Côn trùng "xấu lạ" thành đặc sản, khách "đổ mồ hôi" thưởng thức ở Đồng Nai

Nhắc đến ẩm thực Đồng Nai, ngoài những đặc sản nổi tiếng như gỏi cá Biên Hòa, canh chua lá giang, gà hấp bưởi,... thì không thể không kể tới món dế cơm chiên nước mắm trứ danh. Món ăn này không chỉ được người bản địa yêu thích mà còn thu hút cả du khách thập phương tới thưởng thức.

Được biết, dế cơm được xem như thứ "của ngon vật lạ" hấp dẫn tại vùng đất Long Khánh (tỉnh Đồng Nai). Trước đây, loài côn trùng này ít được biết đến, chủ yếu chỉ có bà con địa phương bắt về làm thức ăn. Ngày nay, chúng trở thành món nhậu khoái khẩu của giới sành ăn, được bán với giá thành cao, khoảng 3.000 - 5.000 đồng/con, tùy kích cỡ và chất lượng.

Anh Đạt -  một người địa phương có nhiều năm kinh nghiệm trong việc "săn" dế cơm cho biết, thời điểm loài côn trùng này sinh sản nhiều nhất là vào khoảng tháng 9, tháng 10 hàng năm. Sau những cơn mưa, người dân lại tranh thủ vào rừng và nương rẫy, hoặc tới các đồn điền cao su để bắt dế cơm.

Anh Đạt cho biết, dế cơm sống trong hang sâu dưới lòng đất. Có những hang dế dễ nhận biết vì xuất hiện phần đất được đùn lên cao ở miệng hang. Tuy nhiên, có những hang rất kín hoặc bị nước mưa làm xói mòn nên phải người có kinh nghiệm mới phát hiện được. 

"Trước hang dế thường có một lớp đất mỏng lấp miệng lại để chống những loài côn trùng khác tấn công. Đặc biệt, muốn bắt được nhiều dế thì không nên vào rừng cao su, nơi rậm rạp cây cối và thiếu nắng vì đặc tính của dế cơm là thích ở những vùng có ánh sáng và cỏ mọc um tùm", anh Đạt chia sẻ.

Người đàn ông này cũng cho hay, để "săn" dế cơm, đầu tiên phải dùng ngón tay moi đất lên cho thông miệng hang. Sau đó dùng cọng cỏ gạo (hay còn gọi cỏ lá tre) nhúng vào xô kiến nhọt. Khi kiến bám vào cọng cỏ thì nhanh tay thả vào hang rồi lấp đất kín miệng hang lại. Chờ khoảng 30 giây hoặc một vài phút, dế cơm bị kiến cắn sẽ lập tức bật nhảy ra ngoài. Lúc ấy, người ta nhanh tay bắt dế.

Theo anh Đạt, việc sử dụng kiến nhọt để "câu" dế cơm cũng đòi hỏi kinh nghiệm và sự khéo léo. Bởi đây là loài kiến hung dữ, cắn rất nhức và đau.

"Kiến nhọt bò rất nhanh, chỉ cần đưa xuống đất là chúng tỏa khắp nơi để tìm kiếm con mồi. Nếu thả kiến vào hang ít quá thì không bắt dế cơm được vì loài dế này cũng rất hung dữ và sẵn sàng dùng đôi càng đạp mạnh để chống trả, tránh bị kiến cắn. Ngược lại, nếu thả nhiều kiến nhọt thì chúng sẽ cắn chết dế ngay dưới hang. Vậy nên cần đưa kiến vào hang với số lượng vừa phải (khoảng 30-40 con) để chúng cắn dế đủ đau, khiến dế phải nhảy ra khỏi hang", anh Đạt tiết lộ thêm.

Trung bình, mỗi ngày, anh Đạt bắt được 100-150 con dế. Ngày cao điểm, anh có thể bắt được gấp đôi. Anh cho hay, đầu mùa, dế cơm khá đắt, khoảng 4.000 - 5.000 đồng/con. Vào mùa, giá rẻ hơn, giảm còn một nửa. 

Theo nhiều người có kinh nghiệm, ngoài việc "săn" dế cơm khá kỳ công thì quá trình chế biến loại côn trùng này cũng đòi hỏi sự tỉ mỉ, khéo léo. Sau khi bắt về, dế cơm được đem rửa sạch, bẻ đuôi rút ruột, cắt gọn phần cánh và hai cẳng chân sau.

Vì dế cơm khá to nên người ta thường nhồi thêm hạt lạc (đậu phộng) vào bụng chúng. Ở một số nơi, việc chế biến cầu kỳ hơn, người dân sẽ xay nhuyễn thịt, tẩm ướp gia vị vừa ăn rồi bọc quanh hạt lạc rang trước khi nhồi vào bụng dế. Công đoạn này cũng cần có kinh nghiệm, tránh làm bụng dế cơm bị nứt, rách, ảnh hưởng đến chất lượng món ăn.

Dế cơm sau khi nhồi nhân lạc có thể chế biến thành nhiều món như chiên giòn, rang lá chanh, kho mặn,... nhưng ngon và được ưa chuộng nhất vẫn là dế cơm chiên nước mắm. Dế sơ chế sạch, tẩm ướp với nước mắm, thêm các nguyên liệu tỏi, ớt, hạt tiêu,... tùy thích. Chờ một lúc cho dế cơm ngấm đều các gia vị rồi đem chiên ngập dầu, đến khi chín vàng đều.

Dế chiên nước mắm có hương vị đậm đà, béo ngậy, ăn cùng cơm nóng rất hấp dẫn. Ngoài ra, món dế chiên giòn rụm hay rang lá chanh cũng được thực khách thập phương say mê.

Món dế cơm chiên nước mắm được xem là ngon và hấp dẫn nhất, khiến cả người dân và thực khách thập phương đều say mê. Dế làm sạch, đem chiên trực tiếp trong dầu nóng rồi vớt ra, chuyển sang chảo khác để đảo cùng nước mắm, tỏi, ớt tùy thích. Món này ăn ngay khi nóng, thưởng thức cùng cơm trắng rất ngon.

Với nhiều người lần đầu thấy dế cơm thường có cảm giác "rùng mình", dè chừng, không dám nếm thử vì loài côn trùng này có vẻ ngoài xấu xí, kém hấp dẫn. Tuy nhiên, những ai từng thưởng thức đặc sản này lại thích thú bởi độ giòn rụm, vị đậm đà, béo ngậy của món ăn.

Từ món ăn dân dã của bà con địa phương, dế cơm giờ trở thành đặc sản được thực khách khắp các tỉnh thành săn đón. Không chỉ xuất hiện trong thực đơn của nhiều nhà hàng, quán ăn tại TP. Long Khánh, dế cơm còn được làm sạch, đóng gói để vận chuyển tới nhiều nơi, phục vụ giới sành ăn.