Bảo tồn đa dạng sinh học tại Vườn Quốc gia Tràm chim

Từ Sài Gòn men theo quốc lộ 1A khoảng 400km hoặc bắt xe buýt từ thành phố Cao Lãnh xuống Thanh Bình là bạn có thể đến Vườn Quốc Gia Tràm Chim (huyện Tam Nông, tỉnh Đồng Tháp).

Chỉ mất vài phút đăng kí tại trung tâm du lịch của Vườn Quốc Gia, những chiếc tắc ráng (một loại xuồng máy đặc trưng của miền Tây) sẽ đưa bạn bước vào miền đất đặc biệt  của vùng sông nước. Ngay khi tắc ráng xuất phát, những đồng cỏ năng, cỏ ống, sen trắng, sen hồng sẽ xuất hiện trước mắt bạn. Gió mát, không khí trong lành, mùi hương cây cỏ và âm thanh rộn ràng của các loài chim sẽ đánh thức giác quan ngay cả những du khách khó tính nhất. Tại Vườn Quốc Gia Tràm Chim, không khó để bắt gặp nhiều loài chim như cò ma, còng cọc, diệc lửa, bìm bịp, chiền chiện. Gần 200 loài chim với nhiều giống loài quý như te vàng, gà đãy, choi choi,… tạo nên khúc giao hưởng rộn ràng của Vườn Quốc Gia trong mùa chim về (từ tháng giêng đến tháng 6). 

Cảnh tượng kỳ thú và đặc sắc nhất ở Tràm Chim có lẽ là “vũ điệu ngày hè” của những chú sếu đầu đỏ, loài chim quý hiếm sắp tuyệt chủng, nằm trong sách đỏ của Việt Nam và thế giới. Một trong những lí do khiến mật độ cá thể của loài chim này ngày càng giảm là diện tích môi trường cư ngụ bị thu hẹp, không còn nguồn thức ăn cho sếu.

Nhiều năm qua, bằng những nỗ lực triển khai dự án “Bảo tồn đa dạng sinh học” do Quỹ Quốc tế về Bảo vệ thiên nhiên (WWF) và Coca-Cola phối hợp thực hiện, việc quản lý thủy văn được cải thiện, mực nước được điều chỉnh, các loài thủy sinh, thủy sản phát triển, thảm thực vật được phục hồi… Qua đó, duy trì môi trường đất ngập nước, bảo tồn các loài chim quý hiếm, đồng thời cải thiện sinh kế địa phương thông qua các hoạt động du lịch sinh thái dựa vào cộng đồng, tăng cường sự tham gia của cộng đồng trong việc quản lý và sử dụng hợp lí tài nguyên thiên nhiên.

Những năm gần đây, nhờ dự án bảo tồn đa dạng sinh học do WWF và Coca-Cola phối hợp triển khai, số lượng sếu đầu đỏ về cư trú cũng được cải thiện. Cụ thể, từ tháng 1 – 3 năm 2014, đã có 20-30 sếu đầu đỏ thường xuyên về Tràm Chim kiếm ăn và cư ngụ

Cộng đồng dân cư sinh sống xung quanh khu vực được tham gia quản lý và sử dụng tài nguyên thiên nhiên của Vườn Quốc Gia như: bắt cá, hái rau, bông súng, điên điển hay tham gia chèo thuyền, làm hướng dẫn viên du lịch… để tăng thêm thu nhập hàng ngày.

Nhiều hộ gia đình nghèo tại Tràm Chim được phép đặt lờ bắt cá, hái rau…khai thác tài nguyên trong vườn để kiếm thêm thu nhập

Người dân hái rau, bông súng hoặc điên điển trong mùa nước nổi

Người dân tham gia làm hướng dẫn viên, chèo thuyền trong mô hình phát triển du lịch sinh thái tại Tràm Chim

Được gọi là một “Đồng Tháp Mười thu nhỏ”, Vườn Quốc Gia Tràm Chim vẫn giữ được nét hoang sơ với hệ sinh thái phong phú, mực nước và thảm thực vật được phục hồi… là điều kiện thích hợp để bảo tồn nhiều loài chim quý hiếm, đồng thời phát triển du lịch sinh thái dựa vào cộng đồng, góp phần nâng cao đời sống người dân địa phương.