Ấn tượng trước khu vườn truyền thống Nhật Bản

Nghệ thuật trang trí vườn là một phần quan trọng trong văn hóa Nhật Bản trong nhiều thế kỷ qua. Nó xuất phát từ những kiến thức người Nhật học hỏi từ Trung quốc trong thời kỳ Asuka (538-710), sử dụng triết lý của tôn giáo như Thần đạo, đạo Phật, đạo Lão để tạo ra những phng cách nhà vườn khác nhau. Từ đó, mỗi khu vườn là nơi mang lại sự thiền định, bình an.

Đặc trưng vườn Nhật là sự kết hợp hài hòa giữa đá, nước, cá và cây cảnh. Từ xa xưa, sỏi và đá được biểu thị cho sự linh thiêng. Các nghệ nhân luôn đề cao các khối đá như bộ khung để biến chúng thành nhiều hình khối đa dạng như thủy bồn, tường, bậc thang…Ngoài ra, yếu tố nước đóng vai trò quan trọng trong vườn Nhật, trở thành "linh hồn" riêng thể hiện sự lung linh, huyền ảo và thuần khiết.

Thời kỳ Heian là giai đoạn quan trọng để phát triển nghệ thuật làm vườn ở Nhật. Vào thời kỳ này, các khu vườn mang phong cách quý phái với hồ nước nhân tạo và hải đảo đặt phía trước. Có nhiều phong cách khác nhau tuy nhiên nổi bật trong đó có các loại như: vườn khô Karesansui, vườn trà Chaniwa hay vườn đi dạo Kaiyushiki. Tuy mỗi loại vườn mang một bố cục khác nhau nhưng đều đậm chất Thiền.

Đúng như tên gọi, vườn khô Karesansui không có sự hiện diện của nước. Nó là sự sắp xếp cả đá, sỏi cát đắp lên tạo cảm giác sông hồ, biển cả. Đây là kiểu vườn mang phong cách Thiền tông và được áp dụng nhiều trong các thiền viện.

Với vườn trà Chaniwa được thiết kế làm nơi tổ chức các nghi lễ thưởng trà. Bố cục khu vườn là trà thất chính với con đường mòn nhỏ, xung quanh có điểm thêm bụi hoa, cây cảnh. Ngoài ra, vườn trà còn mang nhiều đặc trưng như bể nước đá, hàng trào bằng tre, đèn đá…

Vườn đi dạo Kaiyushiki được thiết kế trên khoảng không gian rộng lớn. Ở đó, người thăm quan phải dạo bước khắp khu vườn mới chiêm ngưỡng được vẻ đẹp tiềm ẩn. Mỗi khu vực lại có sự sắp xếp đặc biệt riêng.

Vườn Nhật Bản ở Portland, Mỹ

Vườn Nhật Bản ở Cowra, Úc

Có ba vườn Nhật nổi tiếng nhất xứ phù tang đó là vườn Kenroku ở thành phố Kanazawa (Ishikawa), vườn Koraku ở thành phố Okayama và vườn Kairaku ở thành phố Mito. Đối với người nước ngoài, những vườn Nhật nổi tiếng là những vườn ở các ngôi chùa và cung điện cổ của Nhật: vườn chùa Jisho, cung điện Nijo, chùa Rokuon, chùa Ryoan…

Theo thời gian, vườn Nhật tới nay không chỉ là nét đặc trưng văn hóa của xứ sở hoa anh đào. Nhiều nơi trên thế giới hiện nay cũng xuất hiện những khu vườn tuyệt đẹp, in đậm dấu ấn truyền thống Nhật Bản.