Nộp đủ tiền thi hành án, 2 cựu Bộ trưởng có được giảm thời gian ngồi tù?

Như đã đưa tin, thi hành Bản án hình sự phúc thẩm của TAND Cấp cao tại Hà Nội, ông Nguyễn Thanh Long (cựu Bộ trưởng Bộ Y tế) và ông Chu Ngọc Anh (cựu Bộ trưởng Bộ Khoa học và Công nghệ, cựu Chủ tịch UBND TP Hà Nội) đã thực hiện xong phần dân sự trong bản án khi lần lượt nộp bổ sung số tiền xung công quỹ Nhà nước là 2,25 triệu USD (khoảng hơn 51 tỷ đồng) và hơn 4,6 tỷ đồng. Ngoài ra, mỗi người phải nộp thêm 200.000 đồng án phí hình sự sơ thẩm. 

Từ vụ việc này, độc giả Dân trí thắc mắc, trong các vụ án hình sự, với việc đã nộp bổ sung đầy đủ số tiền theo Bản án vào ngân sách Nhà nước, những người phạm tội có được xem xét giảm thời gian chấp hành hình phạt tù hay không?

Luật sư Hoàng Trọng Giáp (Giám đốc Công ty Luật Hoàng Sa, Đoàn Luật sư TP Hà Nội) cho biết theo Điều 63 Bộ luật Hình sự 2015, người bị kết án phạt tù nếu đã chấp hành hình phạt được một thời gian nhất định, có nhiều tiến bộ và đã bồi thường một phần nghĩa vụ dân sự trong Bản án thì có thể được đề nghị giảm thời hạn chấp hành hình phạt tù. 

Thời gian đã chấp hành hình phạt để được xét giảm lần đầu là 1/3 thời hạn đối với hình phạt cải tạo không giam giữ, hình phạt tù có thời hạn và 12 năm đối với tù chung thân. Một người có thể được giảm án phạt tù nhiều lần, nhưng phải bảo đảm chấp hành được ít nhất 1/2 mức hình phạt đã tuyên.

Nhằm hướng dẫn việc thi hành quy định này, Hội đồng Thẩm phán TAND Tối cao đã ban hành Nghị quyết số 03/2024/NQ-HĐTP. Theo Điều 5 Nghị quyết này, người bị kết án phạt tù được xét giảm thời hạn chấp hành hình phạt lần đầu khi đáp ứng các điều kiện sau: 

Thứ nhất, đã chấp hành 1/3 thời hạn đối với tù có thời hạn; 12 năm với tù chung thân; 15 năm với người bị kết án nhiều tội, trong đó có án tù chung thân; 

Thứ hai, người bị kết án có nhiều tiến bộ, chấp hành tốt nội quy cơ sở giam giữ, tích cực học tập, lao động, cải tạo và phải có đủ kỳ xếp loại chấp hành án phạt tù từ khá trở lên. Ví dụ với người bị kết án phạt tù chung thân, để được xét giảm phải có ít nhất 16 quý liền kề xếp loại khá trở lên; với người bị tuyên phạt 20-30 năm là 14 quý; 15-20 năm là 12 quý... và thấp nhất là người bị kết án từ 3 năm tù trở xuống phải có ít nhất 1 quý liền kề thời điểm xét giảm được xếp loại từ khá trở lên.

Trường hợp chưa có kết quả xếp loại quý liền kề do chưa đến thời điểm xếp loại quý nhưng có 3 tháng liền kề thời điểm xét giảm được xếp loại khá thì vẫn có thể được xét giảm.

Thứ ba, đã bồi thường ít nhất 1/2 nghĩa vụ dân sự theo bản án, quyết định của Tòa án. Đối với trường hợp người bị kết án về tội tham nhũng, chức vụ thì phải bồi thường được ít nhất 1/2 nghĩa vụ dân sự.

Thứ tư, được cơ quan thi hành án hình sự có thẩm quyền đề nghị bằng văn bản xét giảm thời hạn chấp hành hình phạt.

Như vậy, để được xét giảm án phạt tù, phạm nhân cần đáp ứng 4 tiêu chí theo quy định của pháp luật, trong đó có việc hoàn thành nghĩa vụ bồi thường dân sự theo Bản án của Tòa án. Đối với vụ án về tham nhũng, chức vụ, dù pháp luật chỉ yêu cầu bồi thường ít nhất 1/2 nghĩa vụ dân sự nhưng 2 cựu Bộ trưởng đã nộp lại đầy đủ số tiền cần phải thi hành.

Tình tiết này thể hiện sự nỗ lực khắc phục hậu quả của các ông Nguyễn Thanh Long, Chu Ngọc Anh và sẽ là một trong các căn cứ để cơ quan thi hành án hình sự có thẩm quyền đề nghị xét giảm thời hạn hình phạt cho những người phạm tội. 

Tuy nhiên, dù thuộc trường hợp được xét giảm hay không, 2 cựu Bộ trưởng vẫn cần chấp hành ít nhất 1/2 hình phạt của Bản án đã tuyên, tương ứng với 1,5 năm tù cho ông Chu Ngọc Anh và 8,5 năm tù cho ông Nguyễn Thanh Long. 

Liên quan tới Vụ án, kết thúc phiên xét xử phúc thẩm ngày 17/5, HĐXX TAND Cấp cao tại Hà Nội tuyên phạt ông Nguyễn Thanh Long 17 năm tù về tội Nhận hối lộ (Án sơ thẩm 18 năm tù) cùng hình phạt bổ sung là 100 triệu đồng. 

Đối với ông Chu Ngọc Anh, cựu Chủ tịch Hà Nội không kháng cáo và chấp nhận mức án tại phiên tòa sơ thẩm là 3 năm tù về tội Vi phạm quy định về quản lý, sử dụng tài sản nhà nước gây thất thoát, lãng phí. Quá trình giải quyết vụ án, ông Chu Ngọc Anh đã tác động gia đình nộp tiền khắc phục hậu quả.