Sông Ba đang hình thành nhiều “dòng chảy chết”!

Khúc sông này chảy qua địa phận 2 xã nhưng có tới 5 doanh nghiệp được cấp phép khai thác cát từ 3 năm đến 13 năm gồm: Doanh nghiệp Tư nhân Xí nghiệp xây dựng Hưng Thịnh, Công ty Cổ phần Vật liệu xây dựng Phú Yên, Công ty Cổ phần Hồng Phúc, Công ty Trách nhiệm hữu hạn Bình An Phú Yên và Hợp tác xã Kinh doanh tổng hợp Đông Hòa An. Tổng diện tích được cấp phép của cả 5 doanh nghiệp này là 48,7 ha với trữ trượng khai thác khoảng 1,2 triệu m3.

Những “dòng chảy chết” từ đường vận chuyển cát

Để vận chuyển cát đi tiêu thụ được dễ dàng, các đơn vị khai thác ở đây đã làm đường kết nối từ những trục đường chính của xã Bình Ngọc, thành phố Tuy Hòa vào đến tận mỏ. Lòng sông Ba bị chặn lại bởi những con đường lớn nhỏ. Vật liệu “làm đường” là các loại đá thải loại, gạch, bê tông từ các công trình xây dựng. Thậm chí còn có rác thải sinh hoạt, đệm ngủ bị rách, gỗ vụn… cũng được đổ dọc các “con đường” này.

Sau nhiều lần cử tri phản ánh, để có cái nhìn chính xác hơn về vấn nạn này, ngày 9/10 UBND tỉnh Phú Yên đã lập đoàn công tác tìm hiểu về vấn đề này.

Kết thúc buổi làm việc tại khu vực sông Ba, ông Nguyễn Tấn Chân, Phó Giám đốc Sở Giao thông vận tải tỉnh Phú Yên cho biết: Ở đây doanh nghiệp tự làm đường không có theo một quy hoạch nào cả. Mạnh ai người đó làm và cũng không theo một quy mô nào cả. Một số doanh nghiệp dùng chất thải xây dựng đổ ra làm đường là không đúng.

Trong số 5 doanh nghiệp khai thác cát ở đây, việc “làm đường” của Công ty Cổ phần Vật liệu xây dựng Phú Yên là nổi cộm nhất. Trong số 560 mét đường dọc sông thì hầu hết được san lấp bằng đá thải xây dựng. Nhiều người lo ngại khi lũ trên sông Ba lên cao, cuốn lượng đá này đi sẽ làm cho lòng sông không còn như trước và cát ở đây cũng trở thành cát bẩn.

Làm đường để vận chuyển cát ngay dưới lòng sông, không chỉ gây nên việc biến đổi dòng chảy của sông Ba mà nhiều đoạn sông đang có nguy cơ biến thành những “dòng chảy chết” trên sông.

Ông Mai Kim Lộc, Phó Giám đốc Sở Tài nguyên và Môi trường dẫn ra một ví dụ: Những chỗ các doanh nghiệp khai thác xong đã tạo thành dòng chảy chết vì những con đường vận chuyển chằng chịt dưới sông bít dòng chảy lại. Chỗ Công ty Cổ phần Hồng Phúc là “dòng chảy chết”.

Khi các doanh nghiệp khai thác cát trên sông Ba đã nảy sinh nhiều hệ lụy đằng sau như vậy. Người dân đã kiến nghị, các cơ quan chức năng cũng đã thấy. Điều còn lại là cần sự kiểm soát chặt chẽ. Nếu không chắc chắn những vấn đề này sẽ không được giải quyết triệt để.

Tiềm ẩn nguy cơ sạt lở bờ sông

Theo văn bản cấp phép về việc hút cát,các doanh nghiệp này chỉ được cấp phép khai thác cát dưới hình thức mỏ lộ thiên. Khi khai thác doanh nghiệp chỉ được dùng máy múc để múc cát. Tuy nhiên, 3 đơn vị gồm: Doanh nghiệp Tư nhân Xí nghiệp xây dựng Hưng Thịnh, Công ty Cổ phần Vật liệu xây dựng Phú Yên và Công ty Cổ phần Hồng Phúc đã dùng máy hút để hút lên bãi chứa và vận chuyển bằng ô tô để chở đi tiêu thụ.

Ông Nguyễn Ngọc Tứ, Phó Giám đốc Sở Xây dựng tỉnh Phú Yên cho biết: Việc cấp phép mỏ ở đây mà chúng ta dùng máy để hút là không đúng quy hoạch. Hầu hết các điểm cho khai thác đều nói rõ là cho độ sâu tính từ bề mặt địa hình đến cao trình khai thác là âm 01 mét. Chính vì vậy các doanh nghiệp dùng máy bơm để hút cát là bất hợp lý.

Việc bơm hút cát như thế này không chỉ sai so với giấy phép được cấp mà còn gây nhiều khó khăn cho địa phương trong quản lý. Người dân địa phương sinh sống, sản xuất gần khu vực khai thác cát rất lo lắng khi có doanh nghiệp dùng máy bơm hút nhưng khoảng cách so với bờ chỉ là 100 mét. Điều này tiềm ẩn nguy cơ gây sạt lở bờ sông.

Ông Phạm Khi, Phó Chủ tịch Ủy ban nhân dân huyện Phú Hòa cho biết: hiện nay dân cư khu vực thôn Đông Phước, xã Hòa An, huyện Phú Hòa lo lắng việc Công ty Cổ phần Hồng Phúc dùng máy hút cát có thể gây sạt lở bờ sông, ảnh hưởng đến sản xuất. Chúng tôi kiến nghị nên thu hồi một số diện tích khai thác gần bờ của doanh nghiệp này. Đồng thời đưa vị trí khai thác ra xa khoảng 300 mét so với bờ thì mới đảm bảo.

Trung Thi