Lê Vân "Bao giờ cho đến tháng Mười": Được chồng chiều, kín tiếng ở tuổi 67

Bộ phim Bao giờ cho đến tháng Mười do NSND Đặng Nhật Minh viết kịch bản, đạo diễn, ra mắt năm 1984, được xem là tượng đài của nền điện ảnh nước nhà.

Tác phẩm được góp tên trong danh sách 18 phim châu Á xuất sắc nhất mọi thời đại do kênh truyền hình CNN bình chọn.

Bộ phim cũng đã đạt được nhiều giải thưởng quan trọng của quốc tế và Việt Nam: Giải đặc biệt tại Liên hoan phim (LHP) Quốc tế châu Á - Thái Bình Dương năm 1989; bằng khen của Ủy ban Bảo vệ Hòa bình, tại LHP quốc tế Moskva năm 1985; giải thưởng đặc biệt của Ban giám khảo tại LHP Quốc tế Hawaii năm 1985; đứng thứ 4 trong 100 bộ phim xuất sắc nhất của điện ảnh Đông Nam Á do Letterboxd.com bình chọn.

Phim là câu chuyện về Duyên (NSƯT Lê Vân), chị đi thăm chồng ở chiến trường miền Nam nhưng nhận tin anh đã hy sinh.

Trên đường trở về, do quá tuyệt vọng, chị ngã từ trên đò xuống sông nhưng được thầy giáo Khang (NSƯT Hữu Mười) cứu. Vì lo gia đình sẽ suy sụp, Duyên quyết định giấu chuyện chồng qua đời, nhờ Khang giả chồng mình gửi những lá thư về.

Cảm động trước tấm lòng của Duyên, Khang dần nảy sinh tình cảm, bèn viết một bức thư bày tỏ với cô. Không may, lá thư lọt vào tay chị dâu của Duyên. Sự việc vỡ lở, Khang phải chuyển đến nơi khác dạy học, Duyên ở lại âm thầm chịu đựng nỗi đau.

Với cách diễn chân thực, NSƯT Lê Vân và đồng nghiệp đã mang đến những thước phim xúc động cho khán giả. Phim không chỉ khắc họa nỗi đau chiến tranh mà còn lay động trái tim người xem bởi giá trị nhân văn sâu sắc.

NSƯT Lê Vân sinh năm 1958 trong một gia đình nghệ thuật tại Hà Nội. Bố bà là NSND Trần Tiến, mẹ là NSƯT Lê Mai, cậu ruột là NSND Lê Chức. Hai em gái của bà đều là những nghệ sĩ nổi tiếng - NSND Lê Khanh và nghệ sĩ múa Lê Vi. 

Dù khởi nghiệp là diễn viên múa, Lê Vân bén duyên điện ảnh qua những bộ phim: Chom và Sa, Chị Dậu, Đêm hội Long Trì…

Trong đó, Duyên trong Bao giờ cho đến tháng Mười được xem là vai diễn để đời của Lê Vân. Bằng khả năng diễn xuất tài tình, chuyên nghiệp, nữ nghệ sĩ đã tái hiện hình ảnh người phụ nữ - hiện thân hoàn hảo của những đức tính điển hình ở phụ nữ Việt Nam: Nhân hậu, thủy chung, giàu đức hy sinh.

Cũng chính vai diễn này đã mang đến cho bà danh hiệu Nữ diễn viên xuất sắc nhất tại LHP Việt Nam diễn ra năm 1985.

Lê Vân từng cho biết, Duyên là vai diễn ưng ý nhất sự nghiệp của mình. "Khi diễn, tôi không nhận ra đâu là ranh giới giữa đời thực và đời sống phim ảnh", bà nói.

Trong một cuộc phỏng vấn, diễn viên Đặng Lưu Việt Bảo từng dành nhiều lời khen cho Lê Vân: "Cô có thân hình của một diễn viên múa, khuôn mặt thuần Việt, đôi mắt ướt và long lanh". Theo Việt Bảo, nữ nghệ sĩ thông minh, luôn thuộc thoại và chủ động trong diễn xuất.

Sau nhiều bộ phim thành công, NSƯT Lê Vân dường như biến mất khỏi làng điện ảnh Việt.

Năm 2006, NSƯT Lê Vân bất ngờ quay trở lại với tự truyện Lê Vân - yêu và sống. Tự truyện của bà đã gây nhiều tranh cãi với những chi tiết đời tư liên quan đến gia đình. Chính vì những ồn ào ấy, Lê Vân sống khép mình.

Trong một bài phỏng vấn, Lê Vân cho rằng, dù không còn ánh hào quang sân khấu, nhưng bà cảm thấy mãn nguyện khi được làm một "người bình thường".

Có sự nghiệp ấn tượng nhưng đời tư NSƯT Lê Vân lận đận khi trải qua 3 cuộc hôn nhân.

Hôn nhân đầu tiên của bà chỉ kéo dài 14 ngày. Thời đó, Nhà nước không cấp nhà ở cho người độc thân nên một lần, bà quyết định đăng ký kết hôn với một người theo đuổi mình để anh đi xin cấp nhà. Tuy nhiên, sau đó bà nhanh chóng nhận ra không có tình cảm với chồng nên chủ động ly hôn.

Lần thứ 2, Lê Vân kết hôn với một người Việt kiều lai Pháp từng ly dị và có 3 con riêng. Sau 10 năm sống chung và không có con, tình cảm của cả 2 bắt đầu phai nhạt và dẫn đến quyết định "đường ai nấy đi".

Người chồng thứ 3 của Lê Vân là Abraham, người Hà Lan. Sau khi kết hôn, cặp đôi có với nhau 2 người con và chuyển sang định cư ở nước ngoài. Sau này, vợ chồng bà về Việt Nam sinh sống.

"Trước đây, tôi không tin vào 2 chữ hạnh phúc bởi bị "bó" vào phạm vi vô cùng nhỏ hẹp của lứa đôi. Nay, tôi đã ngộ ra ý nghĩa của hạnh phúc lớn hơn thế rất nhiều khi mình biết yêu thương và biết chia sẻ", Lê Vân tâm sự.

Chia sẻ với phóng viên Dân trí, NSƯT Lê Mai cho biết, nghệ sĩ Lê Vân hiện sống cùng chồng con tại phố Hoàng Hoa Thám, Hà Nội. Hàng ngày, Lê Vân chạy xe máy sang chơi với mẹ.

"Chiều nào, Vân và con trai cũng sang phố Phan Đình Phùng chơi và trò chuyện với tôi. Thi thoảng, tôi muốn ăn gì ngon, con cũng lái xe đưa đi thưởng thức. Vân kín tiếng, ngại sự phô trương. Thời đó, ở ngoài ồn ào về tự truyện của Vân nhưng tôi thấy bình thường, gia đình tôi không có gì xáo trộn cả", bà Lê Mai nói. 

NSƯT Lê Mai tiết lộ rằng, chồng Lê Vân dù ở Việt Nam đã lâu nhưng không nói được tiếng Việt. Mỗi lần bà trò chuyện cùng con rể đều thông qua Lê Vân và các con, cháu.

Bà Lê Mai cho biết thêm, các chàng rể Tây của bà (chồng Lê Vân và chồng Lê Vi - người Pháp) đều sinh sống nhiều năm ở Việt Nam nên rất hiểu văn hóa Việt, cách đối nhân xử thế cũng lịch thiệp, đàng hoàng.

Nhiều năm nay, bà và 2 con gái Lê Vân, Lê Khanh vẫn có thói quen tự gói bánh, luộc bánh chưng. Bà coi đây là nếp nhà của nhà mình.

"Lê Vân là con cả nên cũng gánh vác. Sau nhiều vất vả, Lê Vân đang có cuộc sống bình yên bên chồng con. Vân được chồng chiều, có các con ngoan ngoãn. Mỗi khi Lê Khanh đi công tác, Lê Vân sang bên này chăm sóc, hỗ trợ mẹ mà không nề hà gì", NSƯT Lê Mai bộc bạch.