Tranh cãi pháp lý vụ ô tô rời đi sau tai nạn chết người tại Quốc lộ 1A

Như Dân trí thông tin, chiều 9/6, anh H.K.B. (28 tuổi, ở TP Huế) điều khiển xe máy xảy ra va chạm với ô tô đầu kéo do anh Đ.V.L. (42 tuổi, ở tỉnh Quảng Bình) điều khiển tại đường tránh thành phố Huế, đoạn qua địa phận phường Long Hồ, quận Phú Xuân. Vụ việc khiến anh B. tử vong tại chỗ, xe máy hư hỏng nặng.

Theo dữ liệu camera hành trình của phương tiện đi sau, xe máy chạy trong làn xe máy, song song với ô tô đầu kéo. Đến đoạn đường cong, xe máy đột ngột ngã ra đường khiến người điều khiển bị ô tô cán tử vong. Sau vụ tai nạn, xe đầu kéo không dừng lại mà tiếp tục di chuyển. Tới 19h30 cùng ngày, phương tiện này được phát hiện tại khu vực cảng Chân Mây (huyện Phú Lộc, TP Huế). 

Sự việc trên làm dấy lên tranh cãi về trách nhiệm của tài xế container trong vụ tai nạn. Chủ tài khoản Adf viết: "Nhìn camera thì thấy xe container đã lấn làn khi vào cua, xe máy đi nhanh vượt lên, đến đoạn cua bị ép làn thì khả năng phanh gấp bánh trước, nếu phanh đĩa sẽ bị trượt và ngã. Nói xe container không thấy là vô lý vì xe tải gương quan sát rất rộng, khi di chuyển sẽ thường xuyên đá mắt quan sát, khả năng thấy tai nạn và cố tình chạy". 

Ngược lại, nhiều độc giả lại nhìn nhận đây có thể là tình huống bất ngờ, nằm ngoài khả năng xử lý của tài xế container. Bạn đọc Nguyễn Thanh Tùng viết: "Có vẻ xe máy tự ngã, sau đó xe container không may cán qua. Chính lái xe container dường như cũng không biết". 

Độc giả Nguyen Van Phuong nhận định: "Khả năng tài xế ô tô không phát hiện tai nạn bởi khi xảy ra sự việc, đèn phanh xe không báo đỏ, tức tài xế không giẫm phanh trong khi về nguyên tắc, khi phát hiện bất cứ điều gì bất thường, tài xế đều sẽ đặt chân vào chân phanh của xe". 

Vậy dưới góc độ pháp lý, những vấn đề nào cần làm rõ để xác định trách nhiệm của tài xế container? 

Luật sư Hoàng Trọng Giáp (Giám đốc Công ty Luật Hoàng Sa, Đoàn Luật sư TP Hà Nội) đánh giá về nguyên tắc khi tham gia giao thông, tài xế có trách nhiệm tuân thủ các quy tắc an toàn về khoảng cách, tốc độ, làn đường, tuân thủ tín hiệu vạch kẻ đường, đèn giao thông và phải tập trung quan sát, đảm bảo xử lý các tình huống bất ngờ có thể xảy ra. 

Trong trường hợp không tuân thủ một trong các quy tắc trên và dẫn tới tai nạn, tùy thuộc tính chất và hậu quả, người vi phạm có thể bị xử phạt hành chính hoặc thậm chí xử lý hình sự. Trách nhiệm hình sự chỉ miễn trừ nếu lỗi hoàn toàn thuộc về nạn nhân hoặc rơi vào trường hợp bất khả kháng, tức tình huống bất ngờ, nằm ngoài ý chí chủ quan của tài xế, đã áp dụng mọi biện pháp tối ưu nhưng không thể ngăn thiệt hại xảy ra. 

Đối chiếu với trường hợp trên, dữ liệu camera cho thấy việc tài xế xe máy ngã ra đường là sự kiện bất ngờ, ngoài kiểm soát của tài xế container. Tuy nhiên, tại thời điểm va chạm, xe đầu kéo đã có dấu hiệu chèn sang phần đường dành cho xe máy, đồng thời có dấu hiệu của việc không đạp phanh khi xảy ra tai nạn. Do đó, cơ quan chức năng sẽ xác minh chính xác vị trí, thời điểm va chạm và ý chí chủ quan của tài xế tại thời điểm đó để xác định có yếu tố lỗi của tài xế container hay không. 

Trường hợp xác định đây là tình huống bất khả kháng, tức người đi xe máy ngã ra bất ngờ, nằm ngoài kiểm soát của tài xế container, lái xe đầu kéo đã áp dụng mọi biện pháp tối ưu (VD: Đạp chết phanh, đánh lái...) nhưng không thể ngăn thiệt hại xảy ra, tài xế có thể được miễn trừ trách nhiệm. 

Trường hợp có xuất hiện yếu tố lỗi, dù là lỗi hỗn hợp hay lỗi hoàn toàn thuộc về tài xế, với hậu quả chết người, có thể xem xét khởi tố vụ án hình sự Vi phạm quy định về tham gia giao thông đường bộ theo Điều 260 Bộ luật Hình sự 2015 để điều tra theo quy định. 

Về việc xe đầu kéo tiếp tục di chuyển sau va chạm, cần làm rõ ý chí của tài xế tại thời điểm đó và xác định người này có biết về việc đã gây tai nạn hay không. Đây sẽ là cơ sở pháp lý để xác định tình tiết định khung trong trường hợp vụ việc được giải quyết bằng một vụ án hình sự.