổ chức hội phải đảm bảo an toàn, lên kịch bản khoa học, có khuôn viên đánh phết, cơ sở hạ tầng riêng... đặc biệt là hệ thống an ninh.
Trong khi đó, nguồn lực của xã chưa đủ để tổ chức. Nếu có 1 tỷ đồng, chúng tôi sẽ làm được ngay", ông Tuyến cho hay.
Năm nay, phần lễ vẫn được thực hành trang nghiêm, đầy đủ nhưng không có phần hội đánh phết (Ảnh: Đinh Huy).
TS Nguyễn Quang Ngọc - Phó chủ tịch Hội khoa học lịch sử Việt Nam - cho rằng, do có những thiếu sót trong khâu tổ chức mà hội phết Hiền Quan không tổ chức phần đánh phết.
Do vậy, việc tìm các giải pháp khắc phục thiếu sót, bất cập trong tổ chức và quản lý Lễ hội Phết Hiền Quan là việc nên làm. Trên cơ sở đó, có thể nghiên cứu xây dựng lại kịch bản lễ hội với các quy chế tổ chức và quản lý lễ hội thật sự phù hợp và hiệu quả.
Theo Phó chủ tịch Hội khoa học lịch sử Việt Nam, Lễ hội phết Hiền Quan cần phải được xếp vào danh mục Di sản văn hóa phi vật thể cấp quốc gia và cần được bảo tồn, phát huy giá trị theo đúng Luật Di sản văn hóa.
Lễ hội phết Hiền Quan được tổ chức nhằm tôn vinh tinh thần thượng võ và tưởng nhớ hai vị thành hoàng là Thiều Hoa Công chúa - một nữ tướng dưới thời Hai Bà Trưng có công đánh giặc và Mộc Trang Đại vương thời nhà Đinh có công dẹp loạn 12 sứ quân.
Tương truyền, để rèn luyện quân sĩ, Thiều Hoa Công chúa sáng lập ra việc đẽo gốc tre thành hình tròn (quả to gọi là phết, nhỏ hơn gọi là quả chúi), chia quân ra để đánhphết.
Theo đó, hai bên (thanh niên, trai tráng trong làng) sẽ thi thố tài năng, tìm cách cướp và đưa quả phết (hoặc chúi) ra khỏi phạm vi quy định để giành phần thắng.
Quả phết có đường kính khoảng 6-7cm. Quả chúi có đường kính khoảng 4-5cm. Trước đây khi tổ chức cướp phết, đám thanh niên giành nhau để đem được quả phết về nhà với kỳ vọng một năm may mắn.
