Dân sinh
Fica
DTiNewsBạn đọc viết:
Muốn hát được, phải có kinh tế
(Dân trí) - Từ làm kinh tế bằng quan điền, bằng tiền trù, chuyển sang khi hát ở đình, ở đám, người ta đặt một mâm gạo, ai có lòng, thấy thích thì bỏ tiền ủng hộ… Thời nay, tôi nghĩ, các nhóm quan họ quyên tiền qua hát là điều bình thường, không có gì đáng nói.
(ảnh: Thiên Lam)
Ở đây có 2 chuyện: Nét đẹp và Truyền thống. Xử lí như thế nào?
Trước hết nói chuyện Truyền thống: Hát "Quan họ" vốn là hát "Cửa quan" (Quan hộ ca). Các nhà quan xưa nuôi các Giáo phường để hát ca thưởng thức và giao đãi. Họ nuôi bằng việc cấp ruộng và quy định thưởng tiền thêm trong các cuộc hát. Điều này còn thể hiện rõ trong các bia đá thế kỉ XVIII ở vùng này. Vậy nó cũng chính như là hát "Cửa quyền" (Quyền môn ca).
Khi các quan chết đi, bia quy định vào xuân thu nhị kì hát ở nhà thờ hoặc Đình (do quan góp hậu hoặc chủ trương đứng ra xây dựng). Đình Lim là đình hàng tổng do quan Tổng trấn Nguyễn Đình Diễn đứng ra hưng công và được bầu hậu ở đó. Có hiện tượng các Giáo phường bán quyền hát cho Nhóm khác mới lập, nên ngày càng nhiều nhóm ra đời và cạnh tranh nhau mua lại quyền hát (ruộng và tiền trù). Tạo nên sự phát triển lan tỏa tục hát này ra dân gian và quan họ như một hệ thống dân gian đã hình thành như vậy.
Muốn hát được phải có kinh tế. Từ làm kinh tế bằng quan điền, bằng tiền trù, chuyển sang khi hát ở đình, ở đám, người ta đặt một mâm gạo, ai có lòng, thấy thích thì bỏ tiền ủng hộ. Hát chèo thì nghĩ ra các màn dắt mẹ dắt em đi xin để quyên tiền. Ngày nay, thay nó bằng nón hay tráp cũng là bình thường. Thời tư bản hình thành các rạp hát bán vé. Tới thời…bao cấp ở ta có hình thức nuôi tổ, đội văn nghệ hát phục vụ ăn công điểm của Hợp tác xã.
Vậy thời nay, theo tôi nghĩ, các nhóm quan họ quyên tiền qua hát là điều bình thường, không có gì đáng nói. Và tôi cũng cho rằng sự nghiên cứu Quan họ của ta từ 1956 đến nay (gần 60 năm qua) có phần bị lệch lạc về tìm hiểu cội nguồn nên tạo ra những phản ứng trong chuyện này, còn dân gian thì vẫn tiếp tục truyền thống đó.
Tỉnh Bắc Ninh có lẽ cũng do vậy nên mới đưa ra những quy định có phần hơi… cực đoan như thế chăng?
Hoàng Vĩnh Nguyên
