Độc đáo lễ hội thi làm bánh chưng, bánh giầy dâng thần Độc Cước ở Sầm Sơn

Ngay từ sáng sớm 14/6, hàng nghìn người dân cùng du khách thập phương đã nô nức tham gia nghi thức rước kiệu từ đền thờ, đình làng ở 12 phường, xã trên địa bàn Thành phố Sầm Sơn đến chân đền Độc Cước. Mỗi đoàn rước có khoảng 200-300 người gồm người cầm biển hiệu dẫn đường, tiếp đó là nhóm người vừa đi vừa diễn trò dân gian đến kiệu làng, mâm bánh chưng bánh giầy tế lễ, mâm ngũ quả và đoàn người già, trẻ, gái, trai ăn vận quần áo truyền thống, khăn xếp áo the.

Đoàn rước diễu quanh các đường phố chính rồi về tề tựu tại khu vực sân Đền Độc Cước để chuẩn bị cho phần nghi lễ chính thức. Phần lễ tế, đọc chúc văn tưởng nhớ công đức của tiền nhân, tiên tổ đã có công khai phá và xây dựng vùng đất Sầm Sơn, cầu cho mưa thuận gió hòa, sóng yên biển lặng, tôm cá đầy khoang.

Đặc sắc và sôi động nhất của Lễ hội bánh chưng, bánh giầy năm 2019 là chương trình thi làm bánh chưng, bánh giầy giữa 12 làng đến từ các phường, xã trên địa bàn Thành phố Sầm Sơn. Theo quy định của Ban tổ chức, mỗi làng chọn 7 thanh niên trai tráng vận trang phục truyền thống, mang theo một thúng nếp đã được ngâm sẵn, cùng các vật dụng như: cối đá, chày gỗ, mâm đồng đặt bánh, nước sạch và củi lửa để làm nhiệm vụ giã bánh.

Để chuẩn bị làm bánh, khâu chọn gạo được đặc biệt coi trọng. Thậm chí, họ phải chọn kỹ từ giống lúa đến chân ruộng tốt để trồng ra loại gạo nếp cái hoa vàng hạt tròn, căng mẩy, không vỡ, mong làm ra được những chiếc bánh chưng bánh giầy ngon - dẻo - thơm. Bánh chưng được gói bởi những người khéo tay được dân làng chọn. Còn đối với bánh giầy, việc làm bánh đòi hỏi kỳ công hơn. Xôi sau khi đồ chín được dỡ ra cho nguội bớt. Chày giã bánh là chày tay bằng gỗ và người giã phải là các thanh niên trai tráng khỏe mạnh, dẻo tay. Khi xôi nhuyễn thì bắt thành bánh, việc nắn cho bánh có hình hài đẹp mắt sẽ được giao cho các già làng thạo việc, khéo tay.

Các cụ cao niên có kinh nghiệm sẽ đảm nhận khâu nặn bánh. Tất cả các công đoạn làm bánh đều được làm bằng phương pháp thủ công truyền thống. Sau tín hiệu phát lên của Ban tổ chức, chương trình thi làm bánh bắt đầu, lửa bếp được nhóm lên, các làng thi nhau hông xôi, giã xôi, nặn bánh trong tiếng nhạc và âm thanh của trống giục, tiếng reo hò cổ vũ của nhân dân các làng cùng du khách.

Tất cả các công đoạn làm nên chiếc bánh chưng, bánh giầy được các nghệ nhân và nhân dân tái diễn chi tiết, thể hiện sức mạnh đoàn kết, sự  dẻo dai, khéo léo trong việc tạo nên hình tượng trời đất vuông tròn. Mỗi làng làm 2 bánh giầy có đường kính 30cm, đỉnh cao 10cm đặt trên mâm đồng dự thi.

Những chiếc bánh chưng, bánh giầy ngon nhất, đẹp nhất được dâng lên thần Độc Cước khu vực đền Ðộc Cước - trong quần thể Di tích văn hóa thắng cảnh cấp Quốc gia được Bộ Văn hóa công nhận từ năm 1962.

Sau khi lễ hội kết thúc, bánh được chia đều cho dân trong làng và du khách với mong muốn ai cũng  gặp nhiều may mắn và bình an. Lễ hội bánh chưng, bánh giầy cũng là sự kiện văn hóa nhằm nâng cao đời sống tinh thần cho nhân dân. Góp phần tuyên truyền, quảng bá về truyền thống văn hóa, quê hương, con người Sầm Sơn đến bè bạn du khách thập phương.

Nguyễn Thùy