Tháp chăm nghìn tuổi mới trùng tu, gạch đã mủn nát

Sau hơn 2 năm kể từ ngày hoàn thành, bàn giao dự án bảo tồn, tu bổ, phục hồi, nhiều mảng tường tại cụm tháp Chăm Khương Mỹ (Đà Nẵng) đã xuất hiện tình trạng gạch mủn nát, gây lo ngại về chất lượng công trình và giá trị di sản.

Dự án tu bổ tháp bắc và tháp giữa cụm tháp Chăm Khương Mỹ, với tổng kinh phí 12,6 tỷ đồng từ ngân sách tỉnh Quảng Nam cũ, được triển khai từ tháng 10/2019 và hoàn thành vào tháng 12/2022.

Viện Khoa học Công nghệ (Bộ Xây dựng) là đơn vị thi công, dưới sự quản lý của Ban Quản lý dự án đầu tư xây dựng tỉnh Quảng Nam cũ.

Trong quá trình trùng tu, các hạng mục như gia cố lối chính vào hai tháp, tu bổ các mảng tường bị bong tróc, bào mòn, hư hại đã được thực hiện nhằm phục vụ du khách và giới chuyên gia nghiên cứu.

Tuy nhiên, chỉ sau hơn 2 năm bàn giao, nhiều mảng gạch mới trùng tu tại tháp bắc đã xuất hiện tình trạng mủn nát nghiêm trọng. Theo ghi nhận của phóng viên vào giữa tháng 9, khi dùng tay sờ vào các mảng gạch này, bột gạch và các hạt bụi li ti không kết dính dễ dàng rơi xuống đất.

Giải thích về hiện tượng này, ông Nguyễn Tiến Bình, đại diện Viện Khoa học công nghệ xây dựng, cho biết đây là hiện tượng khách quan, thường xảy ra ở các tháp Chăm dọc khu vực ven biển duyên hải miền Trung.

Ông Bình nhấn mạnh, vùng gạch bị mủn chủ yếu nằm ở phần chân tháp (khoảng 3m trở xuống) hoặc những nơi có sự thay đổi độ ẩm thất thường, đặc biệt là các tháp gần biển hoặc khu vực ẩm thấp, chịu tác động thường xuyên của nắng, gió và môi trường biển.

Nguyên nhân chính được xác định là do sự kết hợp của nhiệt độ, độ ẩm và sự hiện diện của các ion Cl- và SO4-2, gây ra phản ứng muối hóa. Kết quả phân tích cho thấy bề mặt gạch cổ đã tích tụ lượng muối rất lớn qua hàng nghìn năm, do vị trí gần biển và xác động vật phân hủy trên đỉnh tháp.

Dưới tác động của thời tiết, nước ngầm bốc hơi và nước mưa thấm xuống, muối bị đẩy ra bề mặt, gây hiện tượng muối hóa và làm gạch phục chế nhanh chóng mủn nát.

Trước tình hình này, ngày 19/9, bà Nguyễn Thị Anh Thi, Phó Chủ tịch UBND thành phố Đà Nẵng, đã có chuyến thị sát và nghe báo cáo về hiện tượng nổi muối và mủn bề mặt gạch tại tháp Chăm Khương Mỹ.

Bà Thi nhấn mạnh tháp Khương Mỹ là di tích có giá trị văn hóa, lịch sử lâu đời, mang tầm vóc di sản quốc gia và quốc tế, do đó việc giữ gìn, bảo tồn và phát huy giá trị di sản là vô cùng cần thiết.

Phó Chủ tịch UBND thành phố Đà Nẵng yêu cầu các đơn vị liên quan phối hợp, thảo luận với các chuyên gia đang thực hiện dự án phục hồi khu di tích đền tháp Mỹ Sơn để đề xuất giải pháp khắc phục hiệu quả và lâu dài hiện tượng này tại tháp Chăm Khương Mỹ.