Tầm quan trọng của sắt với sự phát triển của trẻ

Theo kết quả Tổng điều tra dinh dưỡng toàn quốc giai đoạn 2019-2020 của Viện Dinh dưỡng Quốc gia, tỷ lệ thiếu máu ở trẻ em dưới 5 tuổi là 19,6%, mức trung bình về sức khỏe cộng đồng. Tỷ lệ cao nhất ở nhóm trẻ vùng Tây Nguyên (26,3%) và vùng Trung du, miền núi phía Bắc (23,4%).

Thiếu máu do thiếu sắt, đặc biệt ở trẻ dưới 5 tuổi, là nguyên nhân phổ biến. Thiếu sắt ảnh hưởng đến sự phát triển thể chất và tinh thần của trẻ, gây rối loạn tâm thần và vận động. Trong 9 tháng đầu đời, thiếu máu có thể ảnh hưởng trực tiếp đến sự phát triển trí não, dẫn đến biếng ăn, không tăng cân và suy dinh dưỡng. Với trẻ lớn hơn, thiếu máu làm chậm tăng trưởng, giảm sức đề kháng và dễ nhiễm khuẩn. Việc phát hiện và điều trị kịp thời là rất quan trọng để bảo vệ sự phát triển của trẻ.

Nguyên nhân gây thiếu máu thiếu sắt ở trẻ

Thiếu máu thiếu sắt ở trẻ là vấn đề sức khỏe phổ biến, có thể ảnh hưởng nghiêm trọng đến sự phát triển thể chất và trí tuệ của trẻ. 

Một trong những nguyên nhân đầu tiên là thiếu sắt dự trữ khi còn trong bụng mẹ. Trong thai kỳ, thai nhi tích lũy sắt để tạo huyết sắc tố sau khi sinh. Tuy nhiên, nếu mẹ bị thiếu máu trong thai kỳ, hoặc trẻ sinh non, sinh đôi, lượng sắt dự trữ có thể không đủ, gây thiếu sắt ngay từ khi ra đời.

Tốc độ phát triển nhanh chóng của trẻ, đặc biệt trong 5 năm đầu đời cũng là yếu tố quan trọng. Khi trẻ tăng trưởng nhanh về thể chất và cân nặng, nhu cầu về sắt để tạo máu cũng tăng lên. Nếu không được bổ sung đầy đủ qua chế độ ăn uống, trẻ dễ gặp tình trạng thiếu máu thiếu sắt.

Trẻ không bú mẹ đầy đủ, sử dụng sữa không bổ sung sắt như sữa tươi hoặc bữa ăn thiếu các thực phẩm giàu sắt có thể dẫn đến tình trạng thiếu sắt. Ngoài ra, một số bệnh lý như rối loạn tiêu hóa, rối loạn hấp thu hoặc việc sử dụng kháng sinh quá nhiều cũng làm giảm khả năng hấp thu sắt từ thực phẩm, góp phần gây thiếu máu.

Thiếu máu thiếu sắt ở trẻ có thể xuất phát từ nhiều nguyên nhân khác nhau. Việc nhận diện đúng các yếu tố nguy cơ và có biện pháp can thiệp kịp thời là rất quan trọng để đảm bảo trẻ phát triển khỏe mạnh.

Trẻ bị thiếu máu thiếu sắt có thể biểu hiện ở các dấu hiệu như da xanh nhợt, móng tay yếu, tóc khô, biếng ăn, chậm lớn, táo bón và dễ bị nhiễm trùng. Thiếu máu não khiến trẻ mệt mỏi, ngủ gật, thiếu tập trung, ảnh hưởng đến học tập.

Dinh dưỡng phòng ngừa thiếu máu thiếu sắt ở trẻ

Dinh dưỡng là yếu tố then chốt trong việc phòng ngừa thiếu máu thiếu sắt ở trẻ em. Để đảm bảo trẻ phát triển khỏe mạnh, các bậc phụ huynh cần chú ý thiết kế dinh dưỡng trong từng bữa ăn của trẻ.

Lượng ăn của trẻ phải phù hợp với nhu cầu dinh dưỡng khuyến nghị, dựa trên độ tuổi, cân nặng, chiều cao và giới tính. Chế độ ăn cần đảm bảo tính đa dạng và đầy đủ các nhóm chất thiết yếu, bao gồm chất đường bột, đạm (cả động vật và thực vật), chất béo, vitamin và khoáng chất.

Ngoài ra, việc bổ sung thực phẩm giàu sắt vào thực đơn hàng ngày là rất quan trọng để giúp trẻ đủ sắt, ngăn ngừa thiếu máu. Bên cạnh đó, các loại quả chứa nhiều vitamin C như cam, bưởi, dâu tây sẽ hỗ trợ việc hấp thu sắt tốt hơn, nâng cao hiệu quả bổ sung dưỡng chất.

Để bổ sung sắt cho trẻ, mẹ có thể tham khảo các nguồn thực phẩm như thịt đỏ và nội tạng như thịt bò, thịt lợn, tim, gan, cùng với trứng (3-4 quả mỗi tuần) là nguồn sắt dễ hấp thu. Cá và động vật có vỏ như cá, cua, tôm, hến cũng rất tốt, mẹ có thể cho trẻ ăn 3-4 bữa cá mỗi tuần.

Các loại hạt như đậu phộng, quả óc chó, hạt mè, hạt hướng dương, hạt thông, rau lá xanh như bông cải xanh, rau bó xôi và các loại đậu như đậu tương, đậu Hà Lan cũng giúp bổ sung sắt hiệu quả.

Ngoài ra, mẹ có thể cho trẻ uống sữa bổ sung sắt thay vì quá nhiều sữa tươi để hỗ trợ dinh dưỡng tốt hơn.

Meiji Kids Formula là thực phẩm bổ sung dinh dưỡng cho trẻ từ 3 tuổi đến 10 tuổi của thương hiệu Meiji Nhật Bản. Nhà sản xuất cho biết, chỉ với 2 cốc (khoảng 400ml) mỗi ngày, Meiji Kids Formula có thể đáp ứng nhu cầu dinh dưỡng khuyến nghị về sắt cho trẻ, theo nhu cầu dinh dưỡng khuyến nghị vitamin và khoáng chất cho trẻ 3-6 tuổi của WHO 2004.

Ngoài ra, Meiji Kids Formula còn cung cấp loạt dưỡng chất quan trọng cho sự phát triển của trẻ. Sản phẩm bổ sung canxi, giúp tăng chiều cao vượt trội và phát triển hệ cơ xương khớp khỏe mạnh.

Meiji Kids Formula cũng hỗ trợ phát triển trí não tối ưu nhờ vào thành phần DHA và milkphospholipid. Hệ miễn dịch của trẻ được tăng cường nhờ sự kết hợp của các vitamin A, D và kẽm. Đặc biệt, sản phẩm bổ sung FOS - chất xơ hòa tan giúp tăng lợi khuẩn đường ruột bifidus, hỗ trợ hệ tiêu hóa khỏe mạnh.