Cơ duyên cách mạng đưa Đại tướng đến với Tuyên Quang

Năm 1941 Bác Hồ từ Trung Quốc về Pác Bó (Cao Bằng) lãnh đạo cách mạng Việt Nam. Tại đây Bác Hồ đã chỉ thị cho đồng chí Võ Nguyên Giáp: muốn phát triển cách mạng phải mở một con đường Nam tiến. Con đường Nam tiến sau này được hình thành nối liền các tỉnh từ Pác Bó (Cao Bằng) tới Chợ Chu (Thái Nguyên). Chính con đường Nam tiến này đã đưa Đại tướng Võ Nguyên Giáp “bắt mạch” được phong trào cách mạng ở Tuyên Quang mà tiêu biểu là huyện Sơn Dương, bởi Sơn Dương giáp với Chợ Chu (Thái Nguyên).

Trên mảnh đất Tuyên Quang lịch sử này, cuối tháng 5/1945 để chuẩn bị lực lượng cho tổng khởi nghĩa, Trung ương Đảng đã cho  chuẩn bị thành lập trường Quân chính kháng Nhật (tiền thân của trường Đại học Trần Quốc Tuấn ngày nay) ở Khuổi Kịch, thôn Tân Lập, xã Tân Trào. Bác Hồ rất quan tâm đến việc đào tạo cán bộ, Bác đã giao cho đồng chí Võ Nguyên Giáp trực tiếp phụ trách. Đồng chí Hoàng Văn Thái được Bác cử làm Giám đốc, đồng chí Thanh Phong làm Phó giám đốc.

Ngày 25/6/1945, sau một thời gian khẩn trương chuẩn bị, trường làm lễ khai giảng khóa I. Buổi lễ được tổ chức đơn giản nhưng rất trang nghiêm. đồng chí Võ Nguyên Giáp thay mặt Ủy ban lâm thời Khu giải phóng nói chuyện với học viên. Chiều hôm đó, toàn trường ăn một bữa cơm không muối để cùng nhau giữ một kỷ niệm sâu sắc, mở đầu cho truyền thống chịu đựng gian khổ của nhà trường quân sự cách mạng.

Tại Đại hội Quốc dân Tân Trào, Sơn Dương, Tuyên Quang tháng 8/1945, Đại tướng Võ Nguyên Giáp được bầu vào Ủy ban Dân tộc giải phóng Việt Nam, Bộ trưởng Bộ Nội vụ trong Chính phủ lâm thời nước Việt Nam Dân chủ Cộng hòa và được bổ sung vào Thường vụ Ban Chấp hành Trung ương Đảng. Ngày 16/8/1945, dưới bóng đa Tân Trào, Đại tướng Võ Nguyên Giáp đã đọc bản Quân lệnh số 1 của Ủy ban Khởi nghĩa toàn quốc, chỉ huy đơn vị giải phóng quân tiến về Hà Nội, cùng nhân dân cả nước thực hiện cuộc tổng khởi nghĩa giành chính quyền, lập nên nước Việt Nam Dân chủ Cộng hòa vào ngày 2/9/1945.

Năm 1946 thực dân Pháp bội ước đánh chiếm nước ta trở lại, Bác Hồ, Trung ương Đảng, Quốc hội, Chính phủ phải chuyển lên Tuyên Quang để trường kỳ khánh chiến. Tân Trào lúc này một lần nữa lại trở thành “Thủ đô kháng chiến” thần thánh của cách mạng Việt Nam.

Năm 1947 thực dân Pháp cho quân tấn công lên chiến khu Việt Bắc nhằm tiêu diệt “Thủ đô kháng chiến” của ta. Trước tình thế này, Đại tướng Võ Nguyên Giáp đã truyền đi một mệnh lệnh nổi tiếng cho Tiểu đoàn 42: “Hãy sống chết với con đường Bình Ca - Thái Nguyên”. Chính nhờ mệnh lệnh đanh thép này mà an toàn khu Tân Trào được giữ vững và nối liền được với phong trào cách mạng của các tỉnh.

Sau chiến dịch Việt Bắc Thu - Đông 1947, một vinh dự lớn đến với Tiểu đoàn 42 là  được Tổng chỉ huy Võ Nguyên Giáp gửi thư khen: “Trận Bình Ca, Tiểu đoàn 42 đã đánh lui một trận đổ bộ của giặc, xung phong cướp súng, bắn chìm pháo thuyền, ghi một chiến công đầu tiên, mở đầu cho những chiến công rực rỡ khác trên sông Lô”. Lời khen này đã được thêu trên lá cờ chiến thắng của Tiểu đoàn và được khắc trên bệ đá của bức tượng đài chiến thắng tại bến Bình Ca, xã Vĩnh Lợi (Sơn Dương). Từ đó, Tiểu đoàn 42 được mang danh hiệu Tiểu đoàn Bình Ca (nay là Tiểu đoàn 7- Trung đoàn Thủ Đô) mãi mãi là niềm tự hào, truyền thống vẻ vang, tình cảm sâu nặng gắn bó các thế hệ cán bộ, chiến sĩ của Tiểu đoàn trong mọi nhiệm vụ suốt chặng đường trường chinh đánh Pháp, đánh Mỹ cho đến tận ngày nay.

Tháng 2/1951 tại Đại hội Đại biểu toàn quốc lần thứ II của Đảng tại Kim Bình, Chiêm Hóa, Tuyên Quang, Đại tướng Võ Nguyên Giáp được bầu làm Ủy viên Ban Chấp hành Trung ương Đảng và được Ban Chấp hành Trung ương bầu vào Bộ Chính trị.

Trên mảnh đất Tuyên Quang còn nhiều tên đất, tên người mà Đại tướng đã từng gắn bó trong những năm tháng chống thực dân Pháp hào hùng của dân tộc. Ông Hà Hưng Long, cán bộ lão thành cách mạng ở xã An Tường, thành phố Tuyên Quang là một trong 34 chiến sỹ của Đội Việt Nam tuyên truyền giải phóng quân, được Đại tướng Võ Nguyên Giáp thành lập năm 1944 tại Cao Bằng. Năm 2004 nhân kỷ niệm 60 năm ngày thành lập Quân đội nhân dân Việt Nam tại Hà Nội, Đại tướng Võ Nguyên Giáp cũng đã gặp ông Hà Hưng Long khi về dự lễ kỷ niệm. Mới đây do tuổi cao sức yếu, ông Long đã về với tiên tổ.

... Đại tướng Võ Nguyên Giáp ra đi, Đảng bộ, Chính quyền nhân dân các dân tộc tỉnh Tuyên Quang vô cùng tiếc thương. Ai cũng bày tỏ lòng biết ơn công lao to lớn của người Anh Cả của Quân đội nhân dân Việt Nam đối với sự nghiệp cách mạng của dân tộc nói chung và sự nghiệp cách mạng của Tuyên Quang nói riêng...                                                                                   

Bài và ảnh: Đà Trang (báo Tuyên Quang)