Mâm cơm Việt có thể đạm bạc nhưng không thể thiếu gia vị đặc biệt này

Mâm cơm – một từ đơn giản mà thân thuộc khó tả. Cũng như các nước khác, mâm cơm Việt Nam cũng có những nét đặc trưng với những gia vị rất riêng.

Mâm cơm Việt Nam – không chỉ ngon mắt mà còn đủ chất

Mâm cơm người Việt là một bản hoà sắc của rất nhiều nguyên liệu từ động vật đến thực vật nên bạn sẽ rất khó để “ngấy”. Dù ít hay nhiều, người Việt vẫn luôn cố gắng có đủ những chất dinh dưỡng cần thiết trên một mâm cơm: chất béo, đạm, tinh bột, vitamin, chất xơ,...

Nếu người Tây đôi khi bữa ăn chỉ bánh mì quệt mứt thì người Việt lại cầu kì hơn, một chén cơm bao giờ cũng kết hợp nhiều món khác nhau. Theo một nghiên cứu trong cuốn European Journal of Nutrition, cơm trắng khi ăn một mình có chỉ số ảnh hưởng của tinh bột lên đến 96, nhưng khi ăn kết hợp cùng thịt cá và rau củ có thể giảm xuống còn 50. Uống canh cũng giảm phản ứng của cơ thể với đường. Thế mới thấy, ông cha mình hoá ra cũng là những bậc thầy dinh dưỡng không kém cạnh ai là bao!

Mâm cơm Việt Nam – khéo léo hoà hợp âm dương ngũ hành

Con gà cục tác lá chanh,

Con lợn ủn ỉn mua hành cho tôi.

Không đơn thuần chỉ là kinh nghiệm ăn ngon mà ẩn trong đó chính là triết lý âm dương ngũ hành, kết hợp hài hoà nóng - lạnh - ấm – mát - trung tính.

Ngẫm một chút sẽ thấy tất cả món ăn thuần Việt đều nghiêm ngặt tuân thủ theo triết lý này. Ví dụ ăn canh cua (lạnh) thường đi kèm cùng cà pháo (nóng); trứng vịt lộn (lạnh) kèm rau răm và muối tiêu (nóng) cho đỡ nặng bụng,… Mỗi bữa ăn của người Việt thực sự chính là một bài thuốc từ nguyên liệu đến gia vị.

Mâm cơm Việt Nam – dù sang hay khó vẫn không thể thiếu nước mắm

Riêng với nước mình, nếu để ý bạn sẽ cảm nhận một hương vị rất Việt luôn có trong mọi mâm cơm – cái vị mằn mặn cùng hương biển nồng đậm chỉ có trong từng giọt nước mắm.

Đằng sau hai từ “nước mắm” giản dị lại chứa đựng rất nhiều khía cạnh nghệ thuật của người Việt.

Trước hết là nghệ thuật trong việc nêm nước mắm. Với người Việt, nêm nước mắm không phải nêm “đại” mà món nào cũng định sẵn mức hương vị. Như canh chỉ cần 1 muỗng nhẹ nhưng với kho quẹt thì nước mắm nhiều mới bật lên cái hồn món ăn.

Món Việt đậm đà, kích thích vị giác có công rất lớn của nước mắm. Đôi khi chỉ dăm ba muỗng nước mắm lại tạo sự khác biệt ở mỗi vùng. Tỉ dụ người Nam vốn hảo ngọt nên sẽ chỉ dặm thêm chút ít nước mắm vào món thịt kho tàu nhưng người Trung thì ngược lại.

Nghệ thuật chấm nước mắm cũng ghi nhiều ý nghĩa. Người Việt thích không khí quây quần nên thường dọn tất cả món ăn lên và dùng chung. Chấm chung chén nước mắm thể hiện rất rõ tính cộng đồng và sự gắn kết cuộc sống tâm hồn người Việt. Chưa kể, chấm nước mắm khéo cũng mang ẩn dụ của nề nếp gia đình, sự ý tứ trên bàn ăn.

Nói đến nghệ thuật trong nước mắm phải nói đến sự cầu kì của việc làm nước mắm. Để làm nước mắm giàu đạm, phải chọn cá cơm than – loại có lượng protein bậc nhất trong các loài cá cơm. Muối hạt to, trắng trong óng ánh nắng, vị lại không quá mặn chát. Đặc biệt, cá phải “ăn” muối ngay khi vừa đánh bắt xong theo đúng tỉ lệ truyền thống 3 cá : 1 muối thì mùi vị nước mắm mới trăm phần trăm từ biển.

Quan trọng hơn, nước mắm chỉ thực sự “chất” khi nguyên liệu được chắt chiu từ vùng biển sạch. Ở nước ta, một trong những miền biển còn giữ được vẻ hoang sơ không thể không nhắc tới biển Cà Ná (Ninh Thuận).

Hiện tượng nước trồi đặc biệt ở Ninh Thuận biến cảng Cà Ná trở thành một trong bốn ngư trường lớn nhất nước. Cá cơm than nơi đây vì thế cũng đạt chất lượng làm nước mắm. Không những thế, Cà Ná còn là vùng làm muối nổi tiếng với lịch sử hơn 100 năm. Với hạt muối đạt độ nguyên chất lên đến 95%, không ngoa khi mệnh danh đây là “đồng muối nguyên thuỷ” của Đông Nam Á.

Nhiều thương hiệu nước mắm truyền thống cũng từ Cà Ná mà vang danh. Trong số đó, có thể kể đến nước mắm nhĩ Thuận Ngư – một sản phẩm tâm huyết của thương hiệu nước mắm truyền thống trứ danh 584 Nha Trang.

584 Nha Trang rất chú trọng vào sản phẩm của mình trước khi đến tay người tiêu dùng. Với Thuận Ngư, nhờ phương pháp truyền thống để cá “ăn” muối trên thuyền nên lượng đạm nguyên chất đến 79%. Chất muối tinh khiết từ Cà Ná cũng làm nên hương vị rất đặc trưng cho Thuận Ngư – ngọt hậu vị cá tươi, dịu thanh vị muối biển.

Bốn kỳ liên tiếp giành danh hiệu danh giá Sao Vàng Đất Việt (2011 – 2018) và 18 năm đạt Hàng Việt Nam Chất Lượng Cao, 584 Nha Trang để lại dấu ấn sâu đậm trong lòng người tiêu dùng là nước mắm nguyên chất, không phụ gia, đảm bảo lượng đạm tốt cho sức khoẻ cùng hương vị rất đặc trưng.

Mỗi người con sinh ra và lớn lên trên mảnh đất hình chữ S đều đã ít nhất một lần được thưởng thức cơm trắng chan chút nước mắm mộc mạc trên mâm cơm. Đó là hương vị yêu thương được nêm vào từng món ăn, là hương vị gia đình khi chấm chung chén nước mắm và hơn nữa là hồn Việt khi làm nên từng giọt nước mắm an lành.