Vụ anh em đuối nước ở Hà Nội: Có nên lấp giếng làng để an toàn?

Như Dân trí đã đưa tin, ngày 30/7, hai cháu bé bị đuối nước thương tâm tại giếng làng trong ngõ 100 phố Đồng Nhân thuộc xã An Khánh (Hà Nội). 

Trong vòng 6 phút ngắn ngủi, cả hai cháu nhỏ rơi xuống giếng, không ai phát hiện kịp thời để ứng cứu để lại nỗi day dứt khôn nguôi cho người dân sống xung quanh.

Mong muốn lấp giếng làng

Theo ghi nhận của phóng viên Dân trí, giếng làng - nơi xảy ra sự việc - nằm lọt giữa khu dân cư với nhà cửa san sát hai bên. Xung quanh giếng có hàng rào với chiều cao 80cm, các nan i-nox khá thưa không đủ để đảm bảo an toàn cho người lớn và trẻ em. 

Người dân ở đây cho biết, lối dẫn xuống giếng có 2 cánh cửa, một bên đã bị hỏng từ lâu. Sau vụ đuối nước thương tâm, bà con dùng sợi dây dù kèm một thanh nứa chắn ngang tạm bợ, ngăn mọi người xuống giếng bơi lội.

Anh T. (cư dân trong ngõ 100 phố Đồng Nhân) cho biết, từ lúc ngõ còn là đường đất lởm chởm đất đá, giếng làng đã tồn tại. Từ lúc giếng được kè xi măng kiên cố, nơi đây trở thành địa điểm ngồi hóng mát, bơi lội cho cả người lớn và trẻ em.

Là người đàn ông có con nhỏ, sống cạnh giếng làng, anh T. thấp thỏm nỗi lo trẻ em có thể gặp nạn nếu không được người lớn giám sát kỹ càng. 

"Tôi mong muốn giếng làng sớm được lấp, đề phòng trẻ em bị đuối nước. Nếu giếng làng còn tồn tại, tôi sợ sẽ còn có những nạn nhân tiếp theo", anh T. bày tỏ.

Đồng quan điểm với anh T., anh Đắc Giáo (cư dân sống ở ngõ 100 phố Đồng Nhân) mong muốn không gian này sớm được biến thành vườn hoa cho trẻ con vui chơi, người lớn nghỉ ngơi sau giờ làm việc.

Anh Giáo cho rằng, tác dụng của giếng làng chưa thật sự rõ nét trong đời sống của cư dân nơi đây. 

"Bà con quan niệm giếng làng là "lá phổi" nhưng có nhiều cách để tạo "lá phổi" bằng cách trồng cây, làm công viên nhỏ. Nếu giếng làng còn tồn tại, con cái không may  gặp nạn sẽ là nỗi mất mát rất lớn", anh bày tỏ. 

Sau khi  Dân trí đăng tải bài viết về nỗi day dứt của những nhân chứng tham gia sơ cứu hai nạn nhân trong sự việc đuối nước đau lòng, nhiều độc giả đã bình luận đề nghị nên lấp giếng làng hoặc có cách thức đảm bảo an toàn cho người dân.. 

"Theo tôi, người dân nên đổ thêm cát, sỏi vào trong giếng để mực nước khoảng 30cm. Bà con vẫn giữ được giếng mà không lo nguy hiểm cho trẻ em", một độc giả viết.

"Cơ quan chức năng nên chuyển nơi đây thành công viên cây xanh và ghế đá cho an toàn. Người dân lo sợ sẽ có những đứa trẻ khác có thể bị ngã xuống", độc giả Nguyễn Quang Anh khuyên. 

Độc giả Thắng Tiến bày tỏ: "Đề nghị cơ quan địa phương lấp giếng để làm khu sân chơi cho các cháu, tránh sự việc đáng tiếc như thế này xảy ra".

Trên thực tế, thời gian qua đã có những mô hình cải tạo giếng làng cũ trở nên sạch đẹp, góp phần giữ lại giá trị văn hóa. Cụ thể, tại giếng làng trong tổ dân phố 3B và 3C, ngõ 67 Văn Cao, Hà Nội chính quyền địa phương đã đôn nền lên khoảng 70-80cm, tạo hình vòng tròn, ở giữa lát gạch màu xanh giống màu nước. Quanh giếng có tiện ích tập thể dục, ghế ngồi phục vụ người dân.

"Không nên lấp giếng", cần tìm giải pháp an toàn

Trao đổi với phóng viên Dân trí, TS Nguyễn Ánh Hồng, nguyên Trưởng khoa Văn hóa phát triển, Học viện Báo chí và Tuyên truyền cho rằng, vụ việc hai cháu nhỏ không may đuối nước tại giếng làng là sự cố thương tâm.

Điều này không chỉ để lại ám ảnh với gia đình cháu bé mà còn khiến những người dân sống gần đó cảm giác day dứt. 

Trước thông tin cho rằng, một số hộ dân đề xuất lấp giếng để đảm bảo an toàn cho trẻ em xung quanh, không tái diễn các vụ việc thương tâm, bà Hồng bày tỏ, đây là mong muốn của người dân trong lúc tâm trạng đang hoang mang, lo lắng sau vụ việc 2 trẻ em đuối nước.

Tuy nhiên, bà mong muốn, mọi người nên bình tâm suy nghĩ, tìm được những giải pháp phù hợp nhất.

Theo TS Nguyễn Ánh Hồng, xét về khía cạnh văn hóa, cây đa, giếng nước, sân đình tự bao đời đã trở thành ký ức thân thuộc với mỗi người con đất Việt khi nghĩ về quê hương xứ sở.

Giếng nước là một trong những phương thức cung cấp nước chính cho cộng đồng người dân làng xã. Từ xa xưa, người dân làng dùng nước từ giếng làng để phục vụ đời sống, ăn uống, tắm giặt, còn để phục vụ sản xuất sinh hoạt. 

Theo sự phát triển của thời đại, giếng làng không còn thực hiện những chức năng như trước đây nhưng vẫn là biểu tượng tinh thần. Chính vì vậy, TS Nguyễn Ánh Hồng cho rằng, không nên lấp giếng làng, vì giếng là biểu tượng văn hóa quan trọng, gắn liền với phong thủy và truyền thống. Lấp giếng có thể được xem như phá hủy long mạch, ảnh hưởng đến văn hóa và đời sống tinh thần của cộng đồng.

Việc lấp giếng và xây dựng lại một biểu tượng tượng trưng (như nền gạch màu xanh) bà Hồng cho rằng cũng không phù hợp vì không giữ được giá trị nguyên bản.

Theo TS Nguyễn Ánh Hồng, thay vì lấp giếng, nên tập trung vào các biện pháp đảm bảo an toàn như xây tường cao xung quanh giếng để ngăn chặn tai nạn, đặc biệt bảo vệ trẻ em; thiết lập các nguyên tắc quản lý và bảo vệ giếng để đảm bảo an toàn.

“Gia đình tôi từng giữ giếng cổ bằng cách xây tường cao theo lời dặn của ông nội, thay vì phá bỏ”, TS Nguyễn Ánh Hồng nói.

Nguyên Trưởng khoa Văn hóa Phát triển cũng nhấn mạnh về lý do cần bảo tồn giếng làng: “Giếng làng là biểu tượng văn hóa ngàn đời, góp phần cân bằng hệ sinh thái và đời sống dân sinh. Người dân nên bàn bạc tìm giải pháp phù hợp, vừa bảo tồn văn hóa, vừa đảm bảo an toàn". 

Bà Hồng dẫn chứng về sự cố xảy ra trong lễ hội chọi trâu ít năm trước khi xảy ra một vụ trâu húc người tử vong. Thời điểm đó, cũng có ý kiến cho rằng cần dẹp bỏ lễ hội này. Tuy nhiên, thay vì cấm bỏ lễ hội vì tai nạn điều quan trọng cần chấn chỉnh quy trình tổ chức và quản lý để đảm bảo an toàn, từ đó giữ gìn giá trị văn hóa.

Tính phương án bảo tồn giếng làng

Trao đổi với phóng viên Dân trí, đại diện UBND An Khánh cho biết, chưa nắm được thông tin từ cơ sở về nguyện vọng lấp giếng của người dân. 

Vị này cho biết, giếng làng nơi xảy ra vụ đuối nước vốn được chỉnh trang, dựng rào chắn, trang bị cửa an toàn. Tuy nhiên, trong quá trình sử dụng, do ý thức của người dân nên đôi khi cửa an toàn không được đóng chặt, bị xô lệch.

“Thời gian tới, xã sẽ trao đổi với thôn xóm khu vực tăng cường các biện pháp an toàn cho người dân, đặc biệt là trẻ nhỏ. Lưu ý tuyệt đối về việc khóa cửa khu vực xuống giếng. 

Giếng làng ở khu vực này vẫn có nhiều giá trị như hồ nhỏ góp phần điều hòa sinh thái, tiêu úng ngập và thoát nước, gắn với yếu tố văn hóa. Vì vậy, chúng tôi sẽ tính đến phương án bảo tồn, tăng cường biện pháp an toàn, tuyên truyền người dân nâng cao ý thức trong việc phòng chống nguy cơ đuối nước”, vị này nói.