Vụ tai nạn 3 người chết: Công ty vận tải phải chịu trách nhiệm ra sao?

Liên quan tới vụ xe khách Tân Kim Chi lao vào dải phân cách làm 29 người thương vong trên Quốc lộ 1 (đoạn qua thị xã Sông Cầu, tỉnh Phú Yên) rạng sáng 8/2, Công an thị xã Sông Cầu đã tạm giữ tài xế là ông Phạm Quốc Huy (40 tuổi, trú tỉnh Gia Lai) để điều tra. 

Bước đầu, công an xác định ông Huy chỉ có giấy phép lái xe hạng C, trong khi loại xe khách 54 chỗ người này điều khiển cần có giấy phép lái xe hạng E. Ngoài ra, tài xế này không có nồng độ cồn và âm tính với ma túy. 

Với những tình tiết như trên, bao gồm điều khiển xe gây tai nạn làm 3 người chết và không có giấy phép lái xe theo quy định, tài xế này có thể bị xử lý ra sao và công ty vận tải có phải chịu trách nhiệm?.

Trách nhiệm của doanh nghiệp vận tải

Theo thông tin công an cung cấp, phương tiện vận tải được Công ty TNHH Tân Kim Chi (trụ sở tại Đà Nẵng) thuê của một công ty có trụ sở tại TPHCM để phục vụ kinh doanh. Vậy với việc phương tiện thuê gặp nạn và làm chết người, Công ty Tân Kim Chi có phải chịu trách nhiệm bồi thường dân sự hay không?

Luật sư Trần Hoàng Linh (Công ty Luật Bizlawyer & Partners, Đoàn Luật sư TP Hà Nội) đánh giá đối với vụ việc trên, cần làm rõ trách nhiệm của Công ty Tân Kim Chi đối với 2 nhóm chủ thể riêng biệt, đó là doanh nghiệp cho thuê xe tại TPHCM và các nạn nhân bị thiệt hại trong vụ tai nạn. 

Đối với nhóm thứ nhất là công ty cho thuê phương tiện tại TPHCM, luật sư cho rằng cần bóc tách, làm rõ các quy định, điều khoản trong hợp đồng cho thuê giữa Công ty Tân Kim Chi và doanh nghiệp này, trong đó tập trung, đi sâu phân tích trách nghiệm của từng bên trong việc giải quyết hậu quả, bồi thường khi xảy ra thiệt hại. 

Trong trường hợp hợp đồng có quy định và các bên có thỏa thuận, việc giải quyết, bồi thường sẽ được thực hiện trên cơ sở tôn trọng thỏa thuận giữa các bên. Trường hợp không đạt được thỏa thuận về việc giải quyết, trách nhiệm bồi thường sẽ căn cứ theo quy định của pháp luật. 

"Theo Điều 597 Bộ luật Dân sự 2015, trường hợp thiệt hại do người của mình gây ra khi thực hiện nhiệm vụ được giao, pháp nhân có trách nhiệm bồi thường thiệt hại do người của mình gây ra. Nếu pháp nhân đã bồi thường thiệt hại thì có quyền yêu cầu người có lỗi phải hoàn trả một khoản tiền theo quy định của pháp luật.

Trong vụ việc này, người gây thiệt hại trực tiếp là ông Huy. Do đó, trước tiên cần xác định ông Huy có phải người lao động của doanh nghiệp hay không. Nếu là người của công ty và tai nạn xảy ra khi tài xế này thực hiện công việc của doanh nghiệp, Công ty Tân Kim Chi có trách nhiệm bồi thường thiệt hại. Sau đó, đơn vị có quyền yêu cầu tài xế này hoàn trả một khoản tiền theo quy định", luật sư phân tích. 

Trường hợp ông Huy không phải người của doanh nghiệp mà lái xe theo hợp đồng hợp tác kinh doanh hoặc hợp đồng thời vụ với công ty, cần tiếp tục bóc tách, làm rõ các điều khoản trong hợp đồng đã ký giữa ông Huy với doanh nghiệp (nếu có), từ đó xác định trách nhiệm bồi thường trong trường hợp xảy ra tai nạn. 

Đối với các nạn nhân, việc xác định trách nhiệm bồi thường được xác định tương tự như với doanh nghiệp cho thuê xe, trong đó vấn đề trước tiên cần quan tâm là việc tài xế này có phải người của công ty hay không. Đây sẽ là căn cứ để bước đầu xác định trách nhiệm bồi thường trong vụ việc. 

Trách nhiệm của tài xế

Luật sư Dương Đức Thắng (Giám đốc Công ty Luật Đức Trí Tín, Đoàn Luật sư TP Hà Nội) nhìn nhận đây là vụ việc có tính chất nghiêm trọng, gây thiệt hại lớn về con người và tài sản. Với hậu quả gây ra, tài xế Huy có thể phải đối diện chế tài nghiêm khắc theo quy định của pháp luật. 

Cụ thể, theo Điều 260 Bộ luật Hình sự 2015, người nào tham gia giao thông đường bộ mà vi phạm quy định về an toàn giao thông đường bộ, gây thiệt hại về tính mạng, sức khỏe hoặc tài sản của người khác ở một mức nhất định sẽ bị xử lý hình sự về tội Vi phạm quy định về tham gia giao thông đường bộ. 

Đối với vụ tai nạn nêu trên, cơ quan chức năng sẽ tập trung làm rõ quy trình điều khiển phương tiện và xử lý tình huống trước khi xảy ra va chạm của ông Huy. Trong trường hợp kết quả xác minh cho thấy tài xế có yếu tố lỗi như không làm chủ tốc độ trong điều kiện thời tiết xấu, đường trơn trượt; không tập trung khi điều khiển phương tiện (ngủ quên, sử dụng điện thoại hay có các hành động khác gây xao nhãng) hay không đảm bảo an toàn, áp dụng biện pháp tối ưu để giảm thiểu thiệt hại trước khi xảy ra va chạm... người này có thể bị xem xét trách nhiệm hình sự theo Điều 260 Bộ luật Hình sự 2015. 

Theo khoản 3 Điều này, với tình tiết định khung làm từ 3 người chết trở lên, người vi phạm có thể đối diện khung hình phạt là 7-15 năm tù. 

Về trách nhiệm dân sự, nếu bị xác định có lỗi, tài xế có trách nhiệm bồi thường thiệt hại về tính mạng, sức khỏe và tài sản cho những nạn nhân có quyền và lợi ích hợp pháp bị xâm phạm trong vụ việc. Mức bồi thường thiệt hại căn cứ quy định tại Bộ luật Dân sự 2015. 

Ngoài ra, trong quá trình giải quyết vụ việc, cơ quan tiến hành tố tụng sẽ đánh giá các tình tiết tăng nặng, giảm nhẹ trách nhiệm hình sự của người vi phạm theo Điều 51, 52 Bộ luật Hình sự 2015 như người phạm tội tự nguyện sửa chữa, bồi thường thiệt hại hoặc khắc phục hậu quả; thành khẩn khai báo, ăn năn hối cải; là người có công với cách mạng hoặc là cha, mẹ, vợ, chồng, con của liệt sĩ hay các bị hại có đơn xin giảm nhẹ trách nhiệm hình sự hay không... 

Trong trường hợp người phạm tội có từ 2 tình tiết giảm nhẹ trở lên theo Điều 51 và không có thêm các tình tiết tăng nặng trách nhiệm hình sự theo Điều 52, Tòa án có thể căn cứ Điều 54 Bộ luật Hình sự 2015 để xem xét đưa ra mức án dưới khung hình phạt mà tài xế này có thể bị truy tố.