Góc nhìn điện ảnh "táo bạo" của Lý An

Tên tuổi của Lý An đã được công chúng yêu điện ảnh biết đến qua bộ phim lịch sử đậm chất anh hùng Ngoạ Hổ Tàng Long, bộ phim xã hội tinh tế Ice Storm và bộ phim chuyển thể từ tác phẩm kinh điển Sense and Sensibility.

Có thể nói, Lý An đã giành được những thắng lợi vang dội ở cả hai bên bờ của Thái Bình Dương, ông đã đúc rút những tinh hoa văn hoá của châu Á và phương Tây để xây dựng lên những tuyệt tác phim ảnh về tình yêu, danh dự và tình cảm gia đình.

Đạo diễn 51 tuổi này đã khởi đầu sự nghiệp điện ảnh của mình từ rất trẻ ngay khi tốt nghiệp Trường Nghệ thuật quốc gia Đài Loan. Nhưng sau đó, ông đã sang Mỹ học đạo diễn sân khấu tại trường ĐH Illinois, và tiếp tục theo đuổi chuyên ngành sản xuất phim tại trường đại học NewYork.

Ông đã giành được một vài giải thưởng nhỏ cho những tác phẩm thời sinh viên nhưng vẫn bền bỉ dành 6 năm tiếp theo vào mục đích phát triển bản  cho tới khi ông đạo diễn bộ phim đầu tay vào năm 1992 Pushing Hand. Bộ phim tiếng Hoa này xoáy vào hố sâu ngăn cách giữa các thế hệ trong những gia đình Đài Loan tại NewYork. Được đón nhận ở cả nước mẹ và tại Mỹ, bộ phim đã sớm báo hiệu sự nghiệp lẫy lừng trong tương lai của ông.

Bộ phim Wedding Banquet (Hỷ Yến) của Lý An ra đời năm 1993, đã lột tả sâu sắc những khúc quoanh trong đời sống của một chàng trai đồng tính người Đài Loan tại NewYork phải cố gắng giấu đi bản năng giới tính của mình với cha mẹ đẻ bằng một đám cưới giả. The Wedding Banquet đã giành được giải thưởng tại liên hoan phim Berlin và Seattle, nhận được đề cử tại giải Quả cầu vàng và Oscar.

Các bộ phim của đạo diễn họ Lý này đều lấy chất liệu thật từ mối quan hệ bất hoà trong quá khứ của ông và chính người cha đẻ của mình, người đã rất thất vọng khi cậu thanh niên Lý An thi trượt trong kỳ thi đầu vào trường đại học tại Đài Loan "Người Cha luôn ở vị trí đứng đầu trong các gia đình gia trưởng theo lối sống cũ và sự kiểm soát độc quyền này đang phải đối mặt với những đổi thay trong xã hội hiện đại", đạo diễn nói vói tờ Christian Science Monitor vào năm 1994 như vậy.

Bộ phim thứ 3 Eat Drink Man Woman đã thêm "thức ăn" vào chủ đề gia đình và mang lại cho ông đề cử giải Oscar cho phim nước ngoài hay nhất.

Vào thời điểm sắp tiến hành dự án thứ 4, Hollywood đang chào gọi các đạo diễn tài năng, Lý An đã quyết định làm bộ phim tiếng Anh đầu tiên, ông lựa chọn cách chuyển thể tác phẩm kinh điển Sense and Sensibility của Jane Austen vào năm 1995. Bộ phim này đã đẩy diễn viên Kate Winslet và nghệ sỹ Emma Thompson lên hàng “sao”. Bộ phim cũng vinh dự nhận được một đề cử giải Oscar cho phim hay nhất và ba gải thưởng Baffta ( giải thưởng điện ảnh Anh).

Lý An tiếp tục làm bộ phim tiếp theo phỏng theo tiểu thuyết của Rick Moody The Ice Storm và tiếp tục thàng công. Tuy nhiên bộ phim võ thuật đỉnh cao ra đời năm 2000 Ngoạ Hổ tàng Long mới chính thức đưa ông đến vinh quang bằng 4 giải thưởng Oscar trong đó có giải dành cho phim tiếng nước ngoài hay nhất.

Bộ phim sau đó Hulk sản xuất vào năm 2003 ít được đón nhận hơn nhưng Brokeback Mountain một lần nữa đã khẳng định danh tiếng của Lý An là một trong những nhà làm phim sáng tạo và cũng táo bạo nhất trong thế giới phim ảnh.

Giới thiệu bộ phim tại liên hoan phim Venice 2003. Lý An nói rằng giới tính những nhân vật chính trong phim (do Heath Ledger và Jake Gyllenhaal đóng) không phải là mối quan tâm chính của ông. Điều quan trọng là: "Tôi chỉ muốn làm một câu chuyện về tình yêu", Lý An nói.

Lê Thu

Theo BBC