Vụ shipper bị đánh chết: Cô gái mua hàng có phải chịu trách nhiệm?

Trần Văn Minh Toàn (26 tuổi), Nguyễn Thanh Tùng (26 tuổi) và Trần Hoàng Thiên (19 tuổi, cùng ở huyện Hòa Vang, TP Đà Nẵng) đang bị Công an huyện Hòa Vang tạm giam về tội Cố ý gây thương tích. Ba bị can là những người hành hung anh Trần Thành (Nhân viên giao hàng) vào tối 17/1 khiến nạn nhân tử vong. 

Theo công an, Tùng và Toàn là những người dùng tay, chân đánh vào đầu còn Thiên sử dụng tay và mũ bảo hiểm đánh vào đầu, người nạn nhân. Hành vi không tước đoạt mạng sống nạn nhân ngay lập tức nhưng khiến nạn nhân bị chấn thương sọ não và tử vong sau đó. 

Với diễn biến hành vi như trên, sau quyết định khởi tố bị can của cơ quan điều tra, số phận pháp lý của các bị can sẽ ra sao?.

Có thể chuyển hóa tội danh khi nào? 

Luật sư Lưu Thị Kiều Trang (Giám đốc Công ty Luật Khải Hoàn Tâm, Đoàn Luật sư TP Hà Nội) nhìn nhận đây là sự việc đáng tiếc, để lại hậu quả nghiêm trọng dù nguồn cơn của vấn đề chỉ xuất phát từ mâu thuẫn nhỏ trong xã hội. Việc các đối tượng sẵn sàng tấn công nạn nhân tới mức tử vong chỉ bởi xung đột nhỏ thể hiện sự xuống cấp về cách ứng xử, đạo đức trong xã hội, cho thấy sự hung hăng, côn đồ, coi thường pháp luật. Do đó, cơ quan chức năng cần khẩn trương xử lý nhằm đảm bảo tính răn đe cũng như ổn định an ninh trật tự xã hội. 

Dưới góc độ pháp lý, theo lời khai tại cơ quan công an, các đối tượng khai nhận đã dùng tay tấn công nạn nhân. Dù hậu quả cuối cùng là nam shipper tử vong nhưng với những thông tin, tài liệu hiện có, việc cơ quan công an bước đầu khởi tố 3 thanh niên về tội Cố ý gây thương tích với tình tiết định khung làm chết người theo khoản 4, Điều 134 Bộ luật Hình sự 2015 là có cơ sở. 

"Từ lời khai ban đầu, bước đầu có thể đánh giá hành vi tác động vật lý của các đối tượng chưa đủ tính chất, mức độ, sự quyết liệt để có thể lập tức tước đoạt mạng sống của nạn nhân. Dù hậu quả cuối cùng là nạn nhân thiệt mạng, song đây chưa phải hậu quả tức thì. Do đó, việc Công an huyện Hòa Vang khởi tố các đối tượng về tội Cố ý gây thương tích, dựa trên những thông tin hiện có, là động thái tố tụng phù hợp, có cơ sở, đảm bảo quy định của pháp luật. 

Quá trình thu thập tài liệu, chứng cứ tiếp theo, công an sẽ tiếp tục củng cố lời khai, đánh giá mức độ, tính chất, hậu quả mà hành vi của các đối tượng gây ra. Nếu có đủ căn cứ cho thấy việc tấn công được thực hiện nhằm ý chí tước đoạt mạng sống nạn nhân, nhắm vào các vùng trọng yếu trên cơ thể với lực mạnh, tần suất lớn và cường độ quyết liệt, cơ quan tiến hành tố tụng có thể xem xét chuyển tội danh từ Cố ý gây thương tích sang Giết người theo Điều 123 Bộ luật Hình sự 2015", luật sư Trang bình luận. 

Riêng với trường hợp của Trần Hoàng Thiên, do đối tượng sử dụng mũ bảo hiểm tấn công vào vùng đầu nạn nhân nên cơ quan tố tụng sẽ tập trung xác minh hành vi này, đồng thời làm rõ mối quan hệ nhân quả giữa hành vi và hậu quả là cái chết của nạn nhân. 

Nếu kết quả xác minh cho thấy Thiên đã sử dụng vật dụng nguy hiểm để đánh vào vùng trọng yếu của nạn nhân nhằm ý chí tước đoạt mạng sống hoặc không nhằm giết người nhưng với cường độ mạnh, quyết liệt và là nguyên nhân trực tiếp dẫn tới việc nạn nhân tử vong, có thể xem xét trách nhiệm hình sự của nam thanh niên này về tội Giết người. 

Cô gái mua hàng có phải chịu trách nhiệm trước pháp luật?

Ngoài trách nhiệm pháp lý của 3 nam thanh niên, nhiều người còn đặt câu hỏi về việc chị T.T.T. (26 tuổi, người mua hàng nhưng không thanh toán) có thể phải chịu trách nhiệm pháp lý hay không?.

Giải đáp vấn đề này, luật sư Trần Hoàng Linh (Công ty Luật Bizlawyer & Partners, Đoàn Luật sư TP Hà Nội) nhìn nhận dù mâu thuẫn giữa chị T. và anh Thành là nguồn cơn dẫn tới sự việc đau lòng song với thông tin hiện có, chưa có căn cứ để xem xét trách nhiệm của người phụ nữ này. 

Tuy nhiên, trong quá trình vụ án được giải quyết, cơ quan điều tra sẽ tiếp tục triệu tập chị T. để củng cố lời khai, trong đó tập trung vào ý chí chủ quan của người phụ nữ tại thời điểm xảy ra xung đột. Từ đó, có thể xảy ra những tình huống pháp lý như sau: 

Thứ nhất, nếu chị T. hoàn toàn không tham gia vào vụ xô xát, không có hành vi kích động, xúi giục, còn 3 thanh niên không bị xem xét trách nhiệm hình sự về tội Giết người, trách nhiệm hình sự đối với cô gái này có thể được miễn trừ; 

Thứ hai, nếu có căn cứ cho thấy chị T. có xúi giục, kích động hoặc tham gia vào vụ việc, có thể xem xét vai trò đồng phạm của cô gái này trong vụ án Cố ý gây thương tích hoặc Giết người; 

Thứ ba, nếu chị T. không tham gia xô xát, không kích động, xúi giục nhưng có căn cứ chuyển hóa tội danh đối với 3 thanh niên về tội Giết người, cơ quan chức năng có thể xem xét trách nhiệm của người này về tội Che giấu tội phạm (Điều 389) hoặc Không tố giác tội phạm (Điều 390) quy định tại Bộ luật Hình sự 2015.