Độc đáo lễ rước lửa đêm giao thừa của người dân làng biển

Xã Cảnh Dương, huyện Quảng Trạch (Quảng Bình) vốn là một làng biển có truyền thống gần 400 năm. Người dân tại đây cho biết, tục lấy lửa đêm cuối năm tại làng biển này xuất hiện từ lâu đời, từ những ngày thành lập làng.

Từ thời xa xưa, để thực hiện tục xin lửa, người dân làng Cảnh Dương đã đốt một đống lửa giữa làng vào thời khắc giao thừa và gọi mọi người đến cung kính lấy về.

Cứ như vậy, tục xin lửa được thế hệ đi trước truyền lại cho thế hệ sau thực hiện. Theo thời gian, một số nghi lễ trong tục xin lửa đã được thay đổi, tuy nhiên đến nay, tục lệ này vẫn giữ được những nét độc đáo đặc sắc riêng, không nơi nào có được.

Người Cảnh Dương quan niệm, ngọn lửa như vị thần mang lại ấm no hạnh phúc, nhất là trong những ngày đi biển. Trong ngày Tết, con em trong làng dù đi làm ăn xa, vẫn luôn đau đáu hướng về tục xin lửa đêm 30 Tết ở quê hương mình.

Còn những người gốc làng biển, dù làm việc hay lập nghiệp cách đó hàng chục cây số vẫn sắp xếp thời gian trở về đoàn tụ cùng gia đình bên đống lửa thiêng của làng.

Công tác chuẩn bị cho lễ xin lửa đêm 30 được người dân làng biển thực hiện từ nhiều ngày trước đó. Cứ đến những ngày giáp Tết, những chàng trai khỏe mạnh nhất, chưa có gia đình sẽ lên rừng, đốn những gốc gỗ to, cháy đượm, khi lửa tàn sẽ cho ra những lớp tro trắng mịn nhất để đem về, chất thành đồng trước đình làng.

Vào chiều 30 Tết, ban tế lễ chuẩn bị sẵn hương án trong đình. Khoảng 20h đêm, người dân làng biển Cảnh Dương lại tập trung đông đủ tại sân đình, nhà ít nhất thì có một người đại diện, đông thì có khi đi cả nhà. Tất cả mọi người cùng vây tròn quanh đống củi. Từng gia đình trong làng đã chuẩn bị sẵn vật dụng để rước lửa từ đình thờ tổ về nhà. Đó có thể là một cây đuốc, nắm bùi nhùi, hoặc một chiếc hộp bên trong có cuộn vải tẩm dầu hỏa. 

Đúng 22h, những người già trong làng sẽ làm lễ cúng thần linh, cầu may mắn, cầu cho những chuyến đi biển của người dân trong năm mới thuận lợi và xin được rước ngọn lửa từ đình tổ ra thắp ở sân đình.

Thời khắc ấy, tất cả mọi người đều nghiêm trang thành kính hướng về tổ tiên, ông bà. Đến 23h, một bô lão được lựa chọn trước đó sẽ thắp lửa và rước ra trước sân đình nơi có đống củi xếp sẵn. Đúng vào thời khắc chuyển giao giữa năm cũ và năm mới, người dân dùng dụng lấy lửa của mình đến bên đống lửa giữa sân đình để châm lửa rồi rước ngọn lửa thiêng đó về nhà mình.

Trên khắp các con đường của làng biển Cảnh Dương những ánh sáng nhấp nhô theo tay người trở về từng gia đình. Lửa thiêng đình làng về đến từng hộ dân trở thành tài sản tâm linh hết sức quý báu. Ngọn lửa từ bùi nhùi được châm cháy để nấu bánh chưng, nấu lễ dâng cúng tổ tiên. Ngọn lửa ấy cũng được gìn giữ suốt 3 ngày Tết để thắp hương bàn thờ, với mong muốn cầu xin tài lộc trong năm mới. 

Với người dân làng biển Cảnh Dương, từ bao đời nay, ngọn lửa luôn mang đến niềm vui, sự may mắn, ấm no trong những chuyến ra khơi bám biển cũng như cuộc sống trong đất liền. Với ngọn lửa thiêng đêm Giao thừa, người dân làng biển Cảnh Dương tin tưởng, kỳ vọng một năm trời yên biển lặng cho những chuyến đi biển bội thu tôm cá.

Rước lửa thiêng từ đình làng về nhà đã trở thành tài sản tâm linh hết sức quý báu của người dân làng biển Cảnh Dương. Đây cũng là nét văn hóa độc đáo của người dân ngôi làng biển có lịch sử hình thành gần 400 năm.

Tiến Thành -  Mộng Lân