Hồ sơ trình duyệt ĐTM của dự án tai tiếng hơn 6000 tỷ có những “lỗ hổng” gì?

Làm việc với PV Dân trí chiều ngày 26/7, ông Nguyễn Anh Quyền - Trưởng ban quản lý các KCN tỉnh Bắc Giang tỏ ra bất ngờ trước thông tin dự án sản xuất tấm silic và lắp ráp tấm pin năng lượng hàng trăm triệu USD của Công ty TNHH Ja Solar Việt Nam tại KCN Quang Châu (Việt Yên - Bắc Giang) đang được rầm rập thi công vì ông Quyền chưa hề nhận được quyết định phê duyệt ĐTM của dự án này.

Tuy nhiên, phân trần với PV Dân trí, ông Quyền cho biết chỉ mới vừa ký một văn bản cho phép Công ty TNHH JA Solar Việt Nam bảo trì các hạng mục công trình đang xây dựng dang dở. Lý do ký văn bản này, ông Quyền cung cấp cho PV Dân trí các tài liệu gồm: Công văn số 74/TBTĐ-ĐMC của Cục thẩm định và đánh giá tác động môi trường do ông Nguyễn Hoài Đức, phó cục trưởng ký; Biên bản phiên họp chính thức Hội đồng thẩm định báo cáo đánh giá tác động môi trường với dự án trên vào ngày 18/6/2017.

Biên bản phiên họp chính thức Hội đồng thẩm định báo cáo đánh giá tác động môi trường với dự án sản xuất tấm silic và lắp ráp tấm pin năng lượng nhận định: “Nhìn chung, nội dung báo cáo ĐTM còn một số điểm chưa rõ, số liệu chưa đủ độ tin cậy (chưa có nguồn trích dẫn tài liệu tham khảo, các số liệu đưa ra trong báo cáo chưa thống nhất).

Vì vậy, hội đồng thẩm định yêu cầu báo cáo ĐTM được trình phê duyệt cần kèm theo giải trình của Chủ dự án về những điểm đã được tiếp thu, chỉnh sửa trong báo cáo cũng như những điểm chưa được tiếp thu, chỉnh sửa kèm theo lý do chính đáng. Cụ thể:

Về mô tả vị trí dự án, báo cáo đã bổ sung bản đồ quy hoạch sử dụng đất Khu công nghiệp Quang Châu, tuy nhiên, bản đồ này chưa thể hiện rõ vị trí dự án trong toàn khu công nghiệp và mối quan hệ về mặt không gian của dự án này với các đối tượng tự nhiên, kinh tế - xã hội nhạy cảm xung quanh. Do vậy, cần bổ sung bản đồ có tỷ lệ phù hợp thể hiện nội dung này.

Bổ sung khối lượng các máy móc, thiết bị dự kiến lắp đặt trong các hạng mục chính và các hạng mục phụ trợ, bảng tổng hợp nhu cầu nguyên liệu cho các giai đoạn dự án.

Về công nghệ sản xuất, vận hành: Bổ sung thông tin nêu rõ cơ sở lựa chọn công nghệ sản xuất tấm/ thanh silic và tấm pin mặt trời của dự án.

Rà soát lại toàn bộ phần sơ đồ công nghệ kèm theo phần thuyết minh đưa ra trong báo cáo, tương ứng với từng giai đoạn, làm rõ nguồn phát thải, dạng chất thải và chính xác lại các thành phần tính toán cân bằng vật chất đưa ra trong báo cáo.

Đối với các loại hoá chất sử dụng trong các công đoạn của dự án, liệt kê rõ loại hoá chất, khối lượng sử dụng, mục đích sử dụng và bổ sung thông tin liên quan đến tính chất hoá học cũng như các tác động tiềm ẩn đến môi trường đối với các loại hoá chất mới. Lập bảng về tất cả các loại chất thải phát sinh và thành phần của từng loại chất thải.

Bổ sung nguyên nhân công ty thiết kế hệ thống xử lý nước thải riêng, cửa xả riêng thay vì sử dụng hệ thống xử lý nước thải tập trung của KCN Quang Châu, nêu rõ việc này đã được cấp có thẩm quyền cho phép hay chưa?

Tuy dự án nằm trong KCN Quang Châu, các loại nước thải, khí thải, chất thải rắn vẫn có thể tác động trực tiếp hay gián tiếp tới môi trường và cộng đồng xung quanh. Do vậy, cần mô tả rõ hơn hiện trạng môi trường tự nhiên, kinh tế - xã hội của khu vực này.

Bổ sung thông tin về địa chất thuỷ văn, đặc điểm chất lượng nước, hệ sinh thái thuỷ sinh của kênh Quang Biểu và sông Cầu (nguồn tiếp nhận nước thải của dự án), hiện trạng sử dụng nước dưới đất trên khu vực dự án, thông tin về trạm bơm tiêu Quang Biểu.

Hội đồng thẩm định cũng yêu cầu trong phần sự cố đối với hệ thống xử lý nước thải, làm rõ phạm vi, mức độ ảnh hưởng của sự cố đối với môi trường khu vực, bổ sung đánh giá tác động trong trường hợp nước thải sau khi qua hệ thống xử lý nước thải không đạt QCVN 40:2011/BTNMT.

Hồ sơ trình duyệt ĐTM cần nêu rõ chất thải đặc thù với loại hình sản xuất này, bổ sung phần giám sát các thông số đặc thù của chất thải dự án.

Tại buổi làm việc của Hội đồng thẩm định, không có thành viên hội đồng nào đồng ý thông qua báo cáo đánh giá tác động môi trường của dự án này mà không cần chỉnh sửa. 11/13 phiếu đồng ý thông qua báo cáo nhưng yêu cầu cần phải chỉnh sửa, bổ sung. 2/13 phiếu không thông qua báo cáo ĐTM của dự án.

Được biết Hội đồng thẩm định này có mặt 13/15 người gồm cáo các thành viên: Ông Hoàng Văn Vy, đại diện Cục kiểm soát hoạt động bảo vệ môi trường; Ông Nguyễn Thành Yên, đại diện Cục quản lý chất thải và cải thiện môi trường bận công tác nên uỷ quyền cho ông Phạm Tiến Toàn; Ông Nguyễn Sinh Thành, đại diện Bộ Công thương; Ông Bùi Văn Hùng, đại diện Bộ Khoa học và công nghệ; Ông Vũ Văn Tưởng - Phó giám đốc Sở TN&MT tỉnh Bắc Giang bận công tác nên uỷ quyền cho ông Ngô Quang Trường, phó Chi cục trưởng Chi cục Bảo vệ môi trường tỉnh Bắc Giang. Hai người vắng mặt là ông Vũ Đức Lợi, trưởng phòng Hoá phân tích Viện Hoá học, Viện Hàn lâm khoa học và công nghệ Việt Nam và ông Nguyễn Trung Thuận, đại diện Cục kiểm soát ô nhiễm…

Trên cơ sở biên bản cuộc họp của Hội đồng thẩm định ngày 18/6, ngày 22/6/2017, Cục thẩm định và đánh giá tác động môi trường đã có Công văn số 74/TBTĐ-ĐMC do ông Nguyễn Hoài Đức - Phó cục trưởng ký gửi Công ty TNHH Ja Solar Việt Nam cho biết: Báo cáo ĐTM của dự án của Công ty Ja Solar đã được Hội đồng thẩm định thông qua với điều kiện phải chỉnh sửa, bổ sung một số nội dung theo yêu cầu của hội đồng. Từ đó, Cục Thẩm định và đánh giá tác động môi trường đề nghị Công ty Ja Solar Việt Nam hoàn chỉnh hồ sơ báo cáo ĐTM gửi Bộ TN&MT để xem xét, phê duyệt theo quy định.

Từ đó, ông Nguyễn Anh Quyền - Trưởng ban quản lý các KCN tỉnh Bắc Giang ký công văn số 543/KCN-TNMT cho phép chủ đầu tư bảo trì các công trình. Và chủ đầu tư thì cho công nhân tiếp tục thi công dự án. Trong khi đó, đại công trường này nằm ngay sát đường Quốc lộ 1A, cách trụ sở Ban quản lý các KCN tỉnh Bắc Giang chưa đầy 4km.

Dự án đầu tư của nhà đầu tư JA Solar Investment (Hong Kong) Limited tại Khu Công nghiệp (KCN) Quang Châu (Bắc Giang) với tổng vốn đầu tư 6.235,6 tỷ đồng tương đương 280 triệu USD được Thủ tướng Chính phủ đã ban hành Quyết định phê duyệt chủ trương đầu tư vào ngày 30/12/2016.

Theo Quyết định phê duyệt, Thủ tướng Chính phủ yêu cầu đặt vấn đề đảm bảo môi trường lên hàng đầu. Cùng đó, Thủ tướng chỉ đạo Bộ Tài nguyên và Môi trường xem xét việc thẩm định, phê duyệt báo cáo đánh giá tác động môi trường (ĐTM) dự án trước khi triển khai; giao Bộ Khoa học và Công nghệ, UBND tỉnh Bắc Giang phải phối hợp kiểm tra, giám sát việc thực hiện các cam kết của Nhà đầu tư về công nghệ, thiết bị, máy móc và các quy định đảm bảo môi trường theo pháp luật hiện hành.

Tuy nhiên, dự án này đã được Công ty TNHH Ja Solar Việt Nam khởi công từ ngày 27/11/2016 khi chưa hề được phê duyệt đánh giá tác động môi trường.

Sau khi Báo Dân trí thực hiện loạt bài điều tra, ngày 8/3/2017, Ông Nguyễn Anh Quyền - Trưởng ban quản lý các KCN tỉnh Bắc Giang thừa nhận đây là sai phạm, yêu cầu tạm dừng dự án chờ đợi các thủ tục đánh giá tác động môi trường được phê duyệt theo đúng quy định.

Dân trí sẽ tiếp tục thông tin sự việc đến bạn đọc.

Anh Thế