Sống chung với thế giới người âm

Tranh giành đất để làm nghĩa trang

Nghĩa trang Cồn Lim, xã Thanh Lương, huyện Thanh Chương (Nghệ An) có tổng diện tích khoảng trên 2ha. Nghĩa trang Cồn Lim có từ xa xưa thuộc xóm 3, xã Thanh Lương, huyện Thanh Chương.

Theo quan sát thì hiện nay nghĩa trang này không còn một chỗ trống nào, bởi một lý do tất cả mọi người dân ở đây đã tranh nhau từng m2 đất, gia đình nào mạnh thì tranh được nhiều, còn gia đình nào yếu thì lấy được ít thậm chí không có m2 đất nào.

Bà Nguyễn Thị Sửu năm nay 80 tuổi đời, trú xóm 3, xã Thanh Lương, huyện Thanh Chương cho biết: “Tôi năm nay đã 80 tuổi đời nhưng lo lắm, vì sau này có qua đời rồi không biết lấy đất đâu để mà chôn cất. Bởi hiện tại khu vực nghĩa trang này mỗi người bao vây một chút nên không còn một m2 đất trống nào nữa. Bên cạnh đó, nghĩa trang nằm sát khu dân cư nên đã gây ô nhiễm môi trường, nhất là nguồn nước sinh hoạt”.

Xóm 3, xã Thanh Lương hiện có 196 hộ dân sinh sống với 768 nhân khẩu. Một phần địa phận của xóm nằm ngay cạnh nghĩa trang Cồn Lim - nơi chôn cất hàng nghìn thi thể người chết của các xóm 1, 2, 3, 4 và xóm 13 (xã Thanh Dương). Theo các cụ cao niên trong làng, khu nghĩa trang Cồn Lim có từ lâu đời.

Tuy nhiên, mấy năm trở lại đây, khi diện tích Cồn Lim bị thu hẹp do số lượng người chết và an táng tại đây tăng nhanh thì “bỗng dưng” các khu mộ ngày càng tràn xuống ở gần với nhà dân. Cứ vào mùa nắng nóng thì mùi xú uế ở nghĩa trang cứ bốc lên nồng nặc khiến người dân sống gần đó rất lo lắng.

Cả thôn có gần 200 hộ dân thì đến gần 50 hộ là sống giáp ranh với khu nghĩa trang. Nhà xa nhất cũng chỉ có vài trăm mét còn nhà nào không may mắn bắt buộc phải sống chung với thế giới của người âm khi khoảng cách chỉ còn vài bước chân. Trong khi đó, không có người quản trang nên cứ đến thời điểm người ta bốc mộ là các thứ quần áo, tóc tai chưa tiêu được vứt bừa bãi; rồi gia đình nào thích chôn đâu thì chôn.

Đã xảy ra nhiều mâu thuẫn và khó giải quyết

Mấy năm nay tỉ lệ người dân ở đây mắc các bệnh nan y ngày càng cao, đặc biệt là loại bệnh ung thư tăng cao hơn so với trước. Tại nhiều kỳ tiếp xúc cử tri, người dân xóm 3 đã phản ánh tình trạng trên đến các cấp, các ngành nhưng đến nay vẫn chưa cải thiện được gì, trao đổi về vấn đề này ông Nguyễn Sỹ Thành - PCT UBND xã Thanh Lương, huyện Thanh Chương bày tỏ quan điểm:

Nghĩa trang ở đây đã có từ đời xa xưa, việc chôn cất ở đây rất lộn xộn, thậm chí chôn chồng nhau. Hiện nay địa phương đã quy hoạch nghĩa trang cách đây khoảng 6km, quãng đường khá xa nên một số gia đình không muốn đưa vào đó, vì vậy vấn đề tranh đất nghĩa trang ở đây vẫn xảy ra thường xuyên. Tuy nhiên, do vấn đề tâm linh nên địa phương khó giải quyết.

Không chỉ dừng lại ở câu chuyện nghĩa trang, nhân dân còn hứng chịu những ảnh hưởng không nhỏ từ bãi rác thải, nằm ngay sát nghĩa trang này. Hàng ngày có hàng tấn rác thải sinh hoạt được tập kết về đây làm cho mùi hôi thối càng thêm nặng nề hơn. Vào những ngày nắng nóng, hoặc thay đổi thời tiết thì người dân sống ở gần khu vực nghĩa trang có lúc phải nghẹt thở vì cái mùi hôi thối bốc lên từ bãi rác và nghĩa trang.

Ông Thành cho biết thêm: “Theo quy hoạch nông thôn mới (NTM) thì xã có 1 bãi rác tại xóm 9 (vùng đồi núi) và 3 nghĩa trang tại các xóm 3, 8, 9. Tuy nhiên, vì chưa có kinh phí nên chưa tiến hành thực hiện được. Còn khu vực rác thải tại bãi nghĩa trang Cồn Lim thì do nằm ở vị trí không thuận lợi nên UBND xã không quản lý được. Phần lớn, lượng rác thải chủ yếu người dân từ khu vực chợ Cồn bao gồm các xã Thanh Dương và Thanh Yên đổ ra”.

Không chỉ xã Thanh Lương, hiện tại khu vực nghĩa trang của xã Ngọc Sơn, nằm ở rú Nguộc, một số hội dân nơi đây tự ý bao vây, xây dựng nghĩa trang lấn chiếm cả mốc lộ giới quốc lộ 46 đoạn qua rú Nguộc. Điều này sẽ ảnh hưởng đến công tác giải tỏa hành lang ATGT và giải phóng mặt bằng khi có chủ trương nắn chỉnh và mở rộng làn đường. Dẫu biết điều này nhưng rồi chính quyền địa phương cũng đành bất lực?

Ông Thái Văn An - Chủ tịch xã Ngọc Sơn, huyện Thanh Chương cho hay: “Hiện nay địa phương chúng tôi có một số nghĩa trang không có đất để chôn cất nữa. Đặc biệt, tại chân rú Nguộc có nhiều gia đình tự ý xây dựng nghĩa trang lấn chiếm cả mốc lộ giới QL46, khi địa phương phát hiện được thì những phần mộ họ đã xây dựng xong, do đó gây khó giải quyết cho địa phương”.

Những thực tế này đang đi ngược lại chủ trương xây dựng NTM. Bởi việc xây dựng, quy hoạch nghĩa trang là một trong những tiêu chí về môi trường nhưng hầu như tất cả đều đang nằm trong tình trạng thiếu đất để quy hoạch xây dựng. Điều cần phải nói lại một lần nữa, do thiếu đất nghĩa trang nên tình trạng mua bán, tranh giành nhau từng thước đất để làm nghĩa trang cho gia đình, dòng họ đã trở nên vấn đề nóng trong xã hội, đã có một số vụ xô xát, gây mất tình đoàn kết làng xóm.

Được biết, trên địa bàn huyện Thanh Chương, hiện nay một số xã không còn đất để quy hoạch vùng nghĩa trang để chôn cất cho người đã khuất. Việc tìm ra vùng đất để xây dựng nghĩa trang là một bài toán khó khăn trước mắt cũng như lâu dài. Điều này đang được huyện Thanh Chương hết sức quan tâm.

Ông Lê Đình Thanh - PCT UBND huyện Thanh Chương cho biết thêm: “Hiện nay UBND huyện đang chỉ đạo Phòng tài nguyên và Môi trường, chỉ đạo các địa phương tuân thủ các quy định của nhà nước, trong việc chôn cất mai táng đúng nơi quy định và góp phần vào việc quy hoạch xây dựng NTM”.

Những tưởng chuyện người đã khuất ở lẫn với người còn sống, hay các nghĩa trang xen lẫn khu dân cư, chỉ có ở các thành phố lớn. Sống chẳng yên thân vì ô nhiễm môi trường, chết lại lo không có đất chôn. Bên cạnh nỗi lo về cơm áo gạo tiền những nỗi lo này đang trực tiếp ảnh hưởng đến đời sống của người dân xã Thanh Lương, Ngọc Sơn và nhiều địa phương khác trên địa bàn huyện Thanh Chương.

Xây dựng NTM mới hay thực hiện bất kỳ một chủ trương chính sách gì thì cũng phải vì đời sống của người dân. Thiết nghĩ các cơ quan chức năng cần phải có giải pháp, thậm chí là có việc gác lại những công trình chưa thực sự thiết thực quy hoạch, xây dựng được nghĩa trang, bãi rác đủ tiêu chuẩn để sớm giải quyết được nỗi lo này.

Văn Lý - Thành Trung