Quán cà phê TPHCM có 10.000 món đồ cổ: Tiền hóa thạch, xe thời vua Bảo Đại

Nơi giữ thời gian

Buổi sáng, ông Huỳnh Minh Hiệp (SN 1972) mặc bộ bà ba giản dị, tỉ mỉ sắp xếp mấy quyển sách, báo cũ trong quán cà phê.

Ông Hiệp là nhà sưu tầm có tiếng ở TPHCM, đồng thời là chủ quán. Ông cho biết nơi đây là tâm huyết của ông, chứa đựng những món đồ cổ được ông sưu tầm trong hơn 30 năm qua và xem như báu vật.

Chiếc xe bán báo và loạt sách báo nhuốm màu thời gian tại quán cà phê của ông Hiệp (Ảnh: Mộc Khải).

Với khát khao lưu giữ những nét đẹp của thời gian, không phân biệt các đồ vật có giá trị cao hay thấp, ông Hiệp đã sở hữu lượng hiện vật không đếm xuể sau hành trình sưu tầm hơn 3 thập kỷ. 

Trước đây, hầu hết đồ vật được ông Hiệp cất giữ trong kho tại nhà riêng. Từ năm 2018 đến nay, các hiện vật được trưng bày tại quán cà phê Lúa.

"Người bạn thân thiết của tôi - NSƯT Kim Tuyến - chính là người đề xuất tôi mở quán cà phê để trưng bày những món đồ tôi đã sưu tầm. Cô ấy nói tôi phải trưng bày, để nhiều người khác cũng có cơ hội nhìn ngắm, tiếp cận những món đồ xưa cũ, sống lại những ký ức xưa. Thế là vào năm 2018, quán cà phê này ra đời", ông Hiệp kể.

Tại quán, ông Hiệp trưng bày gần 10.000 hiện vật, khiến không gian nơi đây vừa hoài cổ, vừa gần gũi. Người đàn ông chất phác cũng tâm sự, các hiện vật ông có phần do tìm kiếm, nài nỉ để mua lại, phần do nhiều người tin tưởng, trao tặng và gửi gắm lưu giữ.

"Trong quán cà phê có những đồng tiền từ thời nhà Lê, cách đây đã hơn 500 năm, khối tiền cổ hóa thạch của thời vua Minh Mạng từ năm 1820, chiếc xe bán báo trước năm 1975, hộp xà bông mang thương hiệu Cô Ba nổi tiếng khắp Sài Gòn từ năm 1920 hay dầu cù là Mac-phsu - thương hiệu dầu được sử dụng phổ biến ở Sài Gòn thập niên 60...", ông Hiệp nói.

Quán cà phê của ông Hiệp trưng bày bộ sưu tập tiền cổ, tiền hóa thạch (Ảnh: Mộc Khải).

Quán cà phê của ông Hiệp còn có bộ sưu tập 500 tờ báo thuộc nhiều giai đoạn, trong đó có 100 tờ nhật báo của Sài Gòn xưa và nhiều tờ báo mang giá trị lịch sử, có thể kể đến tờ Gia Định báo do ông Trương Vĩnh Ký làm chủ biên - tờ báo viết bằng chữ quốc ngữ đầu tiên tại Việt Nam.

Dạo quanh quán cà phê của ông Hiệp, ai cũng ngỡ ngàng, thích thú trước những món đồ vừa quen thuộc vừa xa lạ. Nhiều người phải thốt lên: "Ngày xưa nhà tôi cũng có món này, nhưng giờ không còn nữa".

Một số hiện vật trong bộ sưu tập biển quảng cáo Sài Gòn xưa của ông Hiệp (Ảnh: Mộc Khải).

Mỗi lần khách hàng bày tỏ sự thích thú trước món đồ nào, ông Hiệp lại thao thao giới thiệu về món đồ đó cho khách rõ. Sở hữu hàng ngàn đồ vật khác nhau, nhưng ông Hiệp lại thuộc nằm lòng thời gian ra đời, lịch sử tồn tại và nét đặc biệt của mỗi món đồ. Ông gọi đó là sự đam mê.

Lắng nghe nguồn gốc, lịch sử những món đồ cổ trong quán cà phê, không ít người cho rằng ông Hiệp đã phải bỏ ra số tiền không nhỏ để có được một gia tài cổ vật đồ sộ như hiện nay.

Song, ông Hiệp cho biết điều quan trọng nhất với ông khi sưu tầm là muốn lưu giữ những đồ vật gắn liền với đời sống người dân qua các giai đoạn lịch sử. Ông không muốn giá trị vật chất khiến hiện vật ông sở hữu mất đi giá trị thời gian, cảm xúc.

Những món đồ được sử dụng phổ biến cách đây nhiều năm (Ảnh: Mộc Khải).

"Tờ Gia Định báo tôi có là tờ xuất bản ngày 2/9/1890 - một thời điểm rất đặc biệt. Tôi còn có tờ Tiếng Dân của ông Huỳnh Thúc Kháng, đây là tờ báo chỉ lưu hành trong 16 năm, hay tờ Lục tỉnh tân văn...", ông Hiệp chia sẻ.

Hành trình sưu tầm gian truân

Ông Hiệp cho biết, để sở hữu một món đồ đã ra đời từ nhiều năm về trước không phải dễ. Ông đã phải đi khắp các tỉnh từ gần đến xa, từ thành thị đến nông thôn để tiếp cận một món đồ cổ. 

"Điển hình như tờ Gia Định báo - món cổ vật tôi đã mất hơn 10 năm tìm kiếm mới có dịp tiếp cận. Cách đây khoảng vài năm, tôi nhận tờ báo này từ một vị tiền bối ở Hà Nội. Ông ấy lớn tuổi nên muốn nhượng lại tờ báo cho tôi, để tôi tiếp tục lưu giữ về sau", ông Hiệp nói.

Hay có thể kể đến chiếc Motobecane AB1 đời 1938 dung tích 125cc, 3 số tay, thuộc thời vua Bảo Đại. Để có chiếc xe này, ông Hiệp phải nhiều lần thuyết phục một nhà sưu tầm ở Vĩnh Long. 

Ông Hiệp sở hữu bộ sưu tập 500 tờ báo, trong đó có 100 tờ nhật báo của Sài Gòn (Ảnh: Mộc Khải).

Sau 7 năm tồn tại, quán cà phê của ông Hiệp đã được Tổ chức Kỷ lục Việt Nam xác lập kỷ lục là nơi trưng bày các hiện vật tái hiện Sài Gòn xưa (trước năm 1975).

Nhờ vẻ đẹp hoài cổ, quán cà phê này còn là nơi được những nghệ sĩ tên tuổi như Như Quỳnh, Đàm Vĩnh Hưng... lựa chọn tổ chức các đêm nhạc. Đây cũng là một trong những bối cảnh trong bộ phim điện ảnh Nhà bà Nữ của đạo diễn Trấn Thành.

 Danh ca Như Quỳnh gửi tặng quán cà phê của ông Hiệp 2 chiếc đĩa ca nhạc cũ (Ảnh: Mộc Khải).

Ngoài ra, quán cà phê Lúa còn là nơi trưng bày gần 2.000 hiện vật trong bộ sưu tập được tổ chức Kỷ lục Việt Nam xác lập kỷ lục: Bộ sưu tập phiếu đi chợ và các hiện vật, giấy tờ liên quan dịch Covid-19 tại các địa phương của Việt Nam có số lượng nhiều nhất.

Ông bộc bạch: "Giai đoạn Covid-19 bủa vây là giai đoạn khó quên. Thời điểm đó, tôi gia nhập tuyến đầu chống dịch, lái xe đi khắp nơi hỗ trợ người dân. Cũng nhờ đó, tôi có các loại giấy tờ mà bây giờ cầm trên tay tôi cũng trỗi dậy nhiều cảm xúc, như phiếu đi chợ, phiếu mua dược phẩm y tế, giấy xét nghiệm... Với tôi, những tờ giấy nhỏ bé, đơn giản đó đã phản ánh một giai đoạn khó khăn, kiên cường của đất nước mình".

Ông Hiệp tâm sự, bao năm qua, ông giữ gìn các cổ vật cẩn thận bằng cả tấm lòng, chưa bán đi bất cứ món nào. Song, ông cũng từng tặng hiện vật cho các bảo tàng, bởi ông cho rằng cổ vật được nhiều người chiêm ngưỡng sẽ lại càng thêm ý nghĩa.

Thỉnh thoảng, ông Hiệp lại kết hợp với các đơn vị triển lãm, chính quyền địa phương, vận chuyển các cổ vật của mình từ quán cà phê đến các bảo tàng, để tái hiện những không gian văn hóa cho người dân tham quan, trải nghiệm.

Ông Hiệp tâm sự, trong gia đình cũng chỉ có ông tâm huyết sưu tầm, các thế hệ sau đều có những con đường và định hướng riêng. Cũng vì thế, ông mong rằng tương lai, sau quán cà phê này, ông có thể cho ra đời một bảo tàng để trưng bày, lưu giữ những cổ vật đến ngàn đời.