FicaVụ Bùi Đình Khánh bắn công an: Xử lý mẹ, vợ các nghi phạm ra sao?
(Dân trí) - Theo luật sư, do Khánh, Hải phạm tội đặc biệt nghiêm trọng nên mẹ, vợ đối tượng vẫn bị xử lý về tội Che giấu tội phạm. Mức phạt cao nhất của tội danh này là 5 năm tù.
Mở rộng điều tra vụ án Mua bán trái phép chất ma túy liên quan tới đối tượng Bùi Đình Khánh, Hà Thương Hải và các đồng phạm khiến một cán bộ công an thiệt mạng, Công an tỉnh Quảng Ninh đã tống đạt quyết định khởi tố đối với 6 bị can về tội Che giấu tội phạm, bao gồm: Nguyễn Thị Hoài Thương (20 tuổi, bạn gái Khánh), Bùi Xuân Hiến (36 tuổi, anh họ Khánh), Ngô Thị Thơ (51 tuổi, mẹ đẻ Hải), Nguyễn Thị Hạnh (28 tuổi, vợ Hải), Lò Văn Minh (23 tuổi, em họ Hải) và Triệu Thị Hiền (20 tuổi, bạn gái Hải).
Với tội danh đã bị khởi tố, nhóm đối tượng có thể chịu trách nhiệm ra sao trước pháp luật?
Từ trên xuống dưới, từ trái qua phải các bị can: Thơ, Hạnh, Hiến, Minh, Thương, Hiền (Ảnh: Công an cung cấp).
Luật sư Hoàng Trọng Giáp (Giám đốc Công ty Luật Hoàng Sa, Đoàn Luật sư TP Hà Nội) cho biết theo Điều 18 Bộ luật Hình sự 2015, che giấu tội phạm là việc người không hứa hẹn trước, nhưng sau khi biết tội phạm được thực hiện đã che giấu người phạm tội, che giấu dấu vết, tang vật phạm tội hoặc có hành vi cản trở việc phát hiện, điều tra, xử lý người phạm tội thì phải chịu trách nhiệm hình sự về tội Che giấu tội phạm.
Người che giấu tội phạm nếu là ông, bà, cha, mẹ, con, cháu, anh chị em ruột, vợ hoặc chồng của người phạm tội không phải chịu trách nhiệm hình sự, trừ trường hợp che giấu các tội xâm phạm an ninh quốc gia hoặc tội phạm đặc biệt nghiêm trọng.
Theo quy định tại Điều 9 Bộ luật này, tội phạm đặc biệt nghiêm trọng là tội phạm có khung hình phạt cao nhất là phạt tù từ trên 15 năm tới 20 năm, tù chung thân hoặc tử hình.
Về cấu thành tội Che giấu tội phạm, hành vi được xác định có dấu hiệu của tội danh này khi có những yếu tố sau:
Về chủ thể, người thực hiện hành vi là người có đầy đủ năng lực trách nhiệm hình sự và không thuộc nhóm chủ thể được miễn trừ trách nhiệm theo quy định tại Điều 18 Bộ luật Hình sự 2015;
Về chủ quan, hành vi được thực hiện bởi lỗi cố ý. Trong đó, người phạm tội hiểu rõ hành vi của mình là vi phạm pháp luật song vì động cơ vụ lợi, hèn nhát hoặc thờ ơ với lợi ích xã hội mà vẫn thực hiện hành vi che giấu tội phạm;
Về khách quan, hành vi được thực hiện dưới các hình thức như che giấu người phạm tội, che giấu, xóa bỏ, tiêu hủy các dấu vết, tang vật phạm tội hoặc hành vi khác gây khó khăn, cản trở công tác điều tra, xử lý người phạm tội. Những hành vi này phải được thực hiện độc lập, xảy ra sau khi tội phạm đã được thực hiện và không có hứa hẹn trước. Nếu không thuộc trường hợp này, người vi phạm có thể bị xem xét vai trò đồng phạm với người phạm tội.
Về khách thể, tội phạm xâm phạm tới khách thể là hoạt động bình thường của các cơ quan tiến hành tố tụng, gây khó khăn cho công tác điều tra, truy tố, xét xử, thi hành án...
Từ trái qua phải, từ trên xuống dưới, các bị can gồm: Đằng (ảnh to), Đông, Khánh, Hải, Thiết, Sơn, Linh (Ảnh: Công an cung cấp).
Ngoài ra, theo Điều 389 Bộ luật Hình sự 2015, tội Che giấu tội phạm chỉ áp dụng khi che giấu người phạm tội thuộc các tội danh theo quy định tại Điều này như Giết người, Cướp tài sản, Mua bán người dưới 16 tuổi, Bắt cóc nhằm chiếm đoạt tài sản hay nhóm tội danh liên quan tới ma túy như Tàng trữ, Sản xuất, Vận chuyển, Mua bán trái phép chất ma túy...
Đối với những người là thân nhân người phạm tội như ông, bà, cha, mẹ, con, cháu, anh chị em ruột, vợ hoặc chồng, việc xử lý nhóm này sẽ chỉ áp dụng nếu người phạm tội phạm các tội đặc biệt nghiêm trọng hoặc xâm phạm an ninh quốc gia.
Đối với vụ án trên, theo quy định pháp luật, mức án cao nhất đối với các tội Giết người, Mua bán trái phép chất ma túy mà Bùi Đình Khánh và Hà Thương Hải bị khởi tố là tử hình. Do đó, đây thuộc trường hợp phạm tội đặc biệt nghiêm trọng, và người che giấu tội phạm dù là mẹ đẻ hay vợ của nghi phạm vẫn bị xử lý về tội Che giấu tội phạm theo quy định của pháp luật.
Theo Điều 389 Bộ luật Hình sự 2015, mức phạt có thể áp dụng đối với tội danh này là phạt cải tạo không giam giữ đến 3 năm hoặc phạt tù từ 6 tháng đến 5 năm.
Ngoài ra, trong quá trình giải quyết vụ việc, các cơ quan tiến hành tố tụng cũng sẽ đánh giá về những tình tiết tăng nặng và giảm nhẹ (nếu có) của người phạm tội theo các Điều 51, 52 Bộ luật Hình sự 2015. Trong trường hợp có từ 2 tình tiết giảm nhẹ trở lên theo Điều 51 và không có thêm các tình tiết tăng nặng trách nhiệm hình sự theo Điều 52, Tòa án có thể căn cứ Điều 54 Bộ luật Hình sự 2015 để xem xét đưa ra mức án dưới khung hình phạt mà người phạm tội có thể bị truy tố.
