Thưởng thức âm nhạc vui nhộn dàn kèn Huế ngày đầu năm

Dàn nhạc kèn Huế hoạt động theo mô hình câu lạc bộ thuộc Liên hiệp các Hội Văn học nghệ thuật Thừa Thiên Huế, bước đầu có 50 thành viên, trong đó có 40 nghệ sĩ chơi kèn bao gồm cả các em học sinh nhỏ tuổi. Được sự hỗ trợ của các đơn vị, doanh nghiệp để mua bộ dàn nhạc cụ, kèn, trống và kinh phí tập luyện, Dàn nhạc kèn đã chơi thành thạo nhiều bài nhạc của phương Tây và cả nhạc truyền thống Việt Nam.

Ông Phan Ngọc Thọ, Chủ tịch UBND tỉnh Thừa Thiên Huế cho biết, sự ra mắt Dàn nhạc kèn Huế là một hoạt động văn hóa có ý nghĩa phục vụ cho người dân và du khách khi đến cố đô Huế tham quan.

Các bài cổ nhạc, nhạc cung đình, nhạc nước ngoài như Top of The World - Carpenters, Happy New Year -  Abba, những tác phẩm cổ điển… được Dàn nhạc kèn Huế trình diễn sôi động, vui tươi trong buổi sáng đầu năm mới Dương lịch 2021.

Theo nhà văn Hồ Đăng Thanh Ngọc, Trưởng ban vận động thành lập Dàn nhạc kèn Huế, những năm đầu thế kỷ 20, âm nhạc phương Tây bắt đầu phổ biến tại Việt Nam. Tại Huế lúc bấy giờ đã xuất hiện các lớp âm nhạc phương Tây cùng các nhạc cụ đi kèm như mandolin, violon, harmonica, flute. Một sự kiện lớn đối với nền tân nhạc Việt Nam là vào ngày 11/11/1918, Dàn nhạc Kèn hơi nhà binh Pháp được thành lập tại Huế, trực thuộc Tòa Khâm sứ Trung kỳ. Đây là dàn nhạc kèn hơi đầu tiên tại Việt Nam. Dàn nhạc được tổ chức thành ba bộ: bộ gỗ, bộ đồng và bộ gõ với biên chế khoảng 64 nhạc công.

Năm 1919, vua Khải Định cũng cho thành lập riêng một dàn nhạc kèn hơi theo kiểu Pháp tại Huế. Dàn nhạc này nhằm mục đích đối ngoại, phục vụ cho các nghi lễ do triều đình tổ chức. Ông Trần Văn Liêu được giao tổ chức và đào tạo, thường hòa tấu các bài: Quốc ca Pháp, Quốc ca Nam triều do Trần Như Tú chuyển soạn; một số bản nhạc Việt Nam và quốc tế… Tiếp đó, năm 1920, đội kèn đồng của lính Khố xanh Huế ra đời.

Dàn nhạc kèn hơi ngoài phục vụ nghi lễ còn thường xuyên tổ chức các buổi hòa nhạc cổ điển và lãng mạn vào chiều chủ nhật tại "Nhà Kèn" trong vườn hoa trước Tòa Khâm sứ Huế (nay vẫn là Nhà kèn được giữ lại nguyên vẹn ở công viên 3/2 trước trường Đại học Sư phạm Huế). Ngoài các tác phẩm âm nhạc của các nhà soạn nhạc châu Âu như Mozart, Beethoven, Schubert, Bizet, Weber, Tchaikovsky, Chopin…; các bài hát phổ thông nước ngoài bằng tiếng Pháp như J'ai deux amours, La Madelon… cũng được thường xuyên được vang lên. Vì vậy ở Huế lúc đó, bên cạnh dòng nhạc cổ truyền, đã tồn tại thêm một dòng nhạc Tây phương, được công chúng tiếp nhận.

Một điều đáng chú ý là các dàn nhạc kèn hơi ở Huế lúc bấy giờ có trình độ chuyên môn khá tốt, nên thường được mời đi biểu diễn trong các sự kiện lớn trong nước cũng như nước ngoài. Năm 1922, dàn nhạc kèn hơi của Huế đã biểu diễn tại Hội chợ Đấu xảo ở Hà Nội. Năm 1930, biểu diễn ở Sài Gòn nhân dịp khánh thành đường sắt. Đặc biệt, năm 1931, dàn nhạc kèn hơi của Huế đại diện cho Việt Nam biểu diễn tại Hội chợ Quốc tế Paris. Đây là lần đầu tiên Việt Nam có dàn nhạc kèn hơi đi biểu diễn quốc tế.

Chiều 30/8/1945, lễ thoái vị của Vua Bảo Ðại - vị vua của triều đại phong kiến cuối cùng được tổ chức tại Ngọ Môn. Góp phần vào buổi lễ long trọng ấy là dàn nhạc gồm 130 nhạc công kèn hơi. Trên Kỳ đài Huế, cùng với bản nhạc hùng tráng "Tiến quân ca" lá cờ đỏ sao vàng từ từ kéo lên phần phật bay giữa trời Huế tự do độc lập".

Từ sau 1975, sinh hoạt Kèn hơi ở Huế bị mai một, những năm sau này, thành phố Huế có đầu tư cho Nhà Thiếu nhi Huế thành lập đội kèn thiếu nhi, song chỉ cầm chừng, không hoạt động mạnh. Năm 2012, Học viện Âm nhạc Huế cũng tổ chức biểu diễn hòa tấu có sự tham gia của kèn tại Nhà Kèn và Công viên Thương Bạc, tuy nhiên đến năm 2014 thì không duy trì được nữa.

Năm 2018, với tinh thần nhiệt huyết, nhạc sĩ Lê Quang Vũ (nguyên Chánh Văn phòng Hội Âm nhạc TP HCM) trở lại Huế và xúc tiến thành lập Câu lạc bộ Kèn Huế với khoảng 25 thành viên. Cuối năm 2018, Câu lạc bộ Kèn Huế được công nhận là thành viên thuộc Hội Âm nhạc Thừa Thiên Huế. Tuy nhiên, vì nhiều lý do, Câu lạc bộ Kèn Huế chỉ hoạt động cầm chừng.

Ngày 23/1/2020, Chủ tịch UBND tỉnh Phan Ngọc Thọ đã có buổi làm việc với Liên hiệp các Hội VHNT Thừa Thiên Huế, giao nhiệm vụ cho Liên hiệp Hội soạn thảo Đề án phục hồi Câu lạc bộ Kèn Huế và tổ chức biểu diễn; và triển khai thực hiện với kinh phí xã hội hóa.