Nhìn lại chặng đường 80 năm của Hà Nội và những ký ức lịch sử

Ngày 22/8, tại Trung tâm Báo chí Thủ đô, Thông tấn xã Việt Nam (TTXVN) phối hợp cùng UBND TP Hà Nội tổ chức tọa đàm Ký ức 80 năm - Mùa thu lịch sử. Sự kiện nhằm tôn vinh truyền thống cách mạng, khơi dậy niềm tự hào và truyền cảm hứng về tình yêu Hà Nội, tình yêu đất nước cho thế hệ trẻ.

Đây là sự kiện nằm trong chuỗi hoạt động kỷ niệm 80 năm Cách mạng Tháng Tám thành công (19/8/1945-19/8/2025) và Quốc khánh nước Cộng hòa xã hội chủ nghĩa Việt Nam (2/9/1945-2/9/2025) của UBND TP Hà Nội.

Phát biểu tại lễ khai mạc, nhà báo Nguyễn Thị Sự, Phó Tổng Giám đốc TTXVN khẳng định: “Hà Nội, Thủ đô ngàn năm văn hiến đã đi vào lịch sử dân tộc như một biểu tượng của khát vọng hòa bình. Những ngày thu của 80 năm trước, từ Hà Nội, ngọn lửa cách mạng đã truyền đi cả nước, làm nên mốc son chói lọi của dân tộc Việt Nam - Cách mạng tháng Tám thành công.

Ngày 2/9/1945, Bác Hồ đã đọc Bản Tuyên ngôn Độc lập khai sinh ra nước Việt Nam Dân chủ Cộng hòa. Ký ức ấy không thể phai mờ và là niềm tự hào bất diệt trong lòng người dân Thủ đô và người dân cả nước”.

Theo bà Nguyễn Thị Sự, tọa đàm Ký ức 80 năm - Mùa thu lịch sử là dịp để nhìn lại, tri ân và lan tỏa những giá trị bất diệt của Cách mạng Tháng Tám - dấu mốc khai sinh nước Việt Nam Dân chủ Cộng hòa - mở ra kỷ nguyên độc lập, tự do cho dân tộc.

Đây cũng là cơ hội tôn vinh bản lĩnh, khí phách và khát vọng vươn lên của người Hà Nội, đồng thời truyền cảm hứng để thế hệ trẻ thêm yêu, thêm tự hào, chung tay xây dựng Thủ đô ngày càng văn minh, hiện đại và phát triển bền vững.

Chương trình có sự tham dự của nhiều diễn giả uy tín: Ông Nguyễn Văn Phong - Phó Bí thư Thường trực Thành ủy Hà Nội; GS.TSKH Vũ Minh Giang - Phó Chủ tịch Hội Khoa học Lịch sử Việt Nam; PGS.TS Bùi Hoài Sơn - Ủy viên chuyên trách Ủy ban Văn hóa và Xã hội của Quốc hội; cùng các nhà nghiên cứu, nghệ sĩ và sinh viên tiêu biểu của Thủ đô.

Tọa đàm được chia làm 3 phần: Hà Nội - Trái tim của Cách mạng nhắc lại vai trò đặc biệt của Thủ đô trong cuộc Tổng khởi nghĩa; Thủ đô - Hồn thiêng văn hóa dân tộc tôn vinh dòng chảy văn hóa nghìn năm; Sức trẻ Hà Nội - Di sản và khát vọng vươn mình khơi dậy trách nhiệm, sáng tạo của thế hệ trẻ trong việc kế thừa di sản và phát triển Thủ đô.

Tại buổi tọa đàm, Giáo sư - Tiến sĩ khoa học Vũ Minh Giang - Phó Chủ tịch Hội Khoa học Lịch sử Việt Nam, Ủy viên Hội đồng Di sản Văn hóa Quốc gia - đã cùng các chuyên gia đã ôn lại những thời khắc lịch sử năm 1945.

Ông Vũ Minh Giang nhấn mạnh rằng, trong cuộc cách mạng “long trời, lở đất” ấy, khởi nghĩa giành chính quyền tại Hà Nội đóng vai trò quyết định, tạo tiền đề quan trọng giúp Tổng khởi nghĩa giành thắng lợi trên phạm vi cả nước.

“Chúng ta đã có sự chuẩn bị kỹ cả về lực lượng từ rất lâu và chỉ cần chờ thời cơ để thực hiện Tổng khởi nghĩa. Đầu năm 1945, khi quân phát xít đầu hàng, ngày 19/8/1945, Chủ tịch Hồ Chí Minh nhận thấy thời cơ chín muồi nên chỉ đạo thực hiện ngay Tổng khởi nghĩa tại Hà Nội.

Cuộc khởi nghĩa nhanh chóng giành thắng lợi không chỉ khẳng định sự chỉ đạo sáng suốt của Đảng, Chủ tịch Hồ Chí Minh mà còn cho thấy vai trò quyết định của Hà Nội. Cuộc Tổng khởi nghĩa và giành chính quyền tại Thủ đô đã có sức lan tỏa để sau đó tiếp tục giành thắng lợi tại các địa phương”, ông Vũ Minh Giang phân tích.

Trước nhận định trên, Phó Bí thư Thường trực Thành ủy Hà Nội Nguyễn Văn Phong đánh giá: “Cuộc Cách mạng Tháng Tám thành công là kết quả của sự chuẩn bị lâu dài, của sự đoàn kết và tinh thần quyết tâm của toàn dân.

Khi đó, Đảng bộ Hà Nội chưa đầy 50 đảng viên, nhiều đồng chí vẫn đang trong lao tù. Nhưng với bản lĩnh và trí tuệ, họ đã huy động được đông đảo nhân dân, tạo nên sức mạnh tổng hợp, thúc đẩy Tổng khởi nghĩa thắng lợi trên toàn quốc. Đây là minh chứng sinh động cho sức mạnh quần chúng và tinh thần tự lực, tự cường của người Hà Nội”.

Ông Nguyễn Văn Phong còn nhấn mạnh bài học lịch sử: “Sự chủ động, quyết đoán, linh hoạt trong vận động quần chúng và nắm bắt thời cơ không chỉ giúp Tổng khởi nghĩa thành công, mà còn là nền tảng để Đảng bộ và nhân dân Thủ đô ngày nay tự tin hiện thực hóa khát vọng phát triển Thủ đô văn minh, hiện đại và hội nhập.

Thanh niên Hà Nội hiện nay được thừa hưởng hành trang quý giá này, từ truyền thống, văn hóa đến tinh thần sáng tạo và khát vọng cống hiến”.

Từ góc nhìn văn hóa, PGS.TS Bùi Hoài Sơn - Ủy viên chuyên trách Ủy ban Văn hóa và Xã hội của Quốc hội - cho rằng, văn hóa là lợi thế chiến lược của Hà Nội.

“Hà Nội không chỉ là tuyên ngôn văn hóa, mà đã thực sự chuyển động và trở thành hình mẫu sáng tạo cho cả nước. Từ những góc phố, con đường, đến từng cửa hàng, đều có dấu ấn văn hóa, sáng tạo và tinh thần Thủ đô. Đây chính là động lực sống, hạnh phúc và sự phát triển bền vững cho nhân dân”, ông Bùi Hoài Sơn cho hay.

PGS.TS Bùi Hoài Sơn bày tỏ kỳ vọng lớn vào thế hệ trẻ hôm nay. Ông cho rằng, giới trẻ không chỉ tiếp nhận văn hóa mà đang thực sự trở thành những chủ thể sáng tạo.

Những tác phẩm nghệ thuật mang tính nhân văn, các dự án khởi nghiệp đổi mới sáng tạo hay những không gian văn hóa cộng đồng do chính thanh niên kiến tạo… đã và đang góp phần làm giàu thêm bản sắc của Hà Nội, tiếp nối truyền thống để Thủ đô vừa giữ được hồn cốt, vừa vươn tới tương lai.

“Điều quan trọng là phải đặt người trẻ vào trung tâm. Khi tuổi trẻ vừa là nguồn cảm hứng, vừa là chủ thể sáng tạo, sự phát triển mới thực sự bền vững”, ông Hoài Sơn nói.

Với thông điệp “Từ ký ức hào hùng đến khát vọng tương lai”, tọa đàm không chỉ ôn lại trang sử vàng của Thủ đô mà còn là lời nhắc nhở về trách nhiệm, niềm tự hào và khát vọng vươn lên của người Hà Nội hôm nay và mai sau.